ΕΝΑ ΣΜΗΝΟΣ ΑΠΟ ΚΑΛΗΜΕΡΕΣ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ

Ήταν γνωστά από παλιά στον ήλιο τα ακροκέραμα που στόλιζαν τα γείσα στις κεραμιδένιες στέγες των σπιτιών της περισσότερης Ελλάδας· είτε επρόκειτο για ταπεινά κτίσματα και λιτές οικοδομές σε λαϊκές γειτονιές, είτε για λαμπρά μέγαρα των λεωφόρων. 

Δεν χωρά αμφιβολία, ο άνθρωπος τα έβαλε εκεί για να ομορφύνει τον κόσμο του και να γεμίζει, σαν σηκώνει το κεφάλι, τη ματιά του με τα σχήματα και τις φιγούρες που ήταν χαραγμένες στον ψημένο πηλό. Πιθανόν τα ακροκέραμα να μπήκαν για πρώτη φορά στις στέγες για να αντικαταστήσουν τα πουλιά – οιωνούς που έπαιζαν το ρόλο τους στο σπίτι και το καθένα, παρότι ήταν ένα πρωτόγονο βιομηχανικό προϊόν που έβγαινε από καλούπια, ήταν εντελώς διαφορετικό από το άλλο. Όπως τα πουλιά λοιπόν όλα τα ακροκέραμα δεν έμοιαζαν μεταξύ τους και το γεγονός ενίσχυε πάντοτε η θέση που ήταν τοποθετημένα. Έτσι για παράδειγμα, αλλιώς φαίνονταν εκείνα στην ανατολική πλευρά της στέγης που έβλεπαν κατάφατσα τον ήλιο όλη την ημέρα κι αλλιώς τα άλλα στη βορεινή που το έδερνε ο βοριάς και τα οποία τις περισσότερες φορές ήταν μαυρισμένα από την ύπουλη υγρασία.

 
Παίζοντας το ρόλο των οιωνών τα ακροκέραμα, όλα μαζί και ξεχωριστά το καθένα ήταν για τον νοικοκύρη και την οικογένεια ένα σμήνος από τεχνουργήματα και η όψη τους, ανάλογα με το φωτισμό και τις σκιές που σχημάτιζε δέχονταν ένα σωρό ερμηνείες και οπωσδήποτε επηρέαζαν τη ζωή των ενοίκων. Πιστεύω πως πολλοί από τους παλιότερους είχαν βαφτίσει το καθένα με το όνομά του και με κάποια ανέπτυσσαν ένα διαφορετικό διάλογο ο οποίος δεν αποκλείεται να κρατούσε όσο η ζωή του ενοίκου ή του σπιτιού. Για πολλούς πάλι, η παράταξη των ακροκέραμων σε κάθε στέγη, μπορεί να έπαιζε το ρόλο των αγαθών πνευμάτων που προστάτευαν το σπίτι ενώ δεν αποκλείεται για άλλους να ήταν το κοπάδι των κακών δαιμόνων που κούρνιαζε στη στέγη. Φυσικά, το αν επρόκειτο για αγαθό ή πονηρό, η εντύπωση είχε πάντα να κάνει με την προσωπικότητα και τον δημόσιο ή ιδιωτικό βίο των ενοίκων.

Για να μη μακρηγορούμε, σημασία έχει πως αυτή η ομορφιά των οικοδομών, τα ακροκέραμα που στόλιζαν τις στέγες και ήταν το πρώτο στοιχείο των σπιτιών που χαιρετούσε ο ήλιος σαν βάδιζε τις γειτονιές, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από τον ουρανό της πόλης και έχουν αντικατασταθεί με οξύτατες γωνίες και γραμμές που οδηγούν την όραση να τσακιστεί πέφτοντας στο κενό του τοίχου. Για τη σημαντική αυτή απουσία από την πόλη δεν μίλησε ποτέ κανένας και καθώς οι άνθρωποι έχουν πάψει από καιρό να σηκώνουν το κεφάλι ψηλά και το κυριότερο, έχασαν τη δυνατότητα να ερμηνεύουν οιωνούς μόνο ο ήλιος έχει απομείνει να γνωρίζει πλέον πόσα σπίτια κρατάνε ακόμα τα κοσμήματά τους…

ΑΘΗΝΑ, 03032017