ΣΤΑ ΚΟΥΦΟΝΗΣΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 22 ΧΡΟΝΙΑ

Παρ' όλη την ανάπτυξη των θαλάσσιων συγκοινωνιών στις Κυκλάδες, στη μετάβαση στα Κουφονήσια με άλλο πλοίο εκτός από τον «Σκοπελίτη», το ταξίδι θα 'χει χάσει σίγουρα τη μισή του ...γοητεία! Έτσι λένε οι «παλιοί» που έφθασαν τα είκοσι χρόνια από τότε που «ανακάλυψαν» το νησί και μέχρι σήμερα δεν το έχουν ξεχάσει κανένα καλοκαίρι. Και μοιάζει να 'χουν δίκιο για το θαρραλέο αυτό κατάλοιπο της ναυπηγικής που οργώνει τις θάλασσες των Μικρών Κυκλάδων.

Τυπικό το λιμάνι των Κουφονησίων, της πρόσφατης «ανάπτυξης» έργο, δεν ενθουσιάζει κανέναν παρά μόνο τον κουρασμένο «Σκοπελίτη» που ξεφορτώνει τους περισσότερους επιβάτες του εκεί. Την προβλήτα στεφανώνει μία σειρά από καινούργια και παλιά κτίσματα. Ακμαίο αλιευτικό χωριό άλλοτε, αλλά και με σημαντική την άσκηση της γεωργίας στα εδάφη του, αναγκάστηκε να προσαρμόσει κι αυτό το μέλλον του όπως κάθε άλλο νησί, με επενδύσεις στον... τουρισμό.

Χαμηλό νησί, επίπεδο, χωρίς υπερβολές της πέτρας και των όγκων, μοιάζει σαν μια γλώσσα στεριάς ανάμεσα στη Νάξο και την επιβλητική Κέρο. Στις βραχώδεις αλλά ήρεμες ακτές του η θάλασσα έχει καταφέρει να δημιουργήσει δύο από τις ωραιότερες παραλίες των Κυκλάδων. Την «Ιταλίδα», μισή ώρα σχεδόν από το χωριό με τα πόδια, και το Πωρί στα βόρεια, με διπλάσιο χρόνο περπατήματος.

Στο νησί τα αυτοκίνητα για τους επισκέπτες είναι μάλλον άχρηστα και οι μεταφορές των βαρυφορτωμένων τουριστών γίνονται με αγροτικά ή το σκονισμένο λεωφορείο του «Φοίνικα», ένα από τα παλαιότερα κάμπινγκ, ικανή μονάδα σήμερα φιλοξενίας πολλών παραθεριστών. Ο Δημήτρης Μαύρος είναι ο άνθρωπος που έχει γράψει τις περισσότερες σελίδες στην τουριστική ιστορία του νησιού. Σήμερα βέβαια δεν είναι μόνος, αφού και στο χωριό αναπτύχθηκε ένας ικανοποιητικός αριθμός ενοικιαζόμενων δωματίων.

Από το «Φοίνικα» 

μέχρι το Πωρί

Από το «Φοίνικα» και πέρα, αρχίζουν οι παραλίες με την ψιλή άμμο και τα πιο διάφανα νερά της Μεσογείου. Μετά ο παλιός «Γερανός» στην προβλήτα για βουτιές και ακολουθεί η «Ιταλίδα». Πλατιά αμμουδιά για μπάνιο και το καθιερωμένο πρωτάθλημα βόλεϊ και... σκραμπλ ή την ανάλυση του Τσόμσκι, που είναι της μόδας φέτος και στα Κουφονήσια, αποτελεί το κέντρο του νησιού όλη την ημέρα. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην περάσει από εκεί και να μην μπει στον πειρασμό να κολυμπήσει στα πιο γαλαζοπράσινα νερά των Κυκλάδων, αντίκρυ από τη μυστηριώδη ακατοίκητη Κέρο που η γη της διαφύλαξε στα σπλάχνα της τα σπουδαιότερα δείγματα τέχνης του κυκλαδικού πολιτισμού.

Από εκεί το μονοπάτι οδηγεί σε ήρεμες γωνιές που προφυλάσσουν θαλασσοδαρμένοι βράχοι. Για μοναχικούς και ερωτευμένους, θαλασσινές σπηλιές διαδέχονται η μία την άλλη. Στο τέλος της διαδρομής, ένα άλλο Αιγαίο. Στο Πωρί η θάλασσα είναι αμόλυντη, παλιά όσο ο κόσμος. Τίποτα δεν τρομάζει τον μοναδικό κόλπο. Το ακρωτήρι που προστατεύει το τοπίο από το Βοριά, καταλήγει με μεγάλα σκαλοπάτια βράχων στο αφρισμένο νερό. Εκεί και η σπάνιας ομορφιάς σπηλιά με τις ροζ κροκάλες. Ενα βύθισμα της γης είναι, επικοινωνεί με ένα δίαυλο, πρόκληση για τους τολμηρούς, με την έξω θάλασσα. Άθικτο όπως είναι όλο το περιβάλλον γύρω από το Πωρί, ίσως πρέπει να προβληματίσει τους ντόπιους αλλά και τους αρμόδιους για τη διατήρησή του. Οι μόνοι βέβαια που δεν πρέπει να φοβούνται είναι οι παραθεριστές. Αυτοί είναι που μέχρι σήμερα το πρόσεξαν όσο κανένας άλλος.

Νύχτες γλυκιές, υγρές, μουσκεμένες με ούζο, κρασί και μπίρες είτε στο «Φοίνικα» είτε στο «Σκοπελίτη», τον «Σορόκο» τον «Πράσινο» και τον «Μαύρο» στη χώρα. Δύο οικογενειακά ονόματα που έρχονται πίσω πολύ, από την εποχή των κουρσάρων ακόμη και των Ενετών. Στο τέλος μπερδεύεσαι για ποιον πρόκειται, ξεχνάς πού βρίσκεται η ταβέρνα του καθενός κι ακολουθείς το πρόγραμμα που βγαίνει πάντα στην «Ιταλίδα».

Τα τελευταία χρόνια στο πρόγραμμα της νύχτας μπήκε και το ακατοίκητο μέχρι πρόσφατα Κάτω Κουφονήσι. Ένα δυο σπίτια για το καλοκαίρι σηκώθηκαν και μια ταβέρνα που δίνει άλλο χρώμα στις νύχτες με την αναγκαία βαρκάδα. Ο «Φοίνικας» γνωρίζει σπάνιες δόξες κάθε Πανσέληνο. Ένα τεράστιο φεγγάρι, προκλητικό, βγαίνει πίσω από τα βουνά της Αμοργού και ντύνει σιγά σιγά με ένα υπέροχο φως το στερέωμα και την Κέρο. Τότε είναι που η αρχαία γη ζωντανεύει, μοιάζει να ξυπνάει και να αποκαλύπτει τα βαθιά μυστικά της στο φεγγάρι. Στο παλιό λιμανάκι και τα έρημα καρνάγια, η βαριά μυρωδιά της θάλασσας προκαλούν τις αισθήσεις για ένα άλλο ταξίδι... μέσα στη νύχτα.

Νυκτερινή μαγεία
με πεφταστέρια

Ομως, νυκτερινή μαγεία σαν της παραλίας του Πωριού δεν βρίσκεις πουθενά αλλού στον κόσμο. Τον πλατύ υπήνεμο κόλπο, δεν υπάρχει κανένα φως που να ραγίζει την όραση. Ηρεμη η θάλασσα, απλώνεται μέχρι πέρα βαθιά, το πέλαγος που φθάνει ώς τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ανοιχτή, πρόσχαρη, η επιφάνειά της ζαλίζει τ' αστέρια και πέφτουν για να σβήσουν στα νερά της. Τις αφέγγαρες νύχτες, το θέαμα με τα πεφταστέρια είναι μοναδικό σ' αυτή την παραλία.

Τα Κουφονήσια, ευτυχώς, μέχρι σήμερα δεν αλώθηκαν από τον τουρισμό όσο άλλες περιοχές. Είτε η καθυστερημένη «ανάπτυξη» είτε το ενδιαφέρον των κατοίκων της που είδαν τι έγινε τις προηγούμενες δεκαετίες σε άλλα νησιά τους έκαναν πιο προσεκτικούς. Το σήμερα τους δικαιώνει και αποδεικνύει ότι τον αγαπάνε αυτό τον ανεμοδαρμένο τόπο των Μικρών Κυκλάδων. Και τον φροντίζουν για να μπορούν κι αυτοί να ζουν καλύτερα και να μυρίζουν τον αέρα του Αιγαίου και να τον δουλεύουν χειμώνα-καλοκαίρι. Ισως γιατί κοιμούνται κρυμμένες ακόμη στα χώματά του πολλές πλασμένες από πηλό ή άλλο υλικό αρχαίες θεότητες και θέλουν κάποια μέρα σαν ξυπνήσουν, να μην είναι μόνες και βρεθούν ανάμεσα σε στίφη αλλόγλωσσων ανθρώπων. Ίσως πάλι γιατί η αντικρινή Κέρος θέλει μεγάλη προσοχή για ό,τι κρύβει κι αυτή στη γη της, και αυτοί είναι ταγμένοι από την Ιστορία να την προσέχουν.

Η Αρτεμη μετράει τα χρόνια της με τα καλοκαίρια στα Κουφονήσια. Επί επτά χρόνια συνεπής αφήνεται στη γοητεία του νησιού και επιμελώς ανακαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο της νησιωτικής Ελλάδας

ΥΓ. Το κείμενο και οι φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν στην Ελευθεροτυπία στις 22/08/1995 και φυσικά απηχεί το κλίμα της εποχής. Μιας εποχής ανεπανάληπτης...