Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΩΝ ΦΟΙΝΙΚΩΝ

Ομολογώ για μια άλλη φορά, πως στην Κρήτη είχα να έρθω σχεδόν τριάντα χρόνια και η μνήμη του τοπίου που αντίκρισα εκείνη την εποχή έχει σχεδόν σβήσει από το μυαλό μου…

Από το ιδιαίτερα αισθητικά κρητικό τοπίο που γνώρισα με τις λίγες έως εκείνα τα χρόνια δραματικές παρεμβάσεις, εκείνο που μου είχε αποτυπωθεί καλά τότε ήταν οι φοίνικες που φυτρωμένοι σε κάθε σημείο του νησιού και σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα ιθαγενή στοιχεία σχολίαζαν δυναμικά την ταυτότητα του τόπου. Τούτο εξάλλου παρακολουθούσα διαρκώς και από το πλήθος των εικόνων που προέβαλλαν τις ομορφιές της Κρήτης και στόχευαν κυρίως στην προσέλκυση όλο και περισσότερων τουριστών στο νησί.

Το τι συνέβη μέσα στα τριάντα χρόνια που πέρασαν από τότε, λίγο ως πολύ όλοι το καταλαβαίνετε και το γεγονός δεν αφορά μόνο την Κρήτη αλλά όλη την Ελλάδα. Η αισθητική υποχώρησε μπροστά στην ανάπτυξη αλλά οι φοίνικες πολλαπλασιάστηκαν όχι βεβαίως δια της φυσικής αναδασώσεως αλλά διά του δαπανηρού καλλωπισμού των πόλεων και των κήπων με φυτά που γεννήθηκαν σε φυτώρια από της Αφρικής τα μέρη.

Σήμερα οι φοίνικες της Κρήτης αρρωσταίνουν και πεθαίνουν. Γι’ αυτό λένε πως φταίει ένα σκαθάρι που έχει έρθει από την Αφρική το οποίο αφού εισχωρήσει στο κέντρο τον κορμό του δένδρου αποθέτει εκεί τις κάμπιες του οι οποίες τρώνε την ψύχα του και να το στεγνώνουν από τους χυμούς του. Το γεγονός είναι καταλυτικό για το φυτό το οποίο μετά από λίγο καιρό μένει χωρίς φύλλα και καταλήγει να φαίνεται σαν σβησμένη λαμπάδα.

Φάρμακο γι’ αυτή την αρρώστια των φοινίκων λένε οι ειδικοί πως ακόμη δεν υπάρχει. Κάποιοι όμως υποστηρίζουν πως έχουν τον τρόπο να κρατήσουν στη ζωή τους φοίνικες αλλά τούτο δεν έχει αποδειχθεί στο βάθος του χρόνου και όλοι λίγο πολύ ανησυχούν καθώς δεν σβήνουν μόνο κάποιοι φοίνικες στις δεντροστοιχίες και τους κήπους αλλά και άλλα εμβληματικά δέντρα που σήμαιναν με τον ίσκιο τους διάφορα ιδιαίτερα σημεία του τόπου, όπως αυτοί που βρίσκονταν μέσα στον περίβολο του παλιού νοσοκομείου στο ιστορικό κέντρο του Ηρακλείου…

ΟΛΑ ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑ…

Λέγαμε προχθές για τον ανοιξιάτικο Γενάρη που μοιάζει περισσότερο για Απρίλη και τις υψηλές θερμοκρασίες που έχουν ξεγελάσει πολλά δέντρα και άνθισαν χωρίς να λογαριάσουν πως έχουν μπροστά τους ένα δύσκολο Φλεβάρη και έναν απρόοπτο Μάρτη…

Ακούω πάλι από το ραδιόφωνο πως από σήμερα χαλάει ο καιρός και ο Γενάρης αφήνει τις ηλιόλουστες μέρες και αρχίζει να αγριεύει με βροχές και χιόνια τα οποία δεν αποκλείεται τις επόμενες εβδομάδες να φτάσουν μέχρι το κέντρο της Αθήνας και το Σαρωνικό. Το λέω γιατί θυμάμαι ότι πολλές φορές κατά τα προηγούμενα χρόνια, ο Μάρτης μας πάγωνε και ακόμη πως ξεπάγιασε τα δέντρα σε πολλές περιοχές της Στερεάς και της Θεσσαλίας όπου «έκαψε» κυριολεκτικά εκατοντάδες πεύκα και λεύκες στην Καρδίτσα και στα Τρίκαλα.

Ακούω λοιπόν πως χαλάει ο καιρός και σκέφτομαι τις αμυγδαλιές που είδα προχθές στο χωριό μου, τη Μεγάλη Κάψη Τυμφρηστού η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μέτρων, τις οποίες ποτέ δεν θυμάμαι να έχουν ανθίσει πριν τα μέσα του Φλεβάρη, να έχουν φουσκωμένα μπουμπούκια και ορισμένα κλαδιά τους να είναι στολισμένα με λουλούδια.

Το είδος τους βεβαίως και έχει από τη φύση του την ικανότητα να αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες αλλά φέτος οι αμυγδαλιές μοιάζουν να έχουν μπερδευτεί πολύ από την παρατεταμένη καλοκαιρία και άνθισαν πρόωρα ακόμα και στα μεγάλα υψόμετρα και καθώς αυτές δίνουν το σήμα να ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα δέντρα, η καταστροφή της καρποφορίας είναι βέβαια γιατί δεν έχουν όλα την ίδια αντοχή στον πάγο και την υγρασία.

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ…

Είναι ιδιαίτερη η σημερινή μέρα λόγω των γενεθλίων μου αλλά και η χθεσινή στο χωριό είχε τις ωραίες εκπλήξεις της και μια απ’ αυτές ήταν το πουλάκι που βλέπετε να κρατάω στη χούφτα μου. Μη νομίστε όμως πως έφτασα, λόγω ώριμης βεβαίως ηλικίας, να πιάνω και πουλιά στον αέρα...

Αυτό μάλλον δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ αλλά φαίνεται πως χθες είχα καλό αστέρι από πάνω μου και αξιώθηκα μετά από πολλά, πολλά χρόνια περιπλανήσεων στην ύπαιθρο, να πιάσω ένα πουλί. Τα κατάφερα όμως γιατί το βρήκα μέσα σε ένα παρατημένο σπίτι που είχε μπει από το σπασμένο τζάμι του παραθύρου και παρ’ όλες τις προσπάθειές που έκανε δεν μπορούσε να βρει την έξοδο.

Δεν ήταν δύσκολο να το πιάσω καθώς ήταν αποκαμωμένο από τις προσπάθειες και λίγο ζαλισμένο από τα χτυπήματα στο τζάμι. Έκατσε ήσυχο σε μια γωνιά και καθώς το έπιασα μαλακά είδα πως η καρδιά του είχε σχεδόν σταματήσει.

Σα παραλυμένο ήταν, αλλά τη στιγμή που είπα να ανοίξω την παλάμη μου να το καμαρώσω, σαν αστραπή πέταξε προς την ελευθερία και με άφησε με την ικανοποίηση πως κατάφερα να πιάσω ζωντανό ένα πουλί έστω και αυτού του μεγέθους και να το αφήσω να πετάξει…

ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΩΑ ΓΗ…

Μια φορά το χρόνο συμβαίνει να έχουμε επέτειο γενεθλίων και ο καθένας τη γιορτάζει με τον τρόπο του και προπαντός με τη διάθεση που έχει εκείνη τη στιγμή και η οποία, βεβαίως και εξαρτάται από τον αριθμό των χρόνων που αμείλικτα αθροίζονται στην πλάτη του και οπωσδήποτε επηρεάζεται από την αυτοκριτική, που λόγω της ημέρας συνηθίζεται να κάνει και την ειλικρινή αποτίμηση των πεπραγμένων.

Ο αριθμός των χρόνων φυσικά και δεν έχει σημασία στις πρώτες δεκαετίες της ζωής κάθε ανθρώπου και από πολλούς μάλιστα παρατηρείται και κάποια βιασύνη η οποία έχει να κάνει με την επαγγελματική και οικογενειακή αποκατάσταση. Από τη μέση ηλικία όμως και κατόπιν, τα πράγματα αλλάζουν και όλοι αποδέχονται πλέον πως η ζωή τρέχει πολύ πιο γρήγορα και τούτο απλά σημαίνει πως το τέλος της προσωπικής διαδρομής μας στον πάνω κόσμο πλησιάζει.

Πάνω κάτω έτσι κι εγώ αισθάνομαι σήμερα καθώς η ζυγαριά της ηλικίας που με το χρόνο που μας πέρασε βαραίνει ακόμα περισσότερο προς την πλευρά του απογεύματος στη ζωή. Γι’ αυτό και διάλεξα να ξημερώσω σήμερα το πρωί μαζί με τους γονείς μου στην πατρώα γη, να ξαναδώ το φως της σημερινής χειμωνιάτικης ανατολής από τον τόπο που γεννήθηκα και να είμαι σε τούτη τη νέα αφετηρία κοντά στα πράγματα που μεγάλωσα και ανδρώθηκα.

Από τότε μέχρι σήμερα έχει περάσει παραπάνω από μισός αιώνας και όλα τα πράγματα βεβαίως και άλλαξαν πολύ, αλλά το φως της ανατολής, η μυρωδιά του χώματος, η πνοή του δάσους, ο αέρας του βουνού, η νύχτα και οι φωνές της καθώς και ένα σωρό άλλα στοιχεία που έχουν να κάνουν κυρίως με τη φύση και τις εκδηλώσεις της παραμένουν ακριβώς τα ίδια και πιστεύω πως όπως τα πρωτογνώρισα έτσι θα μείνουν για πάντα.

Η βασική αλλαγή που σημειώθηκε μέσα σε μισό αιώνα στο χωριό μου, τη Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας είναι ότι σ’ αυτό κατοικούν πλέον ελάχιστοι άνθρωποι και τους λόγους όλοι φαντάζομαι πως τους καταλαβαίνεται και ισχύουν για κάθε γωνιά της ελληνικής γης. Κάθισα χθες και μέτρησα τους ανθρώπους που γνώρισα εν ζωή όταν πήγα στην πρώτη του Δημοτικού σχολείου και ξεπερνούσαν τους 300 ενώ σήμερα είναι πολύ λιγότεροι από 30!!!

Όταν πήγα στην πρώτη τάξη, το 1964, σε όλες τις τάξεις ήταν 47 παιδιά ενώ σήμερα μετράει τριάντα σχεδόν χρόνια που έκλεισε και το κτίριο, ένα εξαίρετο δείγμα των περίφημων σχολείων «Συγγρού» λεγομένων που χτίστηκαν στις αρχές του 20 αιώνα και το οποίο γλίτωσε από τη φωτιά των Γερμανών κατακτητών στις 15/08/ 1944, στέκει ακόμα όρθιο χάρη στη σωστική παρέμβαση που έκανε την τελευταία στιγμή η δημοτική αρχή.

Η παρέμβαση δεν έγινε βέβαια με την προοπτική ότι κάποια ημέρα θα ξανακουστούν φωνές μαθητών στην αυλή του και στην αίθουσά του ένας δάσκαλος θα ξεκινήσει πάλι να διδάσκει αλλά περισσότερο από συμπόνια προς το μνημείο και φυσικά για το κέρδος του τοπικού εργολάβου που ανέλαβε το έργο το οποίο μπορώ να χαρακτηρίσω πολύ πρόχειρο έως άθλιο. Ως εκεί ήταν το ενδιαφέρον για το σχολείο και το κτίριο αφού κλειδώθηκε παραδόθηκε σε ένα νέο κύκλο φθοράς που τούτη τη φορά ως δείχνει θα το αποτελειώσει.

Από τα σκαλιά του άρχισα να μετράω τα πρώτα βήματα της ζωής και σιγά – σιγά έφτασα ως το σήμερα και με το χέρι στην καρδιά μπορώ να σας πω πως δεν νομίζω πως θα μπορούσε να είχα καλύτερη αφετηρία κι απ’ εκεί σχεδίασα σήμερα πορεία ζωής για τα επόμενα χρόνια και πιστεύω πως πήρα την ευλογία όλων των αγαθών στοιχείων του τόπου μου.

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΚΑΛΛΙΚΑΤΖΑΡΩΝ

Πάνε κοντά είκοσι μέρες από τότε που ανοίξαμε ένα διάλογο για τους καλλικαντζάρους και θυμάμαι πως το θέμα ξεκίνησε με το ερώτημα, αν αυτά τα δαιμονικά όντα μένουν όλο το χρόνο ανάμεσά μας ή ακολουθάνε την παράδοση που τα θέλει να αφήνουν μόνο για δώδεκα ημέρες το πριόνι που προσπαθούν να κόψουν το δέντρο που κρατάει τη γη και ανεβαίνουν στην επιφάνεια μόνο για να μας δημιουργήσουν ένα σωρό προβλήματα.


Λίγο πολύ συμφωνήσαμε πως οι καλλικάντζαροι βρίσκονται ανάμεσά μας όλο το χρόνο και απλά πως κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και των εορτών που ακολουθούν τους δίνουμε περισσότερη σημασία επειδή είναι κομμάτι κι αυτοί του εορταστικού κλίματος. Συμφωνήσαμε επίσης πως οι καλλικάντζαροι είναι και των δυο φύλων και πως ορισμένοι από αυτούς κινούνται στο Facebook και φοράνε και κουκούλα για ευνόητους λόγους.

Με νωπό τον απόηχο αυτής της κουβέντας κατέβηκα στην Κρήτη πριν από τα Χριστούγεννα και έψαχνα παντού να βρω σημάδια από τους καλλικαντζάρους και το μόνο που εντόπισα που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως έργο καλλικαντζάρων, ήταν μια διαλυμένη ψαρόβαρκα στο λιμάνι της Χερσονήσου. Βλέποντάς την πίστεψα πως αυτοί θα είχαν βάλει την ουρίτσα τους ώστε να γίνει σχεδόν κομμάτια ο «Σκυλογιώργης» (έτσι ήταν το όνομά της) και να πλέει μισοβουλιαγμένη στα βρώμικα νερά.

Από την αυταπάτη με έβγαλαν κάτι ψαράδες που χάζευαν στο λιμάνι και με πληροφόρησαν πως η διάλυση της «Σκυλογιώργη» δεν ήταν έργο των καλλικαντζάρων αλλά αποτέλεσμα της άγριας σοροκάδας που σάρωσε το νησί την προηγούμενη νύχτα και της αμέλειας του νοικοκύρη και δεν το είχα καταλάβει. Η πληροφορία τους με απογοήτευσε καθώς μου χάλαγε το σενάριο περί καλλικαντζάρων αλλά δεν άφησα να με παρασύρει και πεισθώ τελείως πως αυτά τα όντα δεν υπάρχουν αφού και σήμερα ακόμα βλέπω να βάζουν παντού την ουρίτσα τους και να ανακατεύουν ότι βρουν μπροστά τους.

Ο ΒΡΑΧΟΣ ΤΟΥ «ΚΑΒΑΛΛΑΡΗ»…

Δεν ξέρω πώς να χαρακτηρίσω τούτο το μνημείο της φύσης που είδα χθες στο ιστορικό χωριό Άγιος Θωμάς του Μονοφατσίου (Ηράκλειο) και αρκούμαι απλά στη λέξη θαύμα!!!

Και όντως πρόκειται για θαύμα καθώς ένας τεράστιος βράχος να ισορροπεί πάνω σε ένα άλλο στην κορυφή του χωριού και από κάτω τους να απλώνονται τα σπίτια, παλιά και καινούργια. Οι ντόπιοι λένε το βράχο «Ο καβαλάρης» και το συνδέουν με τον άγιο Γεώργιο τον καβαλάρη που η εκκλησία του βρίσκεται στο παρακείμενο νεκροταφείο με την καλύτερη θέα σε ολόκληρη την ενδοχώρα της Κρήτης. Οι ειδικοί από την πλευρά τους λένε πως μπορεί κάποια μέρα ο «καβαλάρης» βράχος να ξεκολλήσει από τη θέση που είναι και να κυλίσει πάνω στα σπίτια του χωριού και να προκαλέσει καταστροφές.

Οι προειδοποιήσεις τους ουδόλως φαίνεται να επηρεάζουν τη ζωή των κατοίκων οι οποίοι συνεχίζουν να ζουν στη σκιά του και να τον καμαρώνουν όπως οι πρόγονοί τους εδώ και μερικές δεκάδες αιώνες που και από τον ουρανό που βρίσκονται τώρα βαρέθηκαν κι αυτοί να περιμένουν να δουν πότε θα κυλίσει ο βράχος και θα καταστρέψει το χωριό τους…