Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

 

Έκανα, με αφορμή χθες τα γενέθλιά μου και την ανάρτηση ενός λευκώματος από τη ζωή μου στο Facebook, ένα ταξίδι στο παρελθόν με οδηγό τις φωτογραφίες το οποίο είχε δυο πλευρές. Η μία ήταν η συναισθματική που σαφώς τη βάραινε η συγκίνηση των χρόνων που διαρκώς σωρεύονται στην πλάτη μου και με το τέλος της εορταστικής ημέρας μπορεί σιγά - σιγά να φύγει και να επιστρέψει σε 365 ημέρες αλλά οπωσδήποτε με μεγαλύτερη απόσταση από εφέτος.

Η άλλη πλευρά ήταν η πρακτική, η οποία μου δημιούργησε διάφορα προβλήματα με την αναζήτηση των φωτογραφιών η οποία όπως προανέφερα, δεν ήταν και τόσο εύκολη γιατί με τα χρόνια και τη διαρκή συσσώρευση χαρτιών στο σπίτι και φωτογραφιών σε λευκώματα, κουτιά, συρτάρια και σκληρούς δίσκους εσχάτως, η κατάσταση ήταν απελπιστική. Γκρίνιαξα με τον εαυτό μου γιατί τα είχα σε αυτή την κατάσταση αλλά είπα πως αν εν γίνει, με αφορμή τα γενεθλίων αυτό το ξεκαθάρισμα, δεν πρόκειται αν γίνει ποτέ.

Έτσι λοιπόν βούτηξα στα βαθιά και μπήκα στην περιπέτεια της τακτοποίησης του προσωπικού μου αρχείου και με την ευκαιρία, έκανα και το περιπόθητο ξεκαθάρισμα για τα αντικείμενα αλλά για τις μνήμες που συνδέονταν με αυτές, γλυκιές ή πικρές δεν έχει σημασία. Δεν μπορώ να πω με αυτό τον τρόπο ξεμπέρδεψα με ορισμένα πράγματα,αλλά σίγουρα τα περιόρισα σε κάποιες γωνιές των συρταριών η της καρδιάς τα τρίσβαθα.

Αυτό το ξεκαθάρισμα όμως είχε και μια άλλη πλευρά και σε τούτο βοήθησε και το Facebook θα έλεγα με τον τρόπο που μας βάζει να δημιουργήσουμε (όσοι θέλουμε βεβαίως και δεν μας τρομάζει μάλιστα αυτή η έκθεση) προσωπικά φωτογραφικά λευκώματα τα οποία σκοπό έχουν να μας γνωρίσουν καλύτερα και σε διάφορες φάσεις της ζωής μας όσοι ενδιαφέρονται για το πρόσωπό μας. Βρέθηκα λοιπόν μπροστά σε ένα δίλλημα, αν θα έπρεπε να βάλω διάφορες φωτογραφίες με ελάχιστες πληροφορίες ή να κάτσω να γράψω και κάποια μικρά κείμενα που θα περιέχουν περισσότερες πληροφορίες πέρα από αυτό που δείχνουν, όπως για τον τόπο, τη στιγμή, την αφορμή. Κάτι τέτοιο βεβαίως και θέλει χρόνο, αλλά όπως προανέφερα αν δεν γίνει τώρα δεν θα γίνει ποτέ..

Ξεκινάω λοιπόν με μια φωτογραφία, η οποία τραβήχτηκε την άνοιξη του 1961, η τρίτη ή η τέταρτη νομίζω της ζωής μου με τους γονείς μου Γιώργο και Κούλα και την αδερφή μου Μαρούλα η οποία έχει μια ιδιαίτερη σημασία καθώς η αφορμή να γίνει ήταν οι ταυτότητες. Γι’ αυτό το λόγο πολλοί ήταν οι πλανόδιοι φωτογράφοι που πήγαιναν στα χωριά, τραβούσαν τις φωτογραφίες με βάση τις προδιαγραφές που έβαζε τότε η Αστυνομία, επέστρεφαν στη βάση τους, τις τύπωναν και επέστρεφαν να τις παραδώσουν ή τις έστελναν στον πελάτη με κάποιο έμπιστο πρόσωπο γιατί ήταν πολύτιμη.

Εγώ προσωπικά δεν θυμάμαι αυτή την εποχή, αλλά βλέποντας τη φωτογραφία μπορώ να γυρίζω σε εκείνα τα χρόνια και να περιγράψω την ημέρα που είχε έρθει ο φωτογράφος στο χωριό και όλους να φοράνε τα καλά τους, οι άντρες να έχουν φροντίσει να κουρευτούν και οι γυναίκες να χτενιστούν ανάλογα με το πώς συνήθισε η κάθε μια. Όλοι φυσικά έπρεπε να φοράνε τα καλά τους για να δείχνουν και πιο καλοί και φροντισμένοι. Ρώτησα και άλλες λεπτομέρειες για εκείνη τη μεγάλη ημέρα για το χωριό και έμαθα πως ο φωτογράφος ήταν κάποιος ονόματι Παλαιοβράχας από το διπλανό χωριό Μεσαία Κάψη ο οποίος ήταν και πλανόδιος μικροπωλητής και καφετζής ακόμη και ότι είχε πάει στο χωριό για φωτογράφιση την τελευταία Κυριακή του Μαίου 1961 για να είναι όλο το χωριό μαζεμένο και να μη λείπουν σε δουλειές και στα χωράφια. Τους περισσότερους μάλιστα συγχωριανούς τους φωτογράφισε μετά το τέλος της εκκλησίας, άλλους με φόντο τον τοίχο της Αγίας Τριάδας, μετά πέρασε από τα τρία καφενεία  και φωτογράφισε όσους άντρες ήταν εκεί και κατόπιν πήρε ένα - ένα τα σπίτια του χωριού για να φωτογραφίσει όσους δεν είχε δει.

Το γεγονός εξελίχθηκε σε μικρό πανηγύρι καθώς πολλές από τις γερόντισσες και τους γέρους δεν έβλεπαν με κακό μάτι τη φωτογράφιση ενώ οι νεαρές και οι νεαροί βρήκαν την ευκαιρία να ποζάρουν για τη φωτογραφία της ταυτότητας αλλά να σε άλλές πιο ελαφρές στάσεις για να έχουν κάποιες φωτογραφίες να στέλνουν σε πρόσωπα που τους προκαλούσαν ενδιαφέρον ή να βάλουν το πορτραίτο τους στον τοίχο του σπιτιού. Η περίπτωση τώρα με την οικογενειακή φωτογραφία, αυτή έγινε γιατί η μάνα μου είχε δουλειές και δεν μας πήγε στην εκκλησία εκείνη την Κυριακή αλλά για την περίπτωση μας έντυσε με τα καλά μας και φυσικά φρόντισε κι αυτή να φορέσει κάτι πιο επίσημο. Για το αμερικάνικο πουκάμισο που φορούσε ο πατέρας μου, ούτε λόγος. Πρέπει να ήταν της μόδας τότε και ως νεαρός, ήταν μόλος 24 ετών το φορούσε με μεγάλη ευχαρίστηση.

Με λίγα λόγια, η επίσκεψη του Παλαιοβράχα στο χωριό μου για τη φωτογράφιση των ανθρώπων για τις ταυτότητες ήταν ένα μεγάλο γεγονός και η πρώτη συστηματική καταγράφη όλων των συγχωριανών ανεξαιρέτως. Έτσι λοιπόν έχουμε φωτογραφίες για να θυμόμαστε κάποιους από τους παλαιότερους, φωτογραφίες οι οποίες μετά έγιναν και κάδρα στα σπίτια ή μπήκαν στους τάφους. Δεν έχουμε όμως φωτογραφίες με λεπτομέρειες από το χωριό ή τοπία γιατί η φωτογραφία τότε ήταν όντως ακριβή και για λίγους…

ΑΘΗΝΑ, 16012014