ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΠΙΚΡΟΥ ΨΩΜΙΟΥ...

Ανοίξαμε ένα διάλογο χθες σχετικά με το ψωμί που έκαναν σε περιόδους πείνας οι άνθρωποι για να φάνε αφού για διάφορους λόγους δεν μπορούσαν να έχουν σιταρένιο ή καλαμποκίσιο και διαβάσαμε ορισμένα σχόλια και κάποιες παρατηρήσεις.

Λίγο πολύ μας μπήκε η ιδέα πως γίνεται κι αυτό αλλά ελάχιστοι το έχουμε δοκιμάσει πλην ορισμένων πάλι που το γεύτηκαν ως γλυκό ή περιχυμένο με σοκολάτα ή άλλα πολυτελή υλικά της κατηγορίας του Gourmet. Ούτε εγώ ο ίδιος ήξερα που μεγάλωσα μέσα στα κάστανα πως γίνεται και γι’ αυτό κατέφυγα στη μάνα μου, την κυρά Κούλα που στέκεται ακόμα χειμώνα καλοκαίρι φρουρός στη Μεγάλη Κάψη Τυμφρηστού, το χωριό μας.

Η κυρά Κούλα λοιπόν που το χειμώνα της μεγάλης πείνας, το 1941 που έγινε εξαιτίας του πολέμου και των προβλημάτων της τροφοδοσίας των ορεινών χωριών που προέκυψε ήταν 12 χρονών και αφηγείται:

Αφού έβραζαν τα ξερά κάστανα για να φεύγει η φλούδα τους –δεν έχει διαφορά αν είναι ήμερα ή άγρια αρκεί να μην είναι χαλασμένα- τα ζύμωναν καλά και τα έπλαθαν καρβέλια τα οποία έβαζαν χωρίς να περιμένουν να φουσκώσει όπως το ψωμί γιατί κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, στο ταψί χωρίς λάδι, ούτε καν χοιρινό λίπος δεν είχαν και τα έψηναν στη γάστρα.

Το «καστανόψωμο» ναι μεν ευωδίαζε και είχε ωραία γεύση αλλά ήταν σκληρότερο και από παξιμάδι και ήθελε πολύ προσοχή στο μάσημα γιατί έσπαγε κυριολεκτικά τα δόντια. Δεν είχαν όμως τίποτα άλλο να χορτάσουν οι άνθρωποι και αυτό μασουλούσαν όλη την ημέρα κατά τους μήνες που είχαν βέβαια ακόμη κάστανα γιατί η παραγωγή δεν ήταν ατέλειωτη. Σημειώνουμε πως αυτά τα κάστανα οι άνθρωποι τα οποία μάζευαν ένα –ένα από το δάσος, τα στερούσαν από τα ζωντανά τους, κυρίως από τα γουρούνια που αυτά περίμεναν να βάλουν πάνω τους ένα δράμι κρέας, τις κότες αλλά και τα άλλα άγρια του λόγγου που από την πείνα εισέβαλλαν στα σπίτια και τις αποθήκες να διεκδικήσουν κι αυτά το μερίδιό τους.

Εκτός όμως από τα κάστανα κατά τις περιόδους πείνας οι άνθρωποι έτρωγαν και ψωμί από βελανίδια το οποίο γίνονταν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως το καστανόψωμο αλλά ήταν πολύ πικρό αλλά μπροστά στην πείνα κανένας δεν έδινε σημασία σε αυτή τη λεπτομέρεια. Τα έβαζαν πάντως τα βελανίδια για αρκετές στο νερό να ξεπικράνουν αλλά δεν είχε και σπουδαία αποτελέσματα. Και τα δυο είδη ψωμιών πάντως ήταν πολύ βαριά για τα ήδη αδύναμα και άδεια στομάχια και αρκούντως οδυνηρά για το πεπτικό σύστημα..

Όπως και να έχει πάντως το πράγμα, κάστανα και βελανίδια έζησαν τους ορεινούς πληθυσμούς αλλά και τους αντάρτες από το 1941 έως το 1945 και σε πολλές περιοχές της χώρας και κατά την περίοδο του εμφυλίου και φυσικά κανένας δεν θέλει να τα θυμάται…