Η ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ... ΚΡΥΣΤΑΛΛΟ!

Συμβαίνει πολλές φορές, όταν η θερμοκρασία πέφτει πολύ χαμηλά να μην παγώνουν μόνο οι ψηλές κορυφές αλλά και τα χαμηλότερα μέρη των Αγράφων και αν το φαινόμενο κρατήσει αρκετές ημέρες, έχει σαν αποτέλεσμα να λιγοστέψουν οι δραστηριότητες των ανθρώπων αλλά και η πλάση όλη γύρω να πέσει σε μια βαθιά, κατάλευκη σιωπή…

Μια απ’ αυτές τις ημέρες είναι που και η λίμνη Πλαστήρα ξημερώνει απ’ άκρη σε άκρη κρυστάλλινη και λαμπερή. Ανάλογα δε από την ένταση της παγωνιάς, μπορεί να σκεπαστεί με πάγο μόνο η ακτή της αλλά όταν η θερμοκρασία πέσει πολύ, τότε μετατρέπεται σε ένα απέραντο παγοδρόμιο και όποια από τα στοιχεία της εξέχουν από γυάλινη επιφάνειά της μοιάζουν, ανεξάρτητα του χρώματός τους με συνθέσεις παγωμένων αγαλμάτων.

Ναι, είναι σπάνιο φαινόμενο το ολοκληρωτικό πάγωμα της λίμνης Πλαστήρα και είναι για όσους την έχουν δει έτσι σαν θαύμα, είτε αστράφτει όλη η επιφάνεια της στην αγκαλιά των Αγράφων όταν έχει λαμπερό (με δόντια εννοείται ήλιο), είτε μοιάζει κάτω από τη συννεφιά σαν ένα μεγάλο πιάτο γάλα που πάγωσε ξαφνικά και διατηρεί όλες τις πτυχώσεις από τον κυματισμό και την κίνηση των ρευμάτων που ταράζουν την επιφάνειά της.

Είναι ζωντανό πράγμα η λίμνη· στα έγκατά της τρέχει ακόμη ο Μέγδοβας ή Μέγδοβα όπως τον θέλουν μερικοί και τον θαμμένο ποταμό συνεχίζουν να ενισχύουν ακόμη αμέτρητες υπόγειες πηγές οι οποίες από το φως του ήλιου που ήταν κάποτε βρέθηκαν στο βυθό αλλά δεν έσβησαν όπως και οι βρύσες που έχουν πνιγεί μέσα σε μέτρα λάσπης. Αυτές αντλούν από τα έγκατα των Αγράφων τη δροσιά των βουνών και συνεχίζουν ακόμη το αιώνιο έργο τους εμπλουτίζοντας αντί για τον ποταμό τη λίμνη μιας και τα χωράφια και τα κήπια που άρδευαν κάποτε βρέθηκαν κάτω από τα νερά και ξεχάστηκαν από τον κόσμο και τον ήλιο.

Μόνο λίγοι από τους παλιούς κατοίκους της περιοχής έχουν μείνει να θυμούνται πως κυλούσε ακέραιος και ελεύθερος ο ποταμός με κατεύθυνση προς το νότο, προς την Ευρυτανία και τη θάλασσα, ποτίζοντας χωράφια, κινώντας νερόμυλους, κάτω από γεφύρια και δίπλα από λογγές και μαντριά και αυτοί μόνο μπορούν να περιγράψουν πως τον είδαν να σπάει τη μούρη του στο φράγμα και παραδομένος πλέον να γυρίζει πίσω και να πλημμυρίζει όλον τον τόπο μέχρι το ύψος που ήθελαν οι άνθρωποι να γίνει η λίμνη.

Κάποιοι τον «ακούνε» ακόμα να πέφτει επάνω στο τσιμέντο και με έναν πονεμένο αναστεναγμό τον «βλέπουν» να κλωθογυρίζει στο βυθό και να ανεβαίνει μετά σιγά – σιγά, σαν δίνη γεμάτη φερτή ύλη από τα βουνά στη λίμνη και να σκορπίζεται σαν γκρίζο σύννεφο στα νερά της. Οι περισσότεροι που δεν ξέρουν πως ήταν ο τόπος πριν από την κατασκευή του φράγματος ούτε καν υποψιάζονται αυτή την υπόγεια κίνηση του ποταμού και είναι βέβαιο πως δεν θα πιστέψουν κανέναν που θα τους πει αυτά τα πράγματα αλλά μετά από εκείνη τη νύχτα που ξαφνικά πάγωσε η λίμνη, αν ήταν εκεί θα έβλεπαν καθαρά το σιωπηλό κύμα της δίνης παγωμένο λίγες δεκάδες μέτρα μπροστά από το φράγμα και θα πείθονταν.

Τη λίμνη επίσης ζωντανεύουν πολλά είδη ψαριών, απ’ αυτά που εγκλωβίστηκαν μαζί με τα νερά του ποταμού αλλά και άλλα που έριξε ο άνθρωπος για να την εμπλουτίσει και να αυξήσει τους πληθυσμούς τους για να εξασφαλίσει καλύτερες και μεγαλύτερες ψαριές. Απ’ αυτά τα ψάρια, πολλά ζουν στα μεγάλα βάθη της λίμνης και όπως λένε οι ψαράδες της περιοχής πρόκειται για πολύ μεγάλα ψάρια αλλά και άλλα που κινούνται κοντά στην επιφάνεια και βεβαίως όλα επηρεάζονται από το πάγωμα της λίμνης καθώς λιγοστεύει το οξυγόνο αλλά κι εδώ, σε μια τεχνητή λίμνη η φύση έχει προβλέψει έτσι ώστε κάποια ρέματα που εκβάλουν στη λίμνη με τα θερμότερα νερά τους να δημιουργούν διόδους ώστε να μπαίνει οξυγόνο και κάτω από το στρώμα του πάγου.

Δεν αποτελεί όμως ο πάγος στη λίμνη Πλαστήρα τέτοιο κίνδυνο για τα ψάρια γιατί αποκλείεται να κρατήσει πάνω από δυο τρεις ημέρες κι έτσι δεν μειώνονται τα αποθέματα οξυγόνου αλλά από την άλλη, ασφαλώς και δυσκολεύει τα πουλιά που ζουν κοντά και μέσα σε αυτή στην αναζήτηση τροφής. Αυτά από τη φύση τους πάλι ξέρουν πως άμα παγώσουν οι μεγάλες λίμνες των βόρειων περιοχών θα φύγουν νοτιότερα και η λίμνη Πλαστήρα, παρότι καινούργια στους διαδρόμους της μετακίνησης των μεταναστευτικών πουλιών, την έμαθαν και αποτελεί γι’ αυτές τις δύσκολες περιπτώσεις ιδανικό σταθμό και καταφύγιο. Γνωρίζουν επίσης τα πουλιά πως αν την βρουν κι αυτή παγωμένη θα προχωρήσουν παρακάτω, στις μικρότερες λίμνες και τα ποτάμια της νότιας Ελλάδας για να τραφούν.

Τα δέντρα γύρω από τη λίμνη ασφαλώς και έχουν γνωρίσει στην μακριά ζωή τους κι άλλες τέτοιες παγωνιές και δεν μοιάζει να τα επηρεάζει το φαινόμενο αλλά όπως και να’ χει συμπληρώνουν με όσο από το ξηρό χιόνι έχει μείνει στα κλαδιά τους το σκηνικό του λευκού τοπίου το οποίο σφίγγει τη λίμνη και φυσικά δεν επιτρέπει τους αντικατοπτρισμούς στους οποίους τόσο αρέσκονται τις λαμπερές ημέρες. Ούτε και οι κορυφές των Αγράφων, η περίφημη «Κοιμωμένη» που είναι πολύ κοντά στη λίμνη δεν μπορεί αυτές τις ημέρες που η λίμνη είναι καλυμμένη από τη φλούδα του πάγου να δει τη θωριά της να σκίζει τον ουρανό.

Τις μέρες της παγωνιάς σιωπαίνει όλος ο τόπος καθώς αναστέλλονται όλες οι δραστηριότητες των ανθρώπων. Ούτε κοπάδια βόσκουν στα χωράφια γύρω από τη λίμνη, ούτε ξυλοκόποι δουλεύουν στο δάσος, ούτε κυνηγοί, ούτε ψαράδες κινούνται καθώς οι βάρκες τους με το ξαφνικό πάγωμα μένουν ακινητοποιημένες εκεί που τις άφησαν μέσα στο νερό και δεν είναι καθόλου φρόνιμο να πάνε να τις τραβήξουν γιατί δεν ξέρουν πόσο αντέχει στο βάρος της περπατησιάς τους ο πάγος της λίμνης. Εξάλλου δεν είναι μαθημένοι σε τέτοια φαινόμενα, όπως οι ψαράδες της Καστοριάς για παράδειγμα που βλέπουν τη λίμνη τους να παγώνει κάθε χρόνο και προσαρμόζονται αναλόγως.

Αποτελεί φαινόμενο το ολοκληρωτικό πάγωμα της λίμνης Πλαστήρα και όσοι ενδιαφέρονται να το ζήσουν ας έχουν το νου τους. Με την πρώτη είδηση για πτώση της θερμοκρασίας αρκετά κάτω από το μηδέν, να ξεκινήσουν, αφού πρώτα ελέγξουν πως έχουν αντιολισθητικές αλυσίδες και βεβαίως κατάλληλα παπούτσια και ρούχα για να τους κρατήσουν ζεστούς σε αυτή την παγωμένη περιήγηση της λίμνης. Αξίζει τον κόπο, με την απαραίτητη προσοχή βεβαίως να κάνουν τον γύρο της λίμνης με αυτοκίνητο και να σταθούν σε εκείνα τα σημεία που προσφέρουν καλή θέα στα ιδιαίτερα σημεία της.

Μια τέτοια ημέρα είναι που όποιος επιστρέψει από το γύρο της παγωμένης λίμνης θα καταλάβει και τι σημαίνει ζεστό φαγητό, τσίπουρο και κρασί μπροστά στα αναμμένα τζάκια σε μια από τις όμορφες ταβέρνες της περιοχής και φυσικά η απόλαυση του κατάλευκου τοπίου από το μπαλκόνι κάποιου από τα ωραία ξενοδοχεία που είναι γύρω από τη λίμνη. 

Οι σελίδες όπως δημοσιεύτηκαν στον "Ξένιο Θεσσαλό".

ΑΘΗΝΑ, 31012017