Η ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΤΣΑΓΙΟΥ

Ο Γιώργος Μακρής γυρίζει με το κοπάδι του από το Βουτσικάκι κρατώντας μια χεριά τσάι…

Πρόκειται για ένα θησαυρό που ευδοκιμεί στην ελληνική φύση, φυτρώνει και βλασταίνει στην ευλογημένη γης της, απλώνεται γεμάτος χρώματα και ευωδιές αυτό τον καιρό σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και είναι στη διάθεση οποιοδήποτε τον αναζητήσει να καρπωθεί ένα μέρος του ή να τον σηκώσει όλον από την απληστία του…


Μιλάμε για τα βότανα και τα αρωματικά φυτά κι εδώ ταιριάζει απόλυτα ο πανάρχαιος μύθος του Αισώπου για την κότα με τα χρυσά αυγά που ο κακόμοιρος νοικοκύρης της την έσφαξε πιστεύοντας πως θα εύρισκε στο στομάχι της ένα κομμάτι χρυσό κι έτσι έχασε το καθημερινό δώρο του από το συμπαθές πτηνό.

Κάπως έτσι μοιάζει να γίνεται αυτές τις ημέρες και με τα μοναδικά δώρα της ελληνικής φύσης και κυρίως τη ρίγανη και το τσάι του βουνού καθώς εκατοντάδες άνθρωποι από πόλεις και χωριά ξεκινάνε να το μαζέψουν όχι μόνο για προσωπική τους χρήση αλλά για να το εμπορευτούν. Και δεν είναι μόνο οι κάτοικοι των ορεινών χωριών αλλά δεκάδες άλλοι «επαγγελματίες» από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια που παίρνουν τα βουνά, χτενίζουν κάθε σημείο τους και επιστρέφουν με τσουβάλια ολόκληρα από τα πολύτιμα φυτά.

Δεν έχει κανένας αντίρρηση να μαζεύει όποιος θέλει και μπορεί βεβαίως να σκαρφαλώσει στα βουνά τσάι και ρίγανη λένε οι μόνιμοι κάτοικοι των ορεινών χωριών αλλά όπως παρατηρούν τα τελευταία χρόνια γίνεται κατάχρηση αυτής της ελευθερίας από διάφορες οργανωμένες ομάδες εμπορίας που καταφέρνουν και ξεφεύγουν από τους ελέγχους των εντεταλμένων οργάνων της Δασικής Υπηρεσίας, της Αστυνομίας, της Αγροφυλακής ακόμα και τους «φιλόνομους» πολίτες που ορίζει η Ρυθμιστική Δασική Απαγορευτική Διάταξη.

Και δεν είναι μόνο αυτοί –έχει παρατηρηθεί να βγαίνουν στα βουνά οργανωμένα συνεργεία αλλοδαπών αλλά και ημεδαπών τσιγγάνων που παραδοσιακά ασχολούνταν με τη συλλογή αυτών των φυτών και να ρημάζουν κυριολεκτικά τον τόπο για να βγάλουν μεγαλύτερο μεροκάματο και «το αφεντικό» να τρίβει κυριολεκτικά τα χέρια του.

Ελάχιστοι απ’ αυτούς λένε πάλι οι ντόπιοι που βλέπουν να χάνουν και ένα μικρό αλλά τόσο απαραίτητο για την επιβίωσή τους έσοδο, διαθέτουν τη στοιχειώδη συνείδηση και ακολουθούν την σωστή μέθοδο συλλογής που προϋποθέτει αφενός μεν να είναι ώριμο το φυτό και κατά δεύτερον να κόβεται με μαχαίρι ή ψαλίδι ψηλά για να μη καταστρέφεται η ρίζα του και να βλαστήσει και την επόμενη χρονιά.

Τίποτα απ’ αυτά δεν γίνεται καθώς στη βιασύνη τους οι εργάτες να γεμίσουν τα τσουβάλια τραβάνε τα φυτά και τα ξεριζώνουν ενώ ούτε καν προσέχουν αν αυτά είναι γινωμένα ή άγουρα. Ειδικά φέτος που το καλοκαίρι πήγε αρκετά πίσω λόγω του βροχερού καιρού και το τσάι μόλις έχει αρχίσει να ωριμάζει γίνεται ήδη ολοκληρωτική αποψίλωση και καταστροφή των φυτών και ζητείται επειγόντως προστασία αλλά ποιος να τρέχει τώρα;

Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο, όπως μας είπε ο Γιώργος Μακρής ένας από τους τελευταίους τσελιγκάδες που βγάζει ακόμα μαζί με το γιό του Νίκο τα καλοκαίρια το κοπάδι τους στα βουνά των Πετριλίων στην Αργιθέα, και περνάει όλη του τη μέρα στις κορφές και στα πλάγια, χρόνο με το χρόνο να λιγοστεύουν τα φυτά του τσαγιού και έτσι όπως πάει το πράγμα σύντομα δεν θα υπάρχει ούτε για δείγμα σε όλα τα Άγραφα.

Ο ίδιος συνηθίζει την ώρα που βοσκάει το κοπάδι στο βουνό να μαζεύει μερικές χεριές τσάι και φυσικά γνωρίζει σημεία που κανένας δεν υποψιάζεται πως φυτρώνει κι εκεί αφήνει το φυτό να ωριμάσει μέχρι τα μέσα του Αυγούστου και γίνεται πολύ μυρωδάτο και σαφώς πιο αποτελεσματικό ως βότανο. Βλέπει τους άλλους που φτάνουν εξαιτίας των δρόμων που έχουν ανοίξει χωρίς κανένα σχεδιασμό για να εξυπηρετήσουν κάποιες στάνες και δεν φυλάσσονται από κανέναν να ρημάζουν τις πλαγιές αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτα.

Να τους εμποδίσει, ούτε λόγος γιατί τα «αφεντικά» μπροστά στο κέρδος και οι εργάτες μπροστά στο μεροκάματο δεν λογαριάζουν τίποτα. Να τους εξηγήσει πως μαζεύουν το τσάι, είναι αδύνατον γιατί κανένας δεν διαθέτει τον ελάχιστο χρόνο να ακούσει. Έτσι γίνεται απλά μάρτυρας της μεγάλης λεηλασίας του μοναδικού πλούτου των ελληνικών βουνών από λίγους αυθαίρετους και επικίνδυνους εμπόρους.

Ενός πλούτου που ενώ πολλοί είναι αυτοί που προβλέπει η Πολιτεία να προφυλάσσουν εντούτοις αφήνεται στο έλεος των ασύδοτων συνεργείων αλλά και πολλών απλών ανθρώπων από τα χωριά ή επισκεπτών που για να προλάβουν και να μη κοπιάσουν καθόλου ξυρίζουν κυριολεκτικά τον τόπο γύρω από τους δρόμους προκειμένου να γυρίσουν στο σπίτι τους με μια χεριά τσάι ή μια αγκαλιά ρίγανη αδιαφορώντας αν του χρόνου φυτρώσει πάλι στο ίδιο μέρος. Όσο και αν φωνάζουν οι ντόπιοι, κανένας δυστυχώς δεν τους ακούει αφού κανένας πάλι δεν έτυχε ποτέ παραδειγματικής τιμωρίας…