ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΟΡΓΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ ΤΗΣ

 

Ο καπετάν Μήτσος Σκοπελίτης

Ημέρα της μουσικής σήμερα και η ψυχή μας που πάντα πετάει στην Αμοργό, θυμάται κι εκείνους τους ανθρώπους που με τον τρόπο τους μας έκαναν να αγαπήσουμε περισσότερο αυτό το μοναδικό νησί. Από το αρχείο τόσων χρόνων ανασύρω μια φωτογραφία του καπετάν Μήτσο Σκοπελίτη (+) από ένα γλέντι στα Θολάρια τον Ιούνιο του 2008 και στο πρόσωπό του θέλω να τιμήσω όλους τους παλιότερους μουσικούς, αυτούς που δεν είναι κοντά μας και κυρίως τους νεότερους που συνεχίζουν με υποδειγματικό τρόπο την μουσική παράδοση του νησιού. Καλή αντάμωση στις γιορτές και τα πανηγύρια της Αμοργού…

Ο καπετάν Μήτσος Σκοπελίτης με τον Νικόλα Θεολογίτη

ΑΘΗΝΑ, 21062022

ΕΝΑ ΠΑΝΗΓΥΡΑΚΙ ΣΤΗΝ ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ

 

Στην πολύβουη και πολυσύχναστη γωνιά της Αχαρνών και Στρατηγού Καλάρη, όπου και ο σταθμός του Ηλεκτρικού Σταθμού Κάτω Πατήσια, εκείνο που ξεχώριζε χθες το απόγευμα στον αέρα αλλά και στην αίσθηση του κόσμου ήταν η μουσική που προέρχονταν από την αυλή του παρεκκλησίου της  Οσίας Ξένης. Εκεί στη μικρή αυλή της εκκλησίας γίνονταν το πανηγύρι που για τρία χρόνια ακυρώθηκε λόγω της επιδημίας και ο κόσμος που πήγε, περίσσευε και στέκονταν κι έξω από τα κάγκελα να το απολαύσει. Κόσμος από τη γειτονιά, παιδιά από το σχολείο που διδάσκει ο π. Γεώργιος Γανωτής, ντόπιοι και ξένοι χάρηκαν το ωραίο πρόγραμμα και χόρεψαν με την ψυχή τους στους ήχους της ορχήστρας που αποτελούνταν εκτός από τον ιερέα που παίζει εκπληκτικό βιολί οι  Κώστας Κοπανιτσάνος, κλαρίνο, Ορέστης Κωτσάκος λαγούτο και Πέτρος Ανδρουτσόπουλος τραγούδι.

 

Το πανηγυράκι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτισμικά γεγονότα της περιοχής και δηλώνει και το έργο που επιτελείται από την ενορία σε μια δύσκολη εκ των πραγμάτων γειτονιά της Αθήνας, λειτουργεί, όπως εξάλλου και η ενορία ως γέφυρα ανάμεσα στους ποικίλους πολιτισμούς που συνυπάρχουν εκεί και σημείο αναφοράς για τη γειτονιά. Επί πλέον, με τον τρόπο που γίνεται, θυμίζει και είναι καλό να το τονίσουμε αυτό, γιορτές και πανηγύρια που γίνονταν στα εκκλησάκια πέριξ των Αθηνών και της Αττικής σε όχι πολύ μακρινές εποχές, τότε που η πόλη δεν είχε απλωθεί προς όλες τις κατευθύνσεις και ήταν για τους περίοικους τιμή για την περιοχή τους και αφορμή για μια μικρή εκδρομή.

 Το ιερό παρεκκλήσιο της Οσίας Ξένης Κάτω Πατησίων ιδρύθηκε το 1921 από τον συριανό Παναγιώτη Ξυνάριο και τη σύζυγό του Ξένη ως ιδιωτικό εκκλησάκι στην αυλή του σπιτιού τους, όπου σήμερα βρίσκεται η είσοδος του σταθμού του ηλεκτρικού "Κάτω Πατήσια" . Μέσα στο ιερό παρεκκλήσιο - όπως μαρτυρούν κάτοικοι της περιοχής - η κυρία Ξένη μάζευε τα παιδάκια  και τους έκανε κατηχητικό.  Το παρεκκλήσιο τότε ήταν πολύ μικρότερο από ότι είναι σήμερα. Στη σημερινή του μορφή έφτασε ύστερα από αρκετές παρεμβάσεις με σκοπό τόσο να μεγαλώσει όσο και να αντέξει στατικά στη φθορά του χρόνου. Ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Σύρου όπως και η φοιτητική στέγη  που είναι χτισμένη πάνω στην άλλοτε αυλή του παρεκκλησίου.

Ο π. Γιώργος Γανωτής παίζει βιολί

 Σημειώνεται ότι στο εκκλησάκι της Οσίας Ξένης, εντός του ιερού Ναού βρίσκεται και το ένα από τα δύο παρεκκλήσια που υπάρχουν στην Ελλάδα που είναι αφιερωμένο σε Κέλτες Άγιους και την ερχόμενη Παρασκευή, 24 Ιουνίου θα ψαλεί η ιερά ακολουθία πάντων των Βρετανών και Κελτών Αγίων, ποίημα του κ. Κωνσταντίνου Γανωτή ενώ το Σαββατοκύριακο θα ακολουθήσουν και άλλες λειτουργίες αφιερωμένες σε αυτούς.  

ΑΘΗΝΑ, 20062022

ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΜΕ ΤΑ ΜΥΡΤΙΛΑ

 

Ο μικρός Δημήτρης Ελ. Ράπτης ακολουθεί στο χωράφι
τον πατέρα του και τον παππού του και μαθαίνει….

Ο καθηγητής Δημήτρης Ράπτης από το Μυρόφυλλο Τρικάλων υπηρέτησε με πάθος επί πολλά χρόνια στην εκπαίδευση και από τότε που βγήκε στην σύνταξη άρχισε να ασχολείται με την καλλιέργεια μύρτιλων που εγκατέστησε ο γιός του Λευτέρης σε ένα χωράφι που αγόρασαν κοντά στα Ιωάννινα και από τότε δέθηκε με αυτά και την φροντίδα τους.

Αυτές τις ημέρες αρχίζει η ωρίμανση των μύρτιλων και βρίσκεται συνέχεια στο χωράφι καθώς αρχίζει η συλλογή τους και ακολουθεί η διάθεσή τους στο εμπόριο και στους ενδιαφερόμενους που συνδυάζουν την αγορά με μια επίσκεψη στο χωράφι όπου τον βρήκαμε και μας είπε για την μύρτιλα, την καλλιέργειά τους και την αξία τους.   

«Η φετινή σοδειά του μύρτιλου μπήκε στην τελική ευθεία και για ένα δίμηνο θα είναι και πάλι μαζί μας ως υγιεινό συμπλήρωμα της διατροφής. Η καλλιέργειά του  είναι απολύτως βιολογική, γιατί συμβαδίζει πρωτίστως και με την αντίληψή μας, να παράγουμε ό,τι μπορεί η φύση να μας δώσει, χωρίς να την εξαναγκάζουμε και να καταναλώνουμε έτσι χωρίς κανέναν κίνδυνο. Και η φύση μάς το δίνει απλόχερα. Μπορείτε να επισκεφτείτε το κτήμα, να δοκιμάσετε όλες τις ποικιλίες και να γευτείτε από κοντά αυτό το φρούτο που το αποκαλούν «ελιξήριο της νεότητας».

»Δεν χρειάζεται να πείσουμε για τη σπουδαιότητα αυτού του φρούτου στη διατροφή μας. Αλλά πρέπει να επαναλάβουμε ότι τα μύρτιλα έχουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, καθώς είναι πλούσιες σε βιταμίνες Α, C, Ε και Β- καροτίνη, σε κάλιο, μαγνήσιο, φωσφόρο, ανόργανα οξέα, μεταλλικά άλατα και φυτικές ίνες που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη μιας σειράς εντερικών παθήσεων και φλεγμονών, όπως είναι η ελκώδης κολίτιδα. Εμποδίζουν την ανάπτυξη βακτηριδίων που προκαλούν λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Περιέχουν χημικές ουσίες που καταστέλλουν τα συμπτώματα της διάρροιας, διαθέτουν υψηλή περιεκτικότητα σε ακετυλό-σαλικυλικό οξύ (συστατικό της ασπιρίνης), αποτελούν διουρητικό, αντισηπτικό, βακτηριοκτόνο και τονωτικό του οργανισμού. Τονώνουν γενικά τον οργανισμό, ενισχύουν τις λειτουργίες του εγκεφάλου, τα φυτοοιστρογόνα που περιέχουν τα φύλλα και ο καρπός τους συμβάλλουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση ουρολοιμώξεων, προβλημάτων αρτηριοσκλήρυνσης και υπέρτασης. Η μεγάλη περιεκτικότητά τους σε γλυκοζοειδή βοηθούν στην καταπολέμηση του σακχαρώδους διαβήτη ειδικά, όταν καταναλώνονται σε μορφή αφεψήματος.  Είναι πλούσια σε πολυφαινόλες και οι φυτικές ίνες του φρούτου έχουν εξαιρετική αντιοξειδωτική επίδραση. Προφυλάσσουν από πολλές ασθένειες, όπως απώλεια μνήμης, ηλικιακές ασθένειες, καρκίνο, κακή χοληστερόλη, υψηλή συγκέντρωση σακχάρου στο αίμα. Είναι φτωχό σε λίπος, νάτριο και θερμίδες και κατατάσσεται στην πρώτη βαθμίδα της υγιεινής διατροφής και δικαίως θεωρείται ένα σύγχρονο «ελιξίριο της νεότητας».

Η καλλιέργεια των μύρτιλων, επιλέχθηκε από τον μηχανολόγο Λευτέρη Ράπτη γιατί έβλεπε σ’ αυτή μια διέξοδο από το θολό επαγγελματικό τοπίο του κλάδου του αλλά και γιατί η γη τον συγκινούσε πάντα. Ο παππούς Λευτέρης από το Μυρόφυλλο, καλλιεργητής γης μέχρι τον θάνατό του πριν από λίγα χρόνια, ήταν εκείνος που είχε σαν παράδειγμα και την αντίληψή του και την σχέση του με την γη υιοθέτησε και με αυτή οργάνωσε το χωράφι με τα μύρτιλα καθώς σε αυτά έβλεπε μια νέα δυναμική καλλιέργεια που ταιριάζει στην σύγχρονη αγορά. Θα μπορούσε να καλλιεργήσει αυτά που συνήθιζε ο παππούς του στο χωριό και εκείνα που υπαγόρευαν οι ανάγκες της εποχής αλλά η πρόκληση για τις νέες καλλιέργειες ήταν πιο ισχυρή κι έτσι προχώρησε τηρώντας όλες τις προϋποθέσεις ώστε αυτές να είναι φιλικές προς . Πήρε φυτά από την Ολλανδία τα οποία θα μπορούσαν να προσαρμοστούν εύκολα στο κλίμα της Ηπείρου και αυτή η επιλογή τον δικαίωσε. Είναι ήδη στον 7^ο χρόνο με ικανοποιητική καρποφορία η οποία είτε προορίζεται για την αγορά ενώ πολλοί είναι εκείνοι που προτιμούν να πάνε οι ίδιοι στο χωράφι να τα προμηθευτούν.

Η τιμή τους στο χωράφι είναι 8 – 10 ευρώ ενώ στην αγορά τα βρίσκουμε μέχρι 20. Τούτο αποδεικνύει  πόσο αποδοτικά είναι για τον καλλιεργητή. Ένα χωράφι 5 στρεμμάτων μπορεί να υποστηρίξει (με τη βοήθεια του καιρού βέβαια) αυτόν που το φροντίζει αλλά ένα άλλο 10 στρεμμάτων μπορεί να ζήσει εύκολα μια τετραμελή οικογένεια. Εννοείται ότι όλοι θα ασχολούνται για λίγους μήνες εντατικά με τα μύρτιλλα και το χωράφι για να αποδώσει και βεβαίως με τρόπο τέτοιο ώστε να μην υπάρχουν πράγματα, όπως χημικά, φάρμακα και μέθοδοι καλλιέργειας που να υποβαθμίζουν την ποιότητά τους. Να το «χαϊδεύουν» όπως λέει ο Δημήτρης και να είναι σίγουροι πως αυτό δεν θα τους ξεχάσει…     

Καλή συνέχεια Λευτέρη και Δημήτρη…

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για όσους ενδιαφέρονται να γνωρίσουν το χωράφι και να προμηθευτούν από εκεί μύρτιλλα, μπορούν να σημειώσουν τα τηλέφωνα 6947894879 και 6978228923.

ΑΘΗΝΑ, 15062022

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΟΡΔΙΟΥ

 

Η προτομή του Αναστασίου Γόρδιου

«Ελληνομουσείο Αγράφων» είναι η επωνυμία της Σχολής της Αγίας Παρασκευής των Βραγγιανών Αγράφων την οποία ίδρυσε το 1650 στο χωριό Βραγγιανά ο μέγας διδάσκαλος του γένους Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός (1957 – 1682) ο οποίος έμεινε εκεί μέχρι τον θάνατό του αφοσιωμένος στη μελέτη και την συγγραφή.

Οι σπουδαιότεροι από τους διαδόχους του ήταν ο Αναστάσιος Γόρδιος ο Βραγγιανιώτης (1654 – 1729) ο οποίος είχε σπουδάσει κλασσική γραμματεία και ιατροφαρμακευτική στο πανεπιστήμιο της Πάντοβα και ο ιερομόναχος Θεοφάνης από τον Φουρνά Ευρυτανίας (1719 – 1735) οι οποίοι συνέχισαν, μέσα σε χαλεπούς χρόνους το έργο του Ευγένιου Γιαννούλη. Το «Ελληνομουσείο» στα δυσπρόσιτα και απομακρυσμένα Βραγγιανά, όπως εξάλλου και η Σχολή του Καρπενησίου που ήκμασε στους ίδιους χρόνους πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στην παιδεία του δουλωμένου Γένους και από εκεί προήλθαν πολλοί πνευματικοί άνθρωποι που έσπειραν την μόρφωση στ’ Άγραφα και σε άλλα μέρη και κράτησαν όρθιες τις ψυχές των Ελλήνων.

Η μνήμη αυτών των μεγάλων δασκάλων του Γένους τιμάται με πολλούς τρόπους από τους Βραγγιανιώτες και τους Ευρυτάνες και ιδιαίτερα από τον Σύλλογο «Αναστάσιος Γόρδιος» και τον ιατρό Κωνσταντίνο Τσιώλη ο οποίος συστηματικά ασχολείται με το «Ελληνομουσείο» και συντηρεί την προσφορά του στους νεότερους. Προς τιμήν μάλιστα του Αναστασίου Γορδίου φέρει και το όνομά του. Με πρωτοβουλία του Συλλόγου γίνεται κατ’ έτος την ημέρα της κοίμησής του μνημόσυνο στην Αγία Παρασκευή (Γούβα).  

Έτσι κι εφέτος, με την παρουσία πλήθους πιστών από τα Άγραφα αλλά και την ευρύτερη περιοχή και από την Αθήνα ακόμη, στις 7 Ιουνίου τιμήθηκε η μνήμη του στην γενέτειρά του αλλά και αλλού. Την παραμονή, στον ιστορικό ιερό ναό της Αγίας Παρασκευής, καθολικό της πάλαι ποτέ ομωνύμου μονής τελέστηκε εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας με λειτουργό τον π. Κωνσταντίνο Κουτσουπιά και ιεροψάλτη τον Περικλή Αντωνίου. Την επομένη το πρωί τελέστηκε Όρθρος και Θεία Λειτουργία μετ’ αρτοκλασίας με τον ίδιο ιερέα και ιεροψάλτες τους Περικλή Αντωνίου, Θεοφάνη Θεοδώρου και Γεώργιο Μαντζιάρα. Την φροντίδακαι την επιμέλεια όλων είχε ο δραστήριος, επιμελής και πάντα πρόθυμος επίτροπος της Ενορίας Αριστείδης Θωμά Τσιώλης.   

Στους προσκυνητές της μνήμης του οσιακής βιοτής λογίου ιερομονάχου προσφέρθηκαν, εκ μέρους της ενορίας του Αγίου Γεωργίου Μεγ. Βραγγιανών γλυκίσματα, αναψυκτικά και καφές και εκ μέρους του συλλόγου «Αναστάσιος  Γόρδιος» επίσης γλυκίσματα αλλά και αναμνηστικό τετρασέλιδο δελτάριο με περιεχόμενο σχετικό με το έργο και τη δράση του Γορδίου.

Ακολουθίες στη μνήμη του Αναστασίου Γορδίου τελέστηκαν επίσης στην Αθήνα, στον ιερό ναό των Αγίων Αναργύρων στην Πλάκα, το γνωστό και ως μετόχιον του Παναγίου Τάφου, όπου παρευρέθη και ο Γεώργιος Μπετχαβᾶς πρόεδρος του συλλόγου «Ἀναστάσιος Γόρδιος», αλλὰ και στον ιερό ναό της Αγίας Βαρβάρας στο Ίλιον Αττικῆς με πρωτοβουλία του αγραφιώτη (από το Μοναστηράκι των Αγράφων) εφημερίου του ναού π. Παναγιώτη Κολοκώτσιου.

Ο Αναστάσιος Γόρδιος ‒κατά κόσμον Αλέξιος Παπαλέκας‒ ήταν «ἀνακάλυψη» του Ευγενίου Γιαννούλη ο οποίος ως διδάσκαλός του αντελήφθη τα πνευματικά και ψυχικά χαρίσματα του μαθητή του. ‘Ηταν ὁ επιφανέστερος από τους μαθητές του Ευγενίου και ‒ως ευγνώμων μαθητής‒ βιογράφησε τον διδάσκαλό του. Υπήρξε πολυγραφότατος και με μεγάλη απήχηση στον κλήρο και τον λαό την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Το τετρασέλιδο δελτάριο, στο οποίο  εικονογραφείται ὁ Αναστάσιος Γόρδιος δια χειρός Μαρίας Παναγοπούλου, φιλοτεχνήθηκε με πρωτοβουλία του συλλόγου «Αναστάσιος Γόρδιος». Ακόμη, περιλαμβάνει σύντομο βίο του Γορδίου αλλά και ένα αυτόγραφό του. Τέλος, καταχωρούνται και δύο τροπάρια από Ακολουθία του Αναστασίου Γορδίου συντεθείσα (2016) υπό Χρήστου Κονταξῆ († 3.9.2018). Η σύνθεση, η επιμέλεια και ἡ δαπάνη έκδοσης και κυκλοφορίας του 4σέλιδου εντύπου έγινε από την οικογένεια του Ἀριστείδου Σπ. Τσιώλη († 2.7.2021), εις μνήμην αιώνιον αυτού.

 Περισσότερα για τον Αναστάσιο Γόρδιο και το «Ελληνομουσείο Αγράφων» στο

https://ellinomouseionagrafon.blogspot.com/

14062022

ΤΑ ΦΕΡΝΕΙ ΤΟ Fb ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΤΑ ΞΕΧΝΑΜΕ…

 

Πριν από 10 χρόνια, στην κορύφωση του λεγόμενου αντιμνημονιακού αγώνα με τις γνωστές συνέπειες ακόμα και οι τοίχοι «μιλούσαν» θάνατο. Ένα πέρασμα από το Μεταξουργείο αρκούσε να γεμίσει ο αποθηκευτικός χώρος της μηχανής με θέματα που ενίσχυαν την απελπισία και τα οποία τώρα που αρχίζει η μπογιά που τα κάλυψε να ξεθωριάζει ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια πιο απειλητικά…

11062022

ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΟΑ ΑΤΤΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΛΙΔΡΟΜΙΟΥ

 

Άμα θέλουμε τα προλαβαίνουμε όλα. Όπως κάναμε σήμερα το απόγευμα με τον Βασίλη Χατζηαϊακώβου. Πήγαμε νωρίς στη Στοά Αττάλου όπου οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης παρουσίασαν το βιβλίο του αείμνηστου καθηγητή Σταύρου Τσακυράκη "Η ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ". Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και μίλησαν οι καθηγητές Ιωάννα Τουρκοχωρίτη, Νίκος Αλιβιζάτος, Αντώνης Καραμπατζός και ο Πάσχος Μανδραβέλλης. Τη συζήτηση συντόνισε ο Ηλίας Κανέλλης.  

Από εκεί και αφού είδαμε πολλούς φίλους και συναδέλφους ανηφορήσαμε προς την Καλλιδρομίου όπου ο εξαίρετος φίλος όλων μας Ηρακλής Λογοθέτης στο καφέ «Παρασκήνιο» και σε ένα εντελώς διαφορετικό κλίμα παρουσίαζε το βιβλίο του «Τα κανάλια της Κίρκης – Μια ανάγνωση του 15^ου κεφαλαίου από τον ‘’Οδυσσέα’’ του Τζέιμς Τζόις» (Εκδόσεις «Νίκας»). Για το βιβλίο μίλησαν οι  Πάνος Κουτούλιας και ο Δημήτρης Μαύρος ενώ στη ο Αχιλλέας Κυριακίδης και η Κερασία Σαμαρά διάβασαν αποσπάσματα. Ο Βασίλης Χατζηϊακώβου εδώ για να μην αισθάνεται πως δεν κάνει τίποτα, ανέλαβε και έδωσε μια ωραία λύση στο πρόβλημα με το μικρόφωνο. Εκεί είδαμε και άλλους τόσους φίλους, ήπιαμε τις βότκες μας και γυρίσαμε σπίτι να πάρουμε μια ανάσα γιατί αύριο έχει άλλους πολλούς δρόμους…  

ΑΘΗΝΑ, 06062022

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 46 ΧΡΟΝΙΑ…

 

Από τους αθλητικούς αγώνες του Γυμνασίου, το πολλά υποσχόμενο έτος 1976, όταν τέλειωνα το γυμνάσιο Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού και ανοιγόμουν στη ζωή. Από τότε πέρασαν 46 χρόνια και για τα οποία θα ήμουν αχάριστος αν δεν έλεγα, πως τα πέρασα καλά… (Στη φωτογραφία, από αριστερά, Ηλίας Προβόπουλος, Κώστας Θεόπουλος, Ελισάβετ Πιτσογιάννη, Δήμητρα Λαγού, Ρούλα Στεφανή, Ανθούλα Ζάχου).

06061976

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΙΤΣΑ ΣΠΟΝΕΚ

 

1.       Η Νίτσα Σπόνεκ στο σπίτι της στην Ανατολική Φραγκίστα το 2012.

Όλα αυτά τα χρόνια που περπατάω την Ευρυτανία, γνωρίζω ανθρώπους που η ρίζα τους κρατάει από την ίδια γη πάππου προς πάππου και την οποία ζύμωσαν με τον ιδρώτα, τα δάκρυα και αρκετές φορές με το αίμα τους. Με αυτούς πίνουμε τσίπουρα στα καφενεία και στα σπίτια, κουβεντιάζουμε πράγματα του σήμερα αλλά και του παρελθόντος, σχολιάζουμε το αμφίβολο αύριο και σε κάθε αποχαιρετισμό, επιβεβαιώνουμε τη φιλία μας.

Έτσι, η περίπτωση της Νίτσας Σπόνεκ (1930 - 2022) είναι εντελώς διαφορετική, αφ’ ενός γιατί αυτή γεννήθηκε στη μακρινή Σάμο και στην Ευρυτανία την έφερε το επάγγελμά της μαίας, καθότι ήταν αυτή η οποία ξεγέννησε από το 1956 έως το 1960 ένα μεγάλο αριθμό Ευρυτανισσών και πρώτη έπιασε στα χέρια της ένα σωρό νεογέννητα Ευρυτανόπουλα που σήμερα είναι πάνω από τα εξήντα χρόνια και τα περισσότερα, όπως και οι μητέρες της πάντα την θυμόνταν και αναγνώριζαν τη συμβολή της στους τοκετούς που όσο και να είχε, δεν γίνονταν όπως έπρεπε ως εκείνα τα χρόνια.

Η Νίτσα, με καταγωγή από τη Σάμο και αριστούχος της Σχολής Μαιών, βρέθηκε στα 26 της χρόνια στην Ευρυτανία χάρη στην προσπάθεια του τότε Νομάρχη Μακρόπουλου να επανδρώσει τα αγροτικά ιατρεία του νομού με καλούς επιστήμονες και ειδικευμένο προσωπικό. Ενός νομού βεβαίως που ακόμα κάπνιζαν τα ερείπια του Εμφυλίου Πολέμου και με ελάχιστο οδικό δίκτυο που να συνδέει τα διάσπαρτα χωριά των ορεινών συγκροτημάτων με την πρωτεύουσα Καρπενήσι. Ενός νομού που οι κοινότητές του άρχιζαν πάλι να ανθίζουν και φυσικά να παρατηρούνται περισσότερες γεννήσεις σαν να ήθελαν να αναπληρώσουν τους ανθρώπους που χάθηκαν μέσα στην τραγική δεκαετία 1940 - 1950.

Έτσι, το Κερασοχώρι που επέλεξε η Νίτσα να υπηρετήσει, γιατί στον Προυσό που της πρότεινε ο Νομάρχης δεν είχε ακόμη δρόμο για αυτοκίνητο, ήταν ο χώρος που επρόκειτο να ασκήσει ένα λειτούργημα που την έβαλε στην καρδιά όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των γυναικών για τις οποίες τα ζητήματα της κύησης και του τοκετού κυρίως, ήταν στα χέρια της παραδοσιακής μαμής, πρόσωπο καθ’ όλα σεβαστό και αναγνωρισμένο στην μικρή κοινωνία κάθε χωριού αλλά πολλές φορές η άγνοια, οι προκαταλήψεις και οι δεισιδαιμονίες που επικρατούσαν απέβαιναν μοιραίες για τη μητέρα και το νεογέννητο.

Εκείνα τα χρόνια δεν είχε φτάσει ακόμη το ηλεκτρικό στα χωριά έξω από το Καρπενήσι και οι συγκοινωνίες, όπου βεβαίως είχαν ανοιχτεί κάποιοι χωματόδρομοι γίνονταν με δυσκίνητα αυτοκίνητα και κυρίως με μουλάρια. Από την άλλη όμως, ήδη λειτουργούσε κανονικά το νοσοκομείο στο Καρπενήσι, υπήρχαν φάρμακα και ακόμη και ένα ασθενοφόρο που επιστρατεύονταν για τις περιπτώσεις που δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει ο αγροτικός ιατρός.

Νεαρό κορίτσι ακόμη η Νίτσα επιλέγει το Κερασοχώρι για να μπορεί να φεύγει όποτε μπορούσε με αυτοκίνητο στο Καρπενήσι κι από εκεί στον Πειραιά όπου ζούσαν οι γονείς της και αναλαμβάνει έργο. Μαζί της στο αγροτικό ιατρείο που λειτουργεί για πρώτη φορά στο άλλοτε κεφαλοχώρι των Αγράφων, είναι ο νεαρός γιατρός Νίκος Σπόνεκ από την Ανατολική Φραγκίστα με τον οποίο πολύ σύντομα παντρεύτηκαν.

«Πήγαινα περιοδεία να δω τις εγκυμονούσες» λέει ο Νίτσα σε μια ωραία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης που της έκανα τον Αύγουστο του 2012 στην Ανατολική Φραγκίστα και ένα κομμάτι της δημοσιεύουμε σήμερα . «Μια φορά το μήνα, ανάλογα με τον καιρό και φυσικά αν δεν είχα γέννες στο Κερασοχώρι που ήταν η βάση μου. Αν είχα συνέχεια γέννες δεν μπορούσα να τρέχω. Πηγαίναμε στα χωριά, χτυπάγαμε την καμπάνα να πάρουν είδηση οι γυναίκες ότι είχα πάει να τις δω. Το ίδιο έκανε και ο γιατρός. Πηγαίναμε γιατί δεν μπορούσαν όλες να έρχονται στο Κερασοχώρι. Έρχονταν μόνο όταν τις έπιαναν οι πόνοι να τις ξεγεννήσω και βεβαίως αν είχαν ένα συγγενή να τις φιλοξενήσει.

» Έτυχε μια ημέρα και ήταν χειμώνας. Πήγαμε και κοιμηθήκαμε στη Μαυρομάτα σε ένα νοικοκυρόσπιτο. Όποτε πηγαίναμε στη Μαυρομάτα, εκεί ξεπεζεύαμε γιατί ο αγωγιάτης  Νίκος Ντάλλας που την πήγε, είχε πάρει γυναίκα από εκεί. Κοιμόμασταν εκεί και την άλλη ημέρα σηκωνόμασταν για να πάμε, περνώντας το βουνό στη Χρύσω. Ήταν χειμώνας και είχε ρίξει χιόνι και δεν μπορούσαμε να περάσουμε.  Προχωρούσαμε δύσκολα μέσα στο χιόνι και σε κάποιο σημείο, μου λέει ο Ντάλλας: «Νίτσα κοίταξε. Θα προσπαθήσουμε να περάσουμε. Θα βάλω κάτω την κουρελού να περάσει πρώτα το ζώο για να μη βουλιάξει στο χιόνι και μετά θα περάσουμε εμείς». Τόσο χιόνι είχε πάνω στο βουνό. Εγώ το θεωρούσα και σαν σπορ, δεν ήξερα τον κίνδυνο.

Με φώναζαν να πάω να τις ξεγεννήσω στα δύσκολα γιατί οι περισσότερες ήξεραν να γεννήσουν και στο χωράφι. Μια φορά λέει η Νίτσα, την κάλεσαν να πάει μέσα στο χειμώνα στο Στένωμα και ξεκίνησε με τον αγωγιάτη Βαγγέλη Πλατυκόνη, παλιό αντάρτη που ήξερε όλα τα μονοπάτια. Το πρωί είχε ξεγεννήσει την αδερφή του Βαγγέλη και δεν έβλεπε την ώρα να πάει να ξεκουραστεί αλλά αργά το μεσημέρι χτυπάει το «καβουρδιστήρι» και της ζητάνε να πάει να δει μια γυναίκα στο Στένωμα που ήταν μάλιστα και εκτός περιοχής της. Είχε ρίξει τόσο χιόνι που είχαν κλείσει οι δρόμοι και προς το Αγρίνιο και προς το Καρπενήσι και η γυναίκα δεν μπορούσε να μετακινηθεί με τίποτα. Τρεις μέρες κοιλοπονούσε και ζήτησαν πρώτα το γιατρό Λιάγκα να πάει να τη δει. Αυτός δήλωσε πως ήταν άρρωστος κι έτσι απευθύνθηκε σε μένα. «Εγώ, σαν κοριτσάκι» λέει «δεν είχα ιδέα από τους κινδύνους και είπα θα έρθω. Μόλις το λέω στον αγωγιάτη, μου απαντά: Τι λες μωρέ Νίτσα, που θα πάμε; θα μας χώσει το χιόνι.» Έλα βρε Βαγγέλη, πρόκειται να σώσουμε έναν άνθρωπο. Θα πάμε του λέω… Φεύγουμε. Αυτός μπροστά με το κλεφτοφάναρο, εγώ καβάλα στο μουλάρι με γαλότσες, ντυμένη γερά και από πάνω έβαλα και μια κουβέρτα. Κατεβαίνουμε τη Βίνιανη, μετά από το χάνι του Γαζέτα για να περάσουμε το πέτρινο γεφύρι και να βγούμε απέναντι στο μονοπάτι. Εκείνη τη νύχτα ήταν μια αστροφεγγιά και είχε παγώσει το χιόνι. Εγώ πάνω στο μουλάρι κρύωνα. Βρε Βαγγέλη, κρυώνω πολύ του λέω. Κάνε υπομονή μου λέει, σε λίγο φτάνουμε. Εν τω μεταξύ, πάνω από το βουνό είχαν βγει άνθρωποι με δαδιά και φώναζαν «ο γιατρός έρχεται;». «Ναι», απαντά ο αγωγιάτης. Τότε ξαναφώναξαν αυτοί λέγοντας: «Μην έρθετε από το χάνι του Κουτσοκάλη γιατί είναι κλειστό το μονοπάτι από το χιόνι. Να έρθετε από πάνω, από την κορυφή του βουνού!». Και πάμε από εκεί που μας είπαν και να γλιστράν τα πέταλα του μουλαριού από τον πάγο και να μην μπορούμε να περάσουμε. «Δεν μπορώ Βαγγέλη. Θα πεθάνω», λέω. «Κάνε υπομονή, φτάνουμε» μου απαντά αυτός. Φτάσαμε κάποια στιγμή στο χωριό και πάμε στο σπίτι που μας περίμεναν. Μόλις μπαίνω μέσα τους λέω «βάλτε ξύλα στη φωτιά για να αναλιγώσουμε. Πως θα δουλέψω;». Στο μεταξύ, βλέπω να κρατάνε τη γυναίκα όρθια, για να της πέσει όπως πίστευαν το παιδί. Τους λέω αμέσως να την αφήσουν να ξαπλώσει να ξεκουραστεί και μόλις σηκώνομαι αρχίζω να της κάνω ενέσεις για να έρθουν οι πόνοι. Κοιτάζω για παιδί, πουθενά παιδί. Σε μια γωνιά κάθονταν η κυρά μαμή του χωριού κι έλεγε ακόμα πως ακούει το παιδί αλλά το παιδί είχε πεθάνει. Πρέπει να γλιτώσουμε τη γυναίκα τώρα. Βάζω τον άντρα της να σπρώξει την κοιλιά της προς τα κάτω για να κατέβει το παιδί για να μπορέσω να το τραβήξω. Κάνω μια ψαλιδιά και της κόβω το περίναιο, το βγάζω και βλέπω πως είχε αρχίσει η σήψη. Ήμουν τόσο απορροφημένη με τη δουλειά μου που δεν πρόσεξα πως είχαν βγει όλοι έξω από το δωμάτιο εξαιτίας της βρώμας! Μετά της έβγαλα και τα ύστερο, της έκανα αιμόσταση και την έραψα. Λέω «τώρα πενικιλίνες. Που θα πάρουμε πενικιλίνες;» Στον μπακάλη. Αρχίζω και της κάνω τις ενέσεις. Έκατσα εκείνο το βράδυ κοντά της και πήγε καλά η γυναίκα. Έτυχε αυτή η γυναίκα να ήταν ανιψιά ενός γιατρού από το Καρπενήσι ο οποίος μου έστειλε και συγχαρητήρια που την γλίτωσα. Και πραγματικά τη γλίτωσα τη γυναίκα. Έμαθα αργότερα πως έφυγε με τον άντρα της για την Αμερική και πως γέννησε τρία παιδιά. Στο μεταξύ μου λένε πόσα μου χρωστάνε. Λέω «τι μου χρωστάτε; Εγώ κινδύνευσα να χάσω τη ζωή μου!». Εκείνη την εποχή είχα το δικαίωμα να πάρω χρήματα γιατί ήταν εκτός περιοχής μου και πήρα 500 δραχμές εγώ και 200 ο αγωγιάτης.

Ήταν μόνο δυο από τις δεκάδες περιπτώσεις τοκετού και φροντίδας της λεχώνας που αντιμετώπισε η Νίτσα μέσα στα τρεισήμισι χρόνια που έμεινε στο Κερασχώρι αλλά το έργο της έμεινε στη μνήμη όλων των ανθρώπων εκείνης της εποχής. Δεν θυμάται πόσα παιδιά ξεγέννησε και πόσα βάφτισε. Την θυμούνται όμως αυτά και κάθε καλοκαίρι σαν πηγαίνει στο Κερασοχώρι, μεσήλικες όλοι πλέον, άντρες και γυναίκες την χαιρετάνε με θαυμασμό.

Από το Κερασοχώρι η Νίτσα έφυγαν με τον άντρα της Νίκο στα τέλη του 1960 και υπηρέτησαν στο χωριό Λουτρό της Αιτωλοακαρνανίας  και μετά από 18 μήνες πήγαν στην Αθήνα. Εκεί εργάστηκε για λίγο διάστημα στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα" και κατόπιν συνέχισε ως βοηθός του Νίκου για πολλά - πολλά χρόνια μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε. Τα καλοκαίρια πήγαινε και έμεινε, χωρίς τον άντρα της που πέθανε νωρίτερα και έμεινε αρκετό καιρό στην Ανατολική Φραγκίστα στο ωραίο σπίτι που συντήρησαν υποδειγματικά και έρχονταν γυναίκες απ’ όλα τα χωριά που τις βοήθησε στις γέννες να την ευχαριστήσουν και να μιλήσουν μαζί της ενώ τα «παιδιά» δεν έχαναν ευκαιρία να πουν ότι βγήκαν στον κόσμο από τα χέρια της Νίτσας…

Προχθές η Νίτσα Σπόνεκ άφησε τούτον τον κόσμο και πήγε να συναντήσει στον ουρανό τον άντρα της Νίκο και όσες ψυχές ένιωσαν την φροντίδα της στην μεγάλη στιγμή της γέννας. Θα την θυμόμαστε όλοι σαν μια γενναία γυναίκα που πολλές φορές ξεπερνούσε τον εαυτό της προκειμένου να βοηθήσει όπου χρειάζονταν.

NEXTDEAL, 06062022

ΤΟ SMARTPHONE, ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΥΛΟ

 

Δεν ήρθε η μικρή Αντιγόνη μόνη της στην παρουσίαση του βιβλίου («Η ψυχή των αθώων»  της Μαρίτας Κακούρη στη μνήμη του Χάρη Καρατζά, Εκδόσεις «Αρμός») προχθές στο Πολεμικό Μουσείο. Την έφεραν οι γονείς της και για να την ξεγελάσουν μάλλον καθώς ήξεραν ότι το κοριτσάκι δεν θα ενδιαφέρονταν καθόλου για το τι θα λέγονταν για το βιβλίο και ό,τι θα γίνονταν μέσα στην αίθουσα, της άφησαν το smartphone όπου θα μπορούσε να δει ένα παιδικό πρόγραμμα και έτσι να περάσει η ώρα χωρίς να αρχίσει, να γκρινιάζει.

Στο τραπέζι που κάθισε να απολαύσει τα παιδικά θεάματα η Αντιγόνη βρίσκονταν εντελώς τυχαία ένα λευκό χαρτί με ένα στυλό και πολλές φορές το μάτι της ξέφευγε σε αυτό και αρκετοί περιμέναμε πως κάτι θα άρχιζε να γράφει ή έστω να σχεδιάσει – όπως συχνά κάνουν οι μεγάλοι όταν βλέπουν κάτι στην οθόνη τους και κρατάνε σημειώσεις στο χαρτί. Και το περιμέναμε γιατί η μικρή Αντιγόνη είναι από τα βλαστάρια της οικογένειας Χατζηϊακώβου (Εκδόσεις «Αρμός») και ανηψιά του Βασίλη Χατζηαϊακώβου ο οποίος καμάρωνε γιατί στη σκηνή έβλεπε μια μελλοντική συγγραφέα και το πρώτο της βιβλίο θα το επιμελούνταν όπως είπε ο ίδιος. Μπορεί να μην έπιασε καθόλου το στυλό η Αντιγόνη αλλά κάποια άλλη φορά που δεν θα έχει μπροστά της ένα smartphone όλοι πιστεύουμε πως θα το κάνει και θα καμαρώνουν όλοι οι Χατζηϊακώβου και φυσικά κι εμείς οι υπόλοιποι…

ΑΘΗΝΑ, 03062022