Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ

Στο άνοιγμα της κουφάλας του πλατάνου - σε κανονική κλίμακα! 

Δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρομαι στον μεγάλο πλάτανο του Μουσχούτη· φαντάζομαι ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες πολλές στο μέλλον καθώς το απόκοσμο αυτό δέντρο διαρκώς με προκαλεί και με εμπνέει με το ύφος του. Με μαγεύει, είναι η σωστή λέξη καθώς  η τωρινή κατάστασή του με βάζει να αναζητώ στις ρίζες του και στοιχεία που συνδέονται με την ιστορία του τόπου, τις πράξεις και τα έργα των προγόνων που έχει δει με τα μάτια του για δυο – τρεις αιώνες τουλάχιστον που είναι όρθιος στο ίδιο μέρος.  

Τον πλάτανο αυτό λοιπόν που βρίσκεται στο χωράφι που καλείται Στ’ Βαλτάσαρ στην περιοχή Κμάσια (Κουμάσια) της Μεγάλης Κάψης, λίγο πιο πάνω από το Χάνι Πλατανιά και είναι φυτρωμένος  δίπλα σε μια μικρή πηγή με ιαματικό ως από τη γεύση του διαπιστώνουμε νερό, εγώ τον θυμάμαι όπως ακριβώς είναι σήμερα. Ακριβώς έτσι τον θυμούνται  και οι παλαιότεροι από μένα και από ορισμένες αφηγήσεις τους έχω σημειώσει πως στο όχι και πολύ μακρινό παρελθόν – τότε που ακόμη που οι συγχωριανοί μου ασχολούνταν με τα χωράφια τους- έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή τους και κάλυπτε κάποιες ανάγκες τους.

Από την πηγή του πήγαιναν και έπαιρναν νερό γιατί σε μεγάλη ακτίνα γύρω του δεν υπάρχει πουθενά και στην κουφάλα του  εύρισκαν καταφύγιο όταν τους έπιανε βροχή ή η νύχτα. Επιβεβαίωση αυτής της πληροφορίας αποτελεί και η καρβουνιασμένη, από τις φωτιές που άναβαν, επιφάνεια του εσωτερικού του η οποία ξεπερνάει σε διάμετρο στη βάση τα τρία μέτρα, γεγονός που καθιστά βέβαιη την πληροφορία ότι εκεί μέσα έβαζε ένας μυθικός πρόγονος, ο Γιάννης Μουσχούτης το ζευγάρι των αγελάδων με το οποίο όργωνε τα βράδια και έκλεινε με μια κατασκευή το άνοιγμά του να μη φύγουν και κάνουν ζημιές.

Σημειώνουμε επίσης πως για το πολύτιμο νερό της πηγής που βγαίνει από τη ρίζα του πλατάνου οι παλιοί είχαν φτιάξει μια χωματόγουρνα για να το συγκεντρώνουν και με αυτό να ποτίζουν το χωράφι που βάναυσα έκοψε ο δημόσιος δρόμος στη μέση και το οποίο έβγαζε καλή σοδειά από καλαμπόκια, φακές και ρεβίθια. Στο σημείο που ήταν αυτή η χωματόγουρνα ο πατέρας μου μαζί με άλλους συγχωριανούς έφτιαξαν το 1962 μια τσιμεντένια η οποία σώζεται ως σήμερα. Σε αυτή πηγαίνουν να ποτιστούν τις νύχτες όλα τα αγρίμια της περιοχής και είναι και το πρώτο έργο που θυμάμαι καθώς ήμουν θεατής στην κατασκευή του.

Μπροστά στην τσιμεντένια στέρνα κάτω από τον πλάτανο του Μουσχούτη.

Με λίγα λόγια, κάποια στιγμή όταν ο πλάτανος αυτός είχε φτάσει σε ένα υπολογίσιμο πλάτος, κάποιοι, άγνωστο ποιοι ήταν αυτοί που νέμονταν την περιοχή και σίγουρα πριν από δυο και τρεις αιώνες καθώς συμπεραίνουμε από τις αφηγήσεις, διεύρυναν με εργαλεία και με τη βοήθεια της φωτιάς την κουφάλα του – πράγμα σύνηθες για τη δημιουργία τέτοιων καταφυγίων στο εσωτερικό μεγάλων δέντρων. Κυρίως το έκαναν αυτό σε πλατάνια γιατί αυτά τα δέντρα έχουν την ικανότητα να μην καίγονται από τη φωτιά και να επουλώνουν με το άπλωμα του σώματός τους τις όποιες πληγές δημιουργούνται κι έτσι η τεχνητή κουφάλα μπορούσε να διατηρηθεί για πολλά, πολλά χρόνια.  Έτσι πρέπει να έγινε και με τον πλάτανο του Μουσχούτη και στην καρβουνιασμένη κουφάλα του να βρήκαν καταφύγιο και να κοιμήθηκαν πολλοί άνθρωποι στις περασμένες δεκαετίες και εσχάτως, όπως δείχνουν τα πράγματα και εξαιτίας της εγκατάλειψης του χωραφιού από τους γονείς μου, εκεί πλέον συχνάζουν μόνο αγρίμια, αγριογούρουνα, ζαρκάδια, λύκοι!  

Το χωράφι πριν αρχίσει το έργο του καθαρισμού του…

Αναφέρω αυτά τα πράγματα για τον πλάτανο του Μουσχούτη γιατί στην προσπάθεια του καθαρισμού των πατρογονικών χωραφιών (με αρκετή επιτυχία ομολογώ και χαίρομαι γι’ αυτό) εθιμικά πέρασα και από το χωράφι Στ’ Βαλτάσαρ και ασχολήθηκα με  τον χώρο γύρω από τον πλάτανο αλλά η δουλειά έμεινε στη μέση καθώς κι εφέτος χάλασαν πάλι εκτός από το χορτοκοπτικό και το αλυσοπρίονο και το αυτοκίνητο. Τα σημάδια αυτά τα ερμηνεύω ως ενέργειες των πνευμάτων που κατοικούν γύρω και μέσα στον πλάτανο που θέλουν με αυτό τον τρόπο να μου δηλώσουν να τον αφήσω στην ησυχία του και να μη σκαλίζω τις μνήμες που κρύβει στην κουφάλα και στις ρίζες του...

Φωτογραφίες: Γιάννης Σπ. Ποντικόπουλος.

ΥΓ. Έχω εκφράσει την επιθυμία, όταν κλείσω τον κύκλο μου σε αυτή τη ζωή και η ψυχή ανέβει στους ουρανούς τη στάχτη μου, γιατί είμαι υπέρ της καύσης των νεκρών, να βρεθεί κάποιος να την πληρώσει αλλά και να την τοποθετήσει κατόπιν μέσα σε ένα ντενεκέ στις ρίζες του πλατάνου και ελπίζω να γίνει γιατί κάτι μόνο τέτοιο ταιριάζει σε έναν Ακτήμονα. 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 25092017