ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΑΣ

 Από τα χαρακτηριστικά του παζαριού της Σωτήρας, η ρίγανη και το τσάι

Μου έχει γίνει συνήθεια πλέον τα τελευταία δέκα χρόνια τέτοιες ημέρες κάθε χρόνο να πηγαίνω στο παζάρι της Σωτήρας, στο υπέροχο αυτό μέρος με τα μεγάλα πλατάνια λίγο πιο πάνω από την Ανατολική Φραγκίστα, στην καρδιά της Ευρυτανίας για να δω παλιούς φίλους από την Ευρυτανία και να ζήσω έστω για λίγο στιγμές από ένα παζάρι...

 Ο Χρήστος Πεσλής από το Μάραθο έφερε τσάι από τ' Άγραφα

Το παζάρι της Σωτήρας είναι από τα ελάχιστα που έχουν μείνει στην ορεινή Ελλάδα και παρά τις αλλοιώσεις που έχει υποστεί, καταφέρνει εντούτοις να διατηρήσει ορισμένα στοιχεία της παράδοσης και τούτο οφείλεται σε κάποιους ανθρώπους που πιστεύουν σε αυτό και με τη στάση τους και κυρίως με τα ντόπια προϊόντα που διαθέτουν προς πώληση διατηρούν το ύφος του. Όταν δε λέμε προϊόντα, ασφαλώς και αναφερόμαστε σε εκείνα που παράγει ο τόπος ή είναι αποτέλεσμα των δεξιοτήτων των ανθρώπων της περιοχής.

Εικόνες από το φετινό παζάρι της Σωτήρας

Παραδοσιακά στο παζάρι της Σωτήρας, το οποίο πήρε το όνομά του από το παρακείμενο στο χώρο ιστορικό εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, έφερναν να πουλήσουν οι ντόπιοι τυριά, βούτυρα, μέλι, μαλλιά, δέρματα καθώς και ρίγανη και τσάι από τις κορυφές των Αγράφων. Αυτός ο κόσμος, είτε επρόκειτο για τσελιγκάδες, είτε για μόνιμους κατοίκους της περιοχής, από αυτό το παζάρι περίμενε να προμηθευτεί διάφορα είδη που δεν διέθεταν τα μαγαζιά των χωριών, όπως ρούχα, αλλά κυρίως εργαλεία για τις αγροτικές δουλειές και εξαρτήματα για τα κοπάδια. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80 λειτουργούσε και ζωοπανήγυρις καθώς ακόμη η έλλειψη δρόμων καθιστούσε υποχρεωτική τη χρήση ζώων για τις μετακινήσεις. Το παζάρι ήταν επίσης η ευκαιρία να συναντηθούν οι κάτοικοι και συγγενείς από γειτονικά ή μακρινά χωριά, να συζητήσουν γεγονότα, να μιλήσουν για δουλειές, να παντρολογήσουν και φυσικά να διασκεδάσουν και να απολαύσουν μεζέδες από τις πάμπολλες ψησταριές που στήνονταν εκεί. Εννοείται ότι το παζάρι μέχρι πριν από τριάντα – σαράντα χρόνια ήταν το μοναδικό ταξίδι για πολλές γυναίκες από τα χωριά της περιοχής και η πύλη του κόσμου για τα ένα παιδιά…

Εικόνες από το φετινό παζάρι της Σωτήρας

Με τα χρόνια και την εξέλιξη των πραγμάτων, πολλές από τις παραδοσιακές σκηνές του παζαριού άρχισαν να χάνονται. Όπως για παράδειγμα τα ζώα, τα αλογομούλαρα γιατί παντού ανοίχτηκαν δρόμοι και δεν χρειάζονται πλέον. Τα μαλλιά επίσης έπαψαν να έχουν ζήτηση και έπαψαν να τα φέρνουν στη Σωτήρα. Τα ρούχα που άπλωναν τότε στους πάγκους ήταν ρούχα της δουλειάς και τα παιχνίδια ήταν λίγα και απλά. Τα είδη σπιτιού επίσης είχαν μεγάλη πέραση, είτε επρόκειτο για σκεύη, είτε για εξοπλισμό, όλα απλά και καθόλου εξεζητημένα ώστε να ταιριάζουν σε κάθε νοικοκυριό της περιοχής. 

Μαχαίρι που να ξυρίζει ήθελε ο συγχωριανός και μάλλον το βρήκε...

Το παζάρι της Σωτήρας έχει και αυτό επηρεαστεί από την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών και κάθε χρόνο ξεκινάει με τον φόβο της αποτυχίας αλλά ευτυχώς οι περισσότεροι εμπορευόμενοι αν και γκρινιάζουν διαρκώς, καταφέρνουν όπως λένε, να βγάζουν έστω τα έξοδά τους και έτσι δεν το σκέφτονται να απουσιάσουν την επόμενη χρονιά. Φυσικά, από τους παλιούς εμπορευόμενους ελάχιστοι έχουν απομείνει ενώ πολλοί είναι πλέον οι κινέζοι που πουλούν διάφορα φθηνά πράγματα καθώς και οι αφρικανοί που γεμίζουν τον πάγκο τους με είδη ηλεκτρονικής τεχνολογίας και διάφορα γκάτζετ.

Τα παιδιά της παρέας μας χορεύουν στο μαγαζί του Βασίλη Μπαλατσιά.

Φέτος πήγα την τελευταία ημέρα του παζαριού, το απόγευμα, και ήταν και η ώρα που άρχιζαν οι εμπορευόμενοι να τα μαζεύουν καθώς δεν φαίνονταν και πολύ ενθουσιασμένο το κοινό να ψωνίσει και έτσι και φωτογραφίες δεν δείχνουν και πολλά από το παζάρι. Πεσμένη ήταν επίσης και η κίνηση στα μαγαζιά με τα ψητά και τα σουβλάκια ενώ δεν έπαιξε καμιά ορχήστρα και μόνο το «μαγαζί» του Βασίλη Μπαλατσιά είχε μουσική που διάλεγε DJ και ο οποίος ήταν σχετικά καλός και η μουσική που έβαζε σήκωσε από την παρέα μας τα παιδιά της φιλικής οικογένειας και χόρεψαν έτσι για το καλό και την παράδοση του παζαριού.

Όπως κάθε χρόνο έτσι κι εφέτος ο Βασίλης Κοντοβάς έστησε την ψησταριά του

Το ιδιαίτερο φέτος στο παζάρι της Σωτήρας ήταν η απουσία των ψησταριών, πράγμα που σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως αλλά φαίνεται πως οι ενδιαφερόμενοι δεν έκαναν το κρίσιμο βήμα, βήμα προς το άγνωστο γιατί όπως όλοι, κι αυτοί έχουν καταλάβει πως οι καιροί έχουν αλλάξει και δεν μπορεί πια ο κάθε ένας να στήσει μαγαζί χωρίς μηχανάκι που στέλνει ένα ποσοστό από την είσπραξη στους λογαριασμούς του κράτους. Ο μόνος που κράτησε την παράδοση και έστησε πάλι την ψησταριά του ήταν ο Βασίλης Κοντοβάς από τον Άγιο Γεώργιο και τον οποίο βοήθησε ο έγγονός του Φώτης Μάντζος.

Μπροστά από το "Εξωτικόν" όλη η παρέα του παζαριού.

Η Ελένη Μακρή, ο Πάνος και η Ιωάννα Μακρή και ο Μάθος Βαγενάς 

Ο Πάνος Μακρής και ο Μάνθος Βαγενάς.

Από τις εκπλήξεις εφέτος ήταν το μπαρ «Εξωτικόν» που έστησαν κάτω από τα πλατάνια και με καλοδουλεμένα ξύλα από τα δάση της περιοχής οι Πάνος Μακρής και Μάνθος Βαγενάς τους οποίους βοήθησαν η Ιωάννα Μακρή και η μητέρα τους Ελένη. Στον όμορφο και διακριτικό χώρο του σύχναζε και περνούσε καλά το τριήμερο η νεολαία της περιοχής.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΓΡΑΓΚΙΣΤΑ, 22082016