Ο "ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ" ΤΗΣ ΑΙΓΙΑΛΗΣ

 Ένα από τα έθιμα, που ευλαβικά τηρείται μέχρι και τις μέρες μας στην Αιγιάλη της Αμοργού, έχοντας τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, είναι αυτό του «Καπετάνιου».

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, την Τυρινή, όλα τα νέα παλληκάρια από τα 4 χωριά της Αιγιάλης (Θολάρια, Λαγκάδα, Όρμο και Ποταμό) μαζεύονται στην κεντρική πλατεία της Λαγκάδας, τη «Λόζα», για να πάνε στην Παναγία την Επανοχωριανή, όπου εκεί ο Πρεσβύτερος της Λαγκάδας θα διαλέξει ανάμεσά τους τον Καπετάνιο.  Τα παλιά τα χρόνια την επιλογή αυτή την έκανε ο παπάς του χωριού.  Η επιλογή αυτή σημαίνει, πως ο συγκεκριμένος νέος είναι ένας νέος καλός, ικανός και άξιος για να γίνει Καπετάνιος, που κατά κάποιον τρόπο συμβολίζει τον πρώτο νέο της Αιγιάλης.

Στην εκκλησία υπάρχουν όργανα, που επενδύουν μουσικά την όλη διαδικασία με παραδοσιακούς σκοπούς.  Μετά την επιλογή, ο νέος θα φορέσει την παραδοσιακή φορεσιά του καπετάνιου, με τη βοήθεια των φίλων του, οι οποίοι ντυμένοι και αυτοί παραδοσιακά, θα αποτελέσουν τη συνοδεία του Καπετάνιου.  Ένας από όλους τους νέους της συνοδείας χρίζεται «Μπαϊραχτάρης», που είναι ο αρχηγός της πομπής, που θα συνοδεύσει τον Καπετάνιο στην πλατεία της Λαγκάδας. 

Αυτός είναι που θα ετοιμάσει και το «μπαϊράκι», ένα κοντάρι, που στην κορυφή του καρφώνουν ένα μεγάλο κομμάτι μπακαλιάρο, ένα καρβέλι ψωμί κι ένα μικρό κεφάλι τυρί.  Το τυρί συμβολίζει την Τυρινή, ενώ ο μπακαλιάρος και το ψωμί την έναρξη της Σαρακοστής.  Κατά την Τουρκοκρατία, όμως, το κοντάρι αυτό συμβόλιζε και το λάβαρο της Επανάστασης, όπου οι ντόπιοι μην μπορώντας να το σηκώσουν ευθέως μπροστά στον κατακτητή, έβρισκαν αυτό τον τρόπο να το κάνουν.  Εικάζεται μάλιστα πως από εδώ ξεκίνησε και η έκφραση «σήκωσε μπαϊράκι».

Αφού όλα είναι έτοιμα, έχει στολιστεί και το άλογο ή το μουλάρι που θα μεταφέρει τον Καπετάνιο, η πομπή ξεκινάει.  Μπροστά ο Μπαϊρακτάρης, από πίσω τα όργανα και οι τραγουδιστάδες, οι στιχοπλόκοι δηλαδή της Αιγιάλης, που πλέκουν στιχάκια για την ημέρα και τον Καπετάνιο και τα τραγουδούν στον Αποκριανό σκοπό, πιο πίσω το άλογο με τον Καπετάνιο και τη συνοδεία του και τέλος ο κόσμος, που παρακολουθεί τα δρώμενα.

Τραγουδώντας η πομπή φτάνει στην είσοδο της Λαγκάδας, την «Πορτάρα», όπου εκεί περιμένουν οι κοπελιές, φορώντας τις παραδοσιακές στολές του νησιού.  Μία από αυτές θα γίνει η Καπετάνισσα, μετά από επιλογή του Καπετάνιου.  Μπαίνουν λοιπόν και αυτές στην πομπή πίσω από τον Καπετάνιο και τότε θα ξεκινήσει η πορεία μέσα στα σοκάκια του χωριού, για να δουν όλοι το νέο Καπετάνιο.  Τα σπίτια και τα μαγαζιά είναι ανοιχτά και όλοι κερνούν όλη την πομπή, η οποία τελικά καταλήγει στη «Λόζα». 

Τα όργανα παίρνουν θέση στην μέση της πλατείας κι έρχεται η ώρα που ο Καπετάνιος θα διαλέξει την Καπετάνισσά του.  Αφού εκείνος χορέψει τον πρώτο χορό της ημέρας με τους φίλους του,  κάνει την επιλογή της Καπετάνισσας, πετώντας της το μαντήλι του.  Τα παλιά τα χρόνια που τα πράγματα ανάμεσα στα ζευγάρια ήταν δυσκολότερα, η επιλογή του Καπετάνιου σήμαινε και τη δημοσιοποίηση κάπου κρυφού δεσμού.  Στις μέρες απλά σημαίνει επιβεβαίωση.

Μετά την επιλογή αρχίζει το φαγοπότι και ο χορός στη μέση της πλατείας.  Το γλέντι θα κρατήσει μέχρι οι καμπάνες του χωριού να σημάνουν τον εσπερινό.

Σημείωση: Το κείμενο είναι από το πληροφοριακό υλικό του ξενοδοχείου Aegialis Hotel & Spa στην Αιγιάλη όπου μπορείτε να απευθυνθήτε για περισσότερες πληροφορίες σε ότι αφορά τη διαμονή σας. Τηλ. 2285073393, 73107. info@aegialis.gr , www.amorgos-aegialis.com.