ΣΤΑ ΘΡΑΝΙΑ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ…

Η σημερινή μας καλημέρα συνοδεύεται με τις ευχές για καλή χρονιά στους μαθητές μας, όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης καθώς και καλή δύναμη στους γονείς και τους κηδεμόνες (να θυμηθούμε λίγο τα παλιά) σε μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά, τη δυσκολότερη φαντάζομαι των χρόνων από το τέλος του Εμφυλίου μέχρι σήμερα καθώς τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουμε όλοι, είναι τραγικά δύσκολα και δεν είναι μόνο οικονομικά.

Η έναρξη της σχολικής χρονιάς  όμως θυμίζει και σε μας τους παλαιότερους, ανάλογες τέτοιες ημέρες, κάποια μακρινά στο παρελθόν χρόνια, σε σχολεία που σε τίποτα δεν θυμίζουν τα σημερινά, με συνθήκες δύσκολες στη διαβίωση των μαθητών, τις μετακινήσεις τους, την υποστήριξη από το σπίτι ή και το δάσκαλο και εν τέλει και τον προσανατολισμό που θα διάλεγαν για τη ζωή μετά το σχολείο. Ήταν «πέτρινα χρόνια» θα πούν μερικοί και σε ένα βαθμό συμφωνούμε κι εμείς που τα ζήσαμε πως κάπως έτσι ήταν.

Ναι, πηγαίναμε εκεί στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60 σε ένα μονοθέσιο σχολείο 40 παιδιά από τα χωριό Μεγάλη Κάψη και ο δάσκαλος προλάβαινε έκανε μάθημα σε όλες τις τάξεις. Κάποιοι δεν τα έπαιρναν τα γράμματα αλλά δεν τους απόπαιρνε, έμαθαν όσα έπρεπε να μπορέσουν να βαδίσουν στον κόσμο και να κάνουν σωστά τη δουλειά τους και όπως αποδείχθηκε στις μέρες μας, δεν τους έλλειψαν και πολύ. Οι άλλοι που τα έπαιρναν καλύτερα προχώρησαν στο Γυμνάσιο, βρήκαν δουλειές, πρόκοψαν. Λίγοι τέλος που ήταν καλύτεροι μαθητές και μπορούσαν να σπουδάσουν αν είχε τη δυνατότητα η οικογένειά τους ή αν ήταν διατιθειμένοι να σπουδάσουν, πήγαν και στο Πανεπιστήμιο και ανάλογα με το μυαλό που είχε ο καθένας και την αντίληψη, πρόκοψαν περισσότερο. Σημασία έχει πάντως πως κανένας από τους συμμαθητές μου δεν πήγε χαμένος και τώρα που αποσύρονται, τη στιγμή της κορύφωσης της κρίσης, κάνουμε τους απολογισμούς μας και τις συγκρίσεις με μια εποχή που αληθινά,ούτε στο ελάχιστο δεν έχει τις σημερινές ευκολίες αλλά έχει μια τεράστια διαφορά και η οποία κατά τη γνώμη μου είναι η ρίζα του κακού.

Η διαφορά είναι ότι τότε ακόμη η κοινωνία μας σε ένα κόσμο που οι ανάγκες δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν παρά μόνο με την εργασία που έκαναν οι μεγαλύτεροι (και οι μικρότεροι πολλές φορές) και την παραγωγή του χωραφιού, του κοπαδιού, της θάλασσας και του εμπορίου. Αυτά ήταν τα πλαίσια που όριζε η οικονομία ενώ απουσίαζε από τη ζωή μας ή ήταν ακόμη χωρίς μεγάλες επιρροές και σοβαρές επιδράσεις η αγορά και η κατανάλωση, όπως τις γνωρίσαμε αργότερα και μας ρήμαξαν. Ως επιστέγασμα αυτών των συνθηκών,μπορούμε να βάλουμε και την έννοια της λιτότητας που είχαμε όλοι, το μέτρο που υπαγόρευαν οι καταστάσεις και φυσικά το «λόγο» των μεγαλύτερων που ήταν νόμος.

Έτσι, για να μην σας κουράσω μέρα που είναι, κανένας δεν θυμάμαι να είχε καλύτερη τσάντα από μένα (φωτογραφία του 1965 γιατί τότε στα χωριά δεν υπήρχαν και φωτογραφικές μηχανές να θυμούμασται τα γενοφάσκια μας) και σε αυτή χώραγαν και τα βιβλία και η φέτα για το δεκατιανό, το μαντήλι για τη μύτη και φυσικά η σφεντόνα. Καλύτερη τσάντα υπόσχονταν να μας πάρουν αν φέρναμε καλούς βαθμούς μόνο…  

(Στη φωτογραφία,το σχολείο της Μεγάλης Κάψης, κτίριο «Συγγρού» χτισμένο το 1909 που ευτυχώς την εποχή της ευμάρειας είχαν την πρόνοια οι τοπικοί άρχοντες και διέθεσαν χρήματα να το σώσουν και έτσι σήμερα είναι έτοιμο να δεχθεί πάλι μαθητές…)

ΑΘΗΝΑ, 11092013