Ο ΠΑΠΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΤΟΥ

Διαλεγμένα καρύδια μπήκαν φέτος στο φυτώριο και  θα περιμένουμε να δούμε
 τι καρπό θα κάνουν για μπορέσουν τα δέντρα να συνεχίσουν να μείνουν
στο χωράφι για πολλά - πολλά χρόνια. (Φωτογραφία από τον Νίκο Σαρόγλου)

O Γιάννης Μουσχούτης υπήρξε ένα μυθικό πρόσωπο για τη μικρή πατρίδα στη νεαρή ηλικία της, τις πρώτες δεκαετίες της δηλαδή ως τμήμα της ελεύθερης Ελλάδας. Γεννημένος περί τα μέσα του 19^ου αιώνα αυτός και η αδερφή του Χρύσω είδαν τον πατέρα τους σφαγμένο από τους ληστές που λυμαίνονταν τότε τις παραμεθόριες περιοχές της Ρούμελης με την Θεσσαλία η οποία παρέμεινε στον τουρκικό ζυγό και από τότε τα δυο αδέρφια σάλεψαν και για να τα προστατεύσει ένας θείος τους τα κράτησε στην οικογένειά του και όσοι τους έζησαν είχαν να λένε τα κατοπινά χρόνια για την αγαθότητα που είχαν.

Η παραμονή τους στο σπίτι του θείου τους δεν ήταν παθητική· ο Γιάννης και η Χρύσω αφοσιώθηκαν στα χωράφια και χάρη σε αυτούς αυξήθηκε και βελτιώθηκε η παραγωγή αγαθών ιδιαίτερα σε καρποφόρα δέντρα. Τότε το χωριό μου, η Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας και όλη η περιοχή του ανατολικού Τυμφρηστού ήταν ένας παράδεισος των φρούτων. Μήλα, κεράσια, καρύδια και κάστανα ήταν τα κυριότερα προϊόντα που έβγαζαν και τα εμπορεύονταν, με ανταλλαγή άλλων αγαθών και κυρίως σιτάρι, καλαμπόκι και καπνό και σπανίως με χρήματα με όλο τον κάμπο του Σπερχειού ακόμη και μέρη της Θεσσαλίας.

Ο Γιάννης, άκουγα να λένε οι παλιότεροι στο χωριό που τον πρόλαβαν στη ζωή, είχε το χάρισμα να προκόβουν τα δέντρα που φύτευε και τα οποία είχαν εξαιρετικής ποιότητας καρπό, ειδικά οι καρυδιές και ορισμένες απ’ αυτές που κοντεύουν τα διακόσια χρόνια ζωής ξεχωρίζουν ακόμη για τα ωραία τους καρύδια. Δεν το έκανε με κανένα μαγικό τρόπο, υπομονή είχε και πίστη. Διάλεγε τα καρύδια που προόριζε για φύτεμα, έχωνε τρία – τέσσερα στο σημείο που διάλεγε και τα άφηνε τις μικρές καρυδιές να μεγαλώσουν μέχρι να δώσουν καρπό. Τότε έβλεπε τι καρύδια κάνει κάθε νέα καρυδιά και άφηνε εκείνη που έκανε τα καλύτερα. Το ίδιο έκανε και με τις καστανιές, μπόλιασε όλες τις άγριες με την ποικιλία κρητικά που εκτιμούσε πολύ. Έτσι είχε καταφέρει να φτιάξει ένα από τα καλύτερα κτήματα με καρυδιές και καστανιές στο χωριό, το λεγόμενο Μουσχουτέϊκο το οποίο, επί τέσσερις γενιές προσέφερε μια μεγάλη παραγωγή και έζησε πολύ κόσμο.

Από αυτά τα δέντρα σήμερα δεν σώζονται παρά ελάχιστες καστανιές γιατί ξεράθηκαν από μια αρρώστια που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν οι γεωπόνοι καθώς και λίγες από τις καρυδιές που είχε φυτέψει ο Γιάννης Μοσχούτης γιατί κι αυτές μεγάλωσαν, αρρώστησαν, ξεράθηκαν και δυστυχώς η ανανέωσή τους δεν έγινε με τον παλιό τρόπο. Το Δασαρχείο μοίρασε πριν από τέσσερις – πέντε δεκαετίες δενδρύλλια καρυδιάς που είχαν προκύψει από καρύδια άλλων περιοχών τάχα για βελτίωση αλλά αποδείχθηκε πως αυτά έγιναν χωρίς να ληφθεί τίποτα υπ’ όψιν από την σοφία που είχε ο Γιάννης Μοσχούτης, σοφία και εμπειρία γενεών. Σοφία που είχε να κάνει με την διαρκή και επί γενεών παρατήρηση τόσο της συμπεριφοράς των δέντρων αλλά και της ποιότητας της γης που τα φιλοξενεί στον κύκλο της ζωής τους, από το φύτεμα ως την καρποφορία και το τέλος τους.

Σήμερα αυτά τα πράγματα έχουν ξεχαστεί, γιατί ο παραγωγός βιάζεται να έχει καρπό όσο πιο γρήγορα γίνεται και με τη βοήθεια της γεωπονικής επιστήμης καταφεύγει σε ποικιλίες που δεν είναι πάντα βέβαιο ότι θα προσαρμοστούν στο ένα ή το άλλο μικροκλίμα. Μπορεί αυτές όπως λένε, και συμβαίνει, να αποδίδουν αρκετό καρπό σε λίγα χρόνια από το φύτεμά τους αλλά είναι αμφίβολο αν αυτές έχουν τη δύναμη να τη διατηρήσουν ώστε να έχει κάρπωση και η επόμενες γενιές, όπως αυτές που είχε φυτέψει ο Γιάννης Μοσχούτης.  

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αφορμή για την μνήμη του Γιάννη Μοσχούτη υπήρξε μια είδηση που έτρεξε τις προηγούμενες ημέρες και επρόκειτο για την καταγγελία  στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Ύπαιθρος» του καθηγητής Δενδροκομίας του ΤΕΙ Θεσσαλίας Αλέκου Παπαχατζή, ο οποίος καταγγέλλει πλημμελείς  φυτουγειονομικούς ελέγχους για υποχρεωτική καραντίνα στα σημεία εισόδου της χώρας μας δενδυλλίων που εισάγονται από την Τουρκία και αλλού.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 12032018