Η ΝΕΑ ΨΩΡΟΚΩΣΤΑΙΝΑ…

Την έβλεπα μέρες τώρα, με τα υπάρχοντά της όπως το σαλιγκάρι φορτωμένα σε καρότσι σούπερ μάρκετ και τυλιγμένα από πάνω με μια ελληνική σημαία, να κινείται στα πέριξ του Συντάγματος και να λέει σε όποιον της έδινε λίγη προσοχή, τον καημό της για όσα έχει τραβήξει μέχρι τώρα, για τα χαμένα παιδιά της, την κατάντια που βρίσκεται.

…

Αποσαλεμένη από τα χημικά, την είδα χθες να παίρνει την πραμάτεια της και με όση δύναμη της είχαν αφήσει τα δακρυγόνα στα πνευμόνια της να κατηφορίζει μαντηλωμένη την Πανεπιστημίου και μου ήρθε: πως αυτή μπορεί να είναι η νέα Ψωροκώσταινα η οποία επέστρεψε από το μαύρο παρελθόν να στοιχειώσει και στα όνειρα τούτης της γενιάς…

(Από τον Ακτήμονα, 30062011)

ΤΟ ΜΕΛΙΣΣΟΜΑΝΤΡΙ ΚΑΙ Η ΒΥΣΙΝΙΑ

Δεν έχω πια την ευχέρεια να ταξιδεύω όπως παλιά όπου θέλω και τούτο με στεναχωρεί κάπως αλλά πολλές φορές αποζημιώνομαι βλέποντας σε διάφορες αναρτήσεις στο δίκτυο όμορφους τόπους και ζώντας νοερά ωραίες καταστάσεις που δημιουργούν οι φίλοι μας.

Έτσι ένιωσα και σήμερα όταν η οθόνη μου φωτίστηκε από μια ωραία φωτογραφία την οποία ανέβασε ο φίλος Γιώργος Καρανίκας και έδειχνε το αγαπημένο του μελισσομάντρι στη τοποθεσία Άερος κοντά στο Μέγα Χωράφι της Χρύσως και πάνω από τις κυψέλες απλώνεται μια βυσινιά γεμάτη ώριμα βύσσινα. Σε αυτό το χωράφι ο Γιώργος έχει φυτέψει κι άλλα καρποφόρα δέντρα, μηλιές, κερασιές, κορομηλιές και τα οποία αφενός μεν ομορφαίνουν το μελισσομάντρι όλο τον χρόνο και η καρποφορία του υποστηρίζεται από τις μέλισσές του. Την άνοιξη οι μέλισσες κάνουν πανηγύρι στα ανθισμένα κλαριά των δέντρων αλλά και στη συνέχεια είναι οι ίδιες που διεκδικούν κι ένα μέρος από τους ώριμους καρπούς των φρούτων και με αυτούς ζυμώνουν το μοναδικό μέλι του. 

Είναι νομίζω υπέροχο, να ξέρει κάποιος πως μια σταγόνα μέλι από τα μελίσσια του Γιώργου και των παιδιών του Λίτσας και Σωτήρη έχει μέσα της μια ιδέα από τη γεύση του ώριμου βύσινου που τρύγησαν από τις βυσινιές του στον Άερο η μια ιδέα νέκταρ από τα αγριολούλουδα που στολίζουν τα αγραφιώτικα βουνά και λίγη δροσιά από τα κατακάθαρα νερά του Μέγδοβα.

Επί πλέον, το μελισσομάντρι του Γιώργου αποτελεί και μια αισθητική πρόκληση καθώς η οργάνωσή του με τη διασπορά των κυψελών ανάμεσα στα καρποφόρα δέντρα υπηρετεί την τέχνη της κηποτεχνίας και ξεπερνά την αντίληψη που θέλει τα μελίσσια παρατημένα στα λιβάδια και στις άκρες των δρόμων. Με τον τρόπο του, υπενθυμίζει πως το μελισσομάντρι ανέκαθεν ήταν απαραίτητο στοιχείο κάθε σπιτιού στην ορεινή Ελλάδα, συγκεκριμένα στην Ευρυτανία και τα Άγραφα και αποτελούσε το καμάρι του νοικοκύρη. Έτσι θέλει να είναι και το δικό του κι έτσι προτρέπει τους συμπατριώτες του να κάνουν…

ΥΓ. O Γιώργος Καρανίκας από τη Χρύσω Ευρυτανίας κουβαλάει στην πλάτη του προγονική παράδοση 150 ετών στη μελισσοκομία και τα προϊόντα της οικογενειακής επιχείρησης με τα παιδιά του Λίτσα και Σωτήρη μπορεί να τα βρει όποιος επιθυμεί στο κατάστημα «Το σπίτι του μελιού» (Ζηνοπούλου 15 στην πλατεία του Καρπενησίου. Τηλ. 2237024624). 

www.spititoumeliou.gr

ΑΘΗΝΑ, 30062018

ΤΟ ΚΑΓΚΕΛΙ ΠΟΥ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ

Το κοπάδι των Γιώργου και Κοσμά Mυζήθρα κατεβαίνει σε καγκέλι το Πλατανάκι 

Άνοιξε η ψυχή μου πριν από λίγο σαν είδα στο χρονολόγιο του Raw Verse που μαζί με τον αδερφό του Τίμο Παρθένη και πολλούς άλλους καλούς φίλους αποτελούν την εξαιρετική ομάδα των φίλων των βουνών «Κατελάνος και Περίχωρα» και μας προκαλούν αλλά και μας προσκαλούν να γνωρίσουμε μαζί τους τα πανέμορφα βουνά της Αιτωλίας και όχι μόνο. Οι καλοί φίλοι λοιπόν ανέβασαν μια μοναδική φωτογραφία από το κοπάδι των Γιώργου και Κοσμά Μυζήθρα, δυο νοικοκυραίων κτηνοτρόφων από τη Ροσκά Ευρυτανίας που ανεβαίνουν ακόμη τα καλοκαίρια στο Πλατανάκι όπου στη θέση Μπλίνη έχουν και τα μαντριά τους, να κατεβαίνει σε ένα ατέλειωτο καγκέλι την πλαγιά του βουνού.

Αυτή η σκηνή ήταν συνηθισμένη πριν από κάνα δυο δεκαετίες σε όλα τα βουνά αλλά τώρα είναι σπάνια καθώς είτε διαλύθηκαν τα μεγάλα κοπάδια ή τα κρατάνε πια στον κάμπο. Έτσι όσοι πρόλαβαν και τα έζησαν θυμούνται το αχολόγημα από τα κυπροκούδουνα, τα αλυχτήσματα των σκύλων και τα σφυρίγματα των τσοπάνηδων που συνέθεταν την μελωδία του ανεπανάληπτου έπους της κτηνοτροφίας στα ελληνικά βουνά. Να είναι γεροί και δυνατοί οι φίλοι από τον Κατελάνο που μας ταξιδεύουν έστω νοερά σε αυτόν τον κόσμο. 

Δείτε περισσότερα στο http://katelanos.blogspot.com/

ΑΘΗΝΑ, 29062018

ΠΟΣΟ ΚΑΚΟΡΙΖΙΚΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ;

Έχουμε ξεκινήσει εδώ και καιρό έναν αγώνα για να μείνουν τα Άγραφα όπως τα έπλασε ο θεός και τα σμίλεψε η φύση γιατί αυτός ο μοναδικός Τόπος κινδυνεύει, αν είναι δυνατόν, από την «πράσινη οικονομία». Πρόκειται για μια ωραία έκφραση των ευαγγελιστών της ανάπτυξης αλλά πίσω από την βιτρίνα κρύβει την πιο αρπακτική διάθεση που έχει επιδείξει μέχρι σήμερα ο άνθρωπος απέναντι στη φύση καθώς μπροστά στην επερχόμενη εξάντληση όλων των ενεργειακών πόρων, επιχειρεί να αρπάξει ότι και όπως μπορεί από κάθε τόπο αδιαφορώντας για τις συνέπειες και τις καταστροφές που θα προκαλέσει αυτή η ενέργεια.

Προχωράμε καλά, προσπαθούμε να στηρίξουμε τις απόψεις μας και τις θέσεις μας πάνω σε πραγματικά στοιχεία και ντοκουμέντα. Τα καταθέτουμε στο διάλογο που ανοίγουμε με τον κόσμο που για τον άλφα ή τον βήτα λόγο δεν ξέρει ακριβώς τι σημαίνει να φυτέψουν ανεμογεννήτριες στη Νιάλα και στο Βοϊδολίβαδο των Αγράφων και κερδίζουμε συνέχεια έδαφος. Δεν κρυβόμαστε πίσω από σκιές και αχυράνθρωπους εταιρειών και υπαλλήλους συμφερόντων, βγαίνουμε με καθαρό πρόσωπο στον κόσμο και του μιλάμε κατευθείαν και στη γλώσσα του να καταλάβει τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί δίπλα από το σπίτι του.  

Με τους περισσότερους από τους ντόπιους που μιλάμε είναι γνωστοί· έχουμε κάτσει μαζί σε καφενεία και πανηγύρια, κουβεντιάσαμε ένα σωρό πράγματα, περπατήσαμε βουνά και διασχίσαμε ποτάμια κι έτσι έχουμε και το θάρρος να λέμε και δυο λόγια παραπάνω χωρίς να φυτρώνουν μεταξύ μας παρεξηγήσεις και πράγματα που ψυχραίνουν την καρδιά. Έτσι κινούμαστε και αποφεύγουμε να χαρακτηριστούμε φανατικοί γιατί στην περίπτωση, ο φανατισμός δεν είναι καλός σύμβουλος απ’ όποια πλευρά κι αυτός εκδηλώνεται. 

Έρχεται όμως ένα απρόοπτο γεγονός και όχι μόνο πικραίνει, αλλά εξοργίζει και τον πλέον καλοπροαίρετο και θυμώνει όποιον με συγκατάβαση αντιμετωπίζει κάποια πράγματα και τον βάζει σε σκέψεις αναφορικά με τη σημασία που έχει ο αγώνας που δίνει για τ’ Άγραφα, για τον Τόπο και τους ανθρώπους και το όνομα που απέκτησαν μέσα στην Ιστορία.

Το γεγονός που έφερε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία δυσφημίζει δυστυχώς όλους τους Αγραφιώτες αφού τα στοιχεία δείχνουν πως κοντά στο χωριό Άγραφα κάποιος κακορίζικος κτηνοτρόφος φόρτωσε το ψόφιο μοσχάρι του με δηλητηριασμένο δόλωμα και απ’ αυτό ψόφησαν τρεις από τους γύπες που ζουν στην περιοχή. Οι γύπες σημειωτέον είναι ένα αυστηρά προστατευόμενο είδος καθώς τελούν υπό εξαφάνιση αλλά τούτο ουδόλως ενδιέφερε αυτόν τον παλιάνθρωπο ο οποίος θέλησε με αυτόν τον δόλιο τρόπο να επιβάλλει την κυριαρχία του στα υπόλοιπα πλάσματα που μοιράζονται τον Τόπο, πλάσματα που όχι μόνο δεν τον ενοχλούν, ούτε του μειώνουν το βιος όπως κάποια άλλα αρπακτικά. Αντιθέτως τα πτωματοφάγα αυτά πουλιά, καθαρίζουν τον τόπο από τα ψόφια ζώα κι έτσι περιορίζεται ο κίνδυνος μολύνσεων στο έδαφος και στα νερά που ξεδιψάνε τα άλλα άγρια και ήμερα ζωντανά. Με την κατάπτυστη πράξη του, ο αρρωστημένος αυτός άνθρωπος δηλητηρίασε το ψόφιο μοσχάρι στοχεύοντας όχι μόνο τα όρνια που ήταν σίγουρο ότι θα το φάνε αλλά και ένα πλήθος άλλων ζώων που δεν τελούν υπό προστασία αλλά κατά την αντίληψή του δεν έπρεπε να υπάρχουν. Γι’ αυτόν στα Άγραφα θέση έχουν μόνο τα μοσχάρια και ότι άλλο μπορεί να του προσφέρει κέρδος και μάλιστα επιδοτούμενο.

Το γεγονός δείχνει ακριβώς πως θεωρούν κάποιοι τον τόπο και προβληματίζει αν αξίζει να ασχολείται κάποιος με τον αυτόν και τον Τόπο του. Ευτυχώς όμως δεν είναι όλοι οι Αγραφιώτες σαν αυτόν και πιστεύω πως κάποιοι θα βρεθούν να του τραβήξουν το αυτί για την αισχρή πράξη του. Καλό θα ήταν μάλιστα, οι ανιχνευτές της Ορνιθολογικής που πήγαν επιτόπου και είδαν τα ψόφια όρνια και το δηλητηριασμένο μοσχάρι να έβγαζαν από το αυτί του την ετικέτα με τον αριθμό που έχει για να παίρνει τις επιδοτήσεις, αν φυσικά δεν την αφαίρεσε ο ίδιος και να στείλουν φωτογραφία του ψόφιου μοσχαριού στις σχετικές υπηρεσίες για τα περαιτέρω. Θα ήταν ένα μάθημα που θα το έπαιρναν και όσοι άλλοι σκέφτονται και πράττουν σαν αυτόν σαν να είναι οι μοναδικοί κυρίαρχοι  του Τόπου.

Τέτοια περίπτωση ελπίζουμε να μην επαναληφθεί γιατί προσβάλλει τ’ Άγραφα και όλους τους ανθρώπους που ζουν εκεί κι ακόμη, όλους εμάς που αγαπάμε τ’ Άγραφα και δεν θέλουμε να τα κατεβάσουμε από το ύψος που τα έχουμε στην καρδιά μας. Κι ακόμα, υπονομεύει κάθε προσπάθεια για τη διατήρησή τους ως κιβωτό της φύσης στην Ελλάδα.

Η περιοχή των Αγράφων σημειώνουμε ότι αποτελεί μία από τις σημαντικότερες περιοχές για την τροφοληψία του Όρνιου στην κεντρική Ελλάδα. Δεδομένα από δορυφορικούς πομπούς αλλά και τακτικές παρατηρήσεις δείχνουν ότι ένας σημαντικός αριθμός γυπών, συμπεριλαμβανομένων πουλιών από γειτονικές χώρες, επισκέπτεται την οροσειρά των Αγράφων. Η διατήρηση της ποιότητας του βιοτόπου και παράλληλα η συνέχιση της εκτατικής κτηνοτροφίας που παραδοσιακά ασκείται στην περιοχή αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα της επιβίωσης των εναπομεινάντων πληθυσμών Όρνιου στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Αν μάθετε για φόλες ή δηλητηριασμένα ζώα στην ύπαιθρο, καλέστε άμεσα την Ομάδα Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας: τηλ. 210 8227937 & 210 8228704 (καθημερινά 9:00-17:00) και 6947 610763 (24 ώρες)

ΥΓ. Το κείμενο και οι φωτογραφίες του Δημήτρη Βαβύλη της Ομάδας Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων δημοσιεύτηκαν στο ένθετο περιοδικό για τη φύση, το κυνήγι και το ψάρεμα της εφημερίδας «Δημοκρατία» στις 27/06/2018. Ανάλογα κείμενα μπορείτε να διαβάζετε στο εν λόγω ένθετο κάθε Τετάρτη και κατόπιν στις αναρτήσεις του Ακτήμονα.

ΑΘΗΝΑ, 28062018

ΟΤΑΝ Η «ΟΔΟΣ ΟΝΕΙΡΩΝ» ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ ΣΕ ΑΔΙΕΞΟΔΟ

Όλοι ονειρευόμαστε με τον δικό μας τρόπο και πολλές φορές, όταν τα όνειρά μας συμπίπτουν με άλλων ανθρώπων δίπλα ή μακριά μας, λέγονται και κοινά. Τότε συμβαίνει κάποιοι που καλούνται «πολιτικοί» να παίρνουν δια της ψήφου μάλιστα, εργολαβία την υλοποίησή τους, σιτιζόμενοι παράλληλα πλουσιοπάροχα από το δημόσιο ταμείο. Για να μας πείσουν δε πως παράγουν έργο, βάζουν και πινακίδες του τύπου «Οδός Ονείρων» και εις διπλούν μάλιστα για να το εμπεδώσουμε, αλλά καμιά φορά στη βιασύνη και την ασχετοσύνη τους δεν προσέχουν ότι στο διπλανό οικόπεδο και στην άλλη πλευρά του δρόμου, κάποιος δειλά αποκαλύπτει πως αυτός ο δρόμος οδηγεί σε αδιέξοδο!!!

ΥΓ. Φωτογραφία αρχείου· από μια γωνιά  της Αττικής, στον Άγιο Στέφανο η σύνθεση με τις πινακίδες του δρόμου και τα σήματα που μας προειδοποιούν ότι από ένα σημείο και πέρα τελειώνει ο δρόμος των… ονείρων!

ΑΘΗΝΑ, 26062015

ΜΙΑ ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΓΙΑ Τ' ΑΓΡΑΦΑ

Το ραντεβού όσων δείχνουν ενδιαφέρον για τ’ Άγραφα είναι μεθαύριο Σάββατο στο χωριό Άγραφα και η πρόσκληση απευθύνεται προς όλους, αυτών που τάσσονται κατά της εγκατάστασης των αιολικών πάρκων στο σύμπλεγμα των Αγράφων κι εκείνων που πιστεύουν πως έτσι θα έρθει η ανάπτυξη σε ένα τόπο όντως αδικημένο από την Πολιτεία αλλά ιδιαίτερα ευνοημένο από τον Πλάστη και αποτελεί μια ιδιαίτερη Κιβωτό της Φύσης.

Η πρόσκληση όμως κυρίως απευθύνεται σε εκείνους που δεν έχουν καλή ή έχουν ελλιπή ενημέρωση πάνω στο ζήτημα και είναι οπωσδήποτε οι περισσότεροι, είτε αυτοί κατοικούν στ’ Άγραφα, είτε στους τόπους της διασποράς των Αγραφιωτών, σε όλους τους Ευρυτάνες και τους Έλληνες εν τέλει. Αυτοί πρέπει να ακούσουν τι θα ειπωθεί από ανθρώπους που ασχολούνται από πολλά χρόνια με το θέμα των αιολικών πάρκων εν γένει και να τα συγκρίνουν με όσα τους λένε οι εκπρόσωποι των εργολάβων και ορισμένοι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να δουν σε εικόνες και βίντεο παραδείγματα από άλλες περιοχές που λειτουργούν αυτά, να ρωτήσουν και να πάρουν απαντήσεις.

Αυτός είναι και ο στόχος των διοργανωτών που στην περίπτωση είναι ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγράφων, ο Πεζοπορικός Φυσιολατρικός Σύλλογος Καρπενησίου και ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Καρδίτσας που μαζί με ένα πλήθος συλλόγων, φορέων, σωματείων αλλά και πολιτών και από τους δυο νομούς και απ’ όλη την Ελλάδα συγκροτούν την Κίνηση Πολιτών  για την προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος και το Δίκτυο Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφων.

Εκτός από την ενημέρωση όμως από πλευράς των διοργανωτών της συνάντησης θα επιχειρηθεί να φανεί και στην πράξη ότι η πρωτοβουλία δεν αρκείται στα λόγια. Γι’ αυτό επιλέχθηκε να περπατηθεί από ένα τμήμα ορειβατών το παλιό μονοπάτι που οδηγεί από τα Άγραφα στις Νιάλες με στόχο την κορυφή Καταραχιάς και από ένα άλλο θα κάνει πεζοπορική ανάβαση από τα Καμάρια ως την κορυφή της Νιάλας. Στόχος είναι να δουν από κοντά όσοι συμμετάσχουν το χώρο όπου πρόκειται να φυτευτούν οι ανεμογεννήτριες, να σχηματίσουν δική τους γνώμη και αυτή μαζί με τις φωτογραφίες που θα τραβήξουν να μοιράσουν στο κοινό που ενδιαφέρεται να μάθει και να δει περισσότερα για το θέμα.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Σάββατο 23/6

• 18.00: Συνάντηση στην πλατεία Δημαρχείου, περιήγηση στο χωριό, ενημέρωση και συνομιλία με τους κατοίκους για τις επικείμενες αιολικές εγκαταστάσεις στην περιοχή.

• 20.30: Γνωριμία με τους ορειβατικούς συλλόγους της Ευρυτανίας και της Καρδίτσας.

• 20.45: «Η ανάδειξη των μονοπατιών των Αγράφων» Παρουσίαση του Αποστόλη Παντελή, έφορου μονοπατιών ΕΟΣ Καρδίτσας.

• 21 00: «Από την Πίνδο στον Όλυμπο» (1979), προβολή ταινίας μικρού μήκους του Δημήτρη Κουσιά (επίτιμου προέδρου ΕΟΣΚ).

• 21.30: «Άγραφα, ήπια τουριστική ανάπτυξη ή μετατροπή σε βιομηχανική ζώνη;» Χρήστος Φασούλας, «Συντονιστής Δικτύου Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφων».

• 22.00: Προβολή βίντεο κλίπ και φωτογραφιών με θέμα τα Άγραφα.

Θα ακολουθήσει γεύμα προσφορά σε όλους τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση στην ταβέρνα του Κώστα Γατή.

Κυριακή 24/6

• 07 00 ορειβατική ομάδα, ανάβαση από το χωριό Άγραφα (700μ.) για Νιάλα 1700μ.) - κορυφή Καταραχιάς (2002μ.) / 5 ώρες + επιστροφή

• 08 30 πεζοπορική ομάδα, ανάβαση για Νιάλα / 3,5 ώρες + επιστροφή

• Διαμονή: Σε σκηνές. Σε ξενώνες: «Η Κυρά Νίκη» 2237093209, 6972136065 kira-niki.gr, «Πύργος Αγράφων» 2237093200, 6972444349 pyrgosagrafa.gr, «Τα Άγραφα» 2237093220, 6977702976. Διατροφή. Το χωριό διαθέτει ταβέρνες και καφενεία

Πληροφορίες για την μετάβαση: Από Καρπενήσι: 6944344880.  Από Καρδίτσα: 6973695595. Από Αθήνα: 6973187627 (Ηλίας Προβόπουλος).

ΑΘΗΝΑ, 21062018 

ΜΙΑ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΘΙΣΜΕΝΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ

Τα Ιωάννινα είναι μια από τις ωραιότερες πόλεις της Ελλάδας και τούτο δεν οφείλεται μόνο στη λίμνη αλλά και σε ποικίλα άλλα πράγματα, της φύσης ή των ανθρώπων έργα που τα κάνουν διαφορετικά ενώ αφήνουν στον επισκέπτη το περιθώριο να ανακαλύψει στην πόλη και αυτό που τον συγκινεί περισσότερο…

Δεν θα μακρηγορήσω αναφερόμενος σε τι αρέσει σε μένα στις πόλεις που επισκέπτομαι και θα πω αμέσως γι’ αυτό που εντυπωσίασε και με κέρδισε τούτες τις ημέρες στα Ιωάννινα. Την πόλη πνιγμένη στα αρώματα του τίλιου από τα ανθισμένα τούτες τις ημέρες δέντρα που είναι φυτεμένα σε πολλά κεντρικά σημεία της, στις πλατείες και το μεγάλο πάρκο και τον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στη λίμνη με τις ανθισμένες μαγνόλιες που δημιουργούσαν μια εξωτική αίσθηση κάτω από τις κορυφές των ηπειρωτικών βουνών.

Είναι ωραία να περπατάει κάποιος ή να κάθεται κάτω από τις ανθισμένες τιλιές αλλά εγώ σας προτείνω να πάτε για καφέ ή ότι άλλο επιθυμείται στο ξενοδοχείο Οlympic (Πίσω ακριβώς από την Περιφέρεια Ηπείρου) και είμαι σίγουρος πως θα συμφωνήστε ότι τούτες οι ημέρες οι ανθισμένες τιλιές κάνουν τα Ιωάννινα ακόμη πιο ενδιαφέροντα.

ΙΩΑΝΝΙΝΑ, 20062015

ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΤΑ ΑΓΡΑΦΑ; ΟΧΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ !

Η Κοιμωμένη των Αγράφων όπως φαίνεται από τη λίμνη Πλαστήρα. (Φωτογραφία Βασίλη Κριπούρη).

Απάντηση στις εταιρίες αιολικών «πάρκων»

Κατ αρχήν για μας που ασχολούμαστε με την υπόθεση των αιολικών στα Άγραφα, γνώμονας μας κατά της τοποθέτηση των ανεμογεννητριών είναι η ΑΔΟΛΗ ΑΓΑΠΗ μας για το περιβάλλον της περιοχής μας και πως αυτό θα το παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ώστε να είναι πηγή ζωής και επιβίωσης. Αντίθετα ο κ. Κατσέλης λειτουργεί με κίνητρο το προσωπικό ΚΕΡΔΟΣ. Άρα ως προς τα κίνητρα μας χωρίζει ΑΒΥΣΣΟΣ.

Το Κέρδος είναι ένας στόχος που θα μπορούσε μεν να θεωρηθεί απόλυτα «δικαιολογημένος» για έναν «επενδυτή» αλλά που στη συγκεκριμένη περίπτωση, το μόνο εγγυημένο για όλους εμάς τους υπόλοιπους αποτέλεσμά του –πέρα από την αδιαμφισβήτητη τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή και τις ποικίλες συνέπειές της– είναι η διαρκώς αυξανόμενη τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος για να εξασφαλιστούν αυτά τα «κέρδη», τη στιγμή, μάλιστα, που η αποτελεσματικότητα ανάλογων «επενδύσεων» τίθεται υπό ευρύτατη αμφισβήτηση από ειδικούς κορυφαίους επιστήμονες, μερικοί εκ των οποίων έχουμε την τιμή να έχουμε συνεργάτες.

Και τούτο γιατί είναι γνωστή, πλέον, και πλήρως διαπιστωμένη η ανικανότητα των ανεμογεννητριών και της αιολικής ενέργειας, να υλοποιήσουν αυτό που υπόσχονται, την πραγματική, δηλαδή, συμβολή τους στην ηλεκτροδότηση της χώρας με «καθαρή» ενέργεια, υποκαθιστώντας το «κάρβουνο» και τις λοιπές συμβατικές μορφές παραγωγής της

Οι συγκεκριμένες κατασκευές δεν είναι μικρές, απλές φιλικές στο περιβάλλον ΑΠΕ, δεν είναι 2-3 Α/Γ που θα μπορούσαν να ηλεκτροδοτήσουν ένα χωριό ή κτηνοτροφικές μονάδες της περιοχής, αλλά 40 Α/Γ με 80μ.πυλώνα και 40 μ. πτερύγιο = 120μ. Πρόκειται για Βιομηχανικά συγκροτήματα στην κορυφογραμμή των βουνών της ιστορικής περιοχής της Νιάλας που θα αλλοιώσουν το τοπίο όπως διαμορφώθηκε με το πέρασμα των αιώνων σε βιομηχανική ζώνη, μια περιοχή που είναι, αλίμονο, χαρακτηρισμένη Natura. Το περιβάλλον δεν θα μπορέσει με τίποτα να αποκατασταθεί.

Εκτός των δύο αιολικών του κ. Κατσέλη προορίζονται να εγκατασταθούν από την μεριά των Άγράφων της Καρδίτσας περισσότερες από 300 Α/Γ σε 25 αιολικά πάρκα και στα Ευρυτανικά Άγραφα περισσότερες από 350 Α/Γ σε 28 αιολικά πάρκα. Πρόκειται δηλαδή να δεσμευτεί το 80% (!!!) των κορυφογραμμών και ανοίγοντας χιλιάδες χιλιόμετρα νέων δρόμων στις απάτητες βουνοπλαγιές για την εξυπηρέτηση των δικτύων τους. Η εικόνα και μόνο των Αγράφων θα είναι ένα απέραντο βιομηχανικό τοπίο!!!

Οι αδειοδοτήσεις των δύο αιολικών άρχισαν από το 2008, εμείς στην Καρδίτσα τότε, μπορεί να μην αντιδράσαμε σθεναρά γιατί το Δίκτυό μας δραστηριοποιήθηκε μετά το 2013, αλλά στην Ευρυτανία, χώρο εγκατάστασης των δυο αιολικών, από το 2007 με την διαβούλευση του ειδικού χωροταξικού για τις ΑΠΕ (υπουργ. αποφαση) όλοι οι τότε Καποδιστριακοί Δήμοι αντέδρασαν και δήλωσαν ότι τα αναρίθμητα Αιολικά και τα Μικρά Υδροηλεκτρικά είναι ανεπιθύμητα την περιοχή τους. Αυτό όμως δεν το έλαβαν σοβαρά υπόψιν τους οι επενδυτές και τώρα μας κατηγορούν ότι αδρανήσαμε.
Η διαβούλευση πριν το 2014 ήταν ελλειμματική. Μετά την βελτίωση του νόμου οι παρεμβάσεις μας είχαν αποτέλεσμα να πάρουν αρνητική γνωμοδότηση όλες οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) των αιολικών που έχουν έρθει για έγκριση από την Περιφ. Θεσσαλιας και αφορούν τον Ν. Καρδίτσας. Σε πολλές περιπτώσεις υπήρξαν και αρνητικές εισηγήσεις, αληθινοί καταπέλτες, από τις ίδιες τις υπηρεσίες.

Δεν αμφισβητούμε τις άδειες του κ. Κατσέλη αλλά οι ΜΠΕ του 2011 που στηρίχθηκαν είναι γεμάτες με ανακρίβειες, με εσφαλμένα στοιχεία και εσφαλμένα συμπεράσματα μόνο και μόνο για να μπορεί κάποιος να τις εγκρίνει και φυσικά δεν έχουν εκπονηθεί από κάποιον αντικειμενικό μελετητή αλλά κατά παραγγελία από τις εταιρείες. Συγκεκριμένα οι μελέτες θίγουν όλα τα σημαντικά θέματα «εξ απαλών ονύχων» με σκοπό να πάρουν εύκολα την αρχική θετική γνωμοδότηση, που την πήραν το 2012 και ήταν το βασικό προαπαιτούμενο για να προχωρήσουν στις υπόλοιπες κρίσιμες αδειοδοτήσεις. 

Για τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του 2011 των εταιρειών Ανεμοδομική ΑΕ και Πουνέντης ΑΕ που με αιτήσεις μας νομίμως πήραμε τώρα από δημόσιες υπηρεσίες σταχυολογούμε μερικά μόνον από κρίσιμα έωλα στοιχεία τους:

1 Περιγράφουν απαξιωτικά την περιοχή εγκατάστασης ως κυρίως θαμνώδεις εκτάσεις χωρίς ιδιαίτερης αισθητικής ή γεωλογικής αξίας για τις κορυφογραμμές αλλά και για τις περιοχές επέμβασης του δικτύου μεταφοράς ρεύματος, ενώ το δασαρχείο Καρδίτσας στην συνέχεια το 2016 έδωσε άδεια για επέμβαση, για το δίκτυο Υψηλής Τάσης σε έκταση 289.870τμ. από τα οποία το 93,6% 271.359 τμ είναι δάση ελάτης δρυός κλπ. Με διάνοιξη 29 χιλ. νέων δρόμων για το δίκτυο μεταφοράς, που πρέπει να παραμείνουν ανοιχτοί για συντηρήσεις. Συνολικά για τα δυο δίκτυα μεταφοράς ρεύματος καταστρέφονται 350στεμ. δάσους που είναι αποθήκη άνθρακα. Η αναδάσωση που προτείνεται δεν θα αποδώσει ούτε μετά από 50 έτη. 

2 Στα γεωλογικά, ορθά επισημαίνουν οι μελέτες ότι τα πετρώματα της περιοχής είναι Φλύσχης με μεγάλη επιφανειακή αποσάρθρωση και τα ρέματα της περιοχής την εποχή των βροχών έχουν έντονη στερεοπαροχή (δηλαδή ήδη κατεβάζουν χώματα όταν βρέχει). Στη συνέχεια όμως στα συμπεράσματα θεωρούν αυθαίρετα ότι με την διάνοιξη τόσων χιλιομέτρων δρόμων και αποψίλωσης των δασών και την ισοπέδωση των κορυφογραμμών δεν θα έχουν καμία επίπτωση !!!!

3 Τα μετεωρολογικά στοιχεία της μελέτης είναι από τον σταθμό της Λαμίας και λένε για μέση τιμή θερμοκρασίας τον Ιανουάριο 5,4 βαθμών που δεν έχουν καμία σχέση με την τις περιοχές στα Καμάρια και στον Αγ. Νικόλαο Βραγγιανών με τα 1.700 μ. υψόμετρο όπου επικρατεί πολικό ψύχος. Αν οι ανεμογεννήτριες που θα μπουν είναι προσαρμοσμένες στις καιρικές συνθήκες της Λαμίας είναι προφανής η επίπτωση στην απόδοση και την αντοχή τους. 

4 Η ΜΠΕ δεν έχει ανεμολογική μελέτη, που είναι απαραίτητη και τα ανεμολογικά στοιχεία βάσει των οποίων βγαίνουν τα θεαματικά έσοδα για να υπολογίσει τι θα δώσει στον Δήμο Αγράφων για αντισταθμιστικά λέει ότι είναι από στατιστικά δεδομένα ευρύτερης περιοχής χωρίς αναφορά και με αυθαίρετα αποτελέσματα απόδοσης τραβηγμένα από τα μαλλιά.

Από τα έργα δεν θα υπάρχουν οφέλη αλλά δυσμενέστατες επιπτώσεις στην περιοχή:

• Καταστροφή μεγάλων εκτάσεων δάσους από τα δίκτυα μέσης και υψηλής τάσης που δεσμεύουν ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και απελευθερώνουν οξυγόνο.
• Καταστροφή μεγάλων εκτάσεων βοσκοτόπων και της κτηνοτροφίας με αποκάλυψη του υπεδάφους των κορυφογραμμών με αποτέλεσμα την διάβρωση από τις βροχές και τις πιθανές κατολισθήσεις στους οικισμούς που βρίσκονται κάτω από την περιοχή εγκατάστασης των αιολικών (Καμάρια, Νεράιδα, Μεγάλα Βραγγιανά, Κουστέσα, Καριά, Καρβασαράς). Πλήρωση με φερτές ύλες του Καριτσιώτη ποταμού και της Λίμνης Πλαστήρα στη συνέχεια.
• Σημαντική ζημιά στην ορνιθοπανίδα ειδικά των αρπακτικών που χρησιμοποιούν τις κορυφογραμμές για την ανίχνευση της τροφής τους λόγω των ανοδικών ρευμάτων αέρα, αλλά και των μεταναστευτικών που χρησιμοποιούν τους διαύλους του ορεινού συγκροτήματος των Αγράφων λόγω τις χαμηλής όχλησης που έχουν, γεγονός που οι «μελέτες» αγνοούν και υποβαθμίζουν πλήρως.
• Μείωση θέσεων εργασίας στον τουρισμό την κτηνοτροφία.
• Καταστροφή της προοπτικής ήπιας ανάπτυξης των ορεινών. Η ανάπτυξη δε και των υπόλοιπων αιολικών «πάρκων» θα σημάνει το τέλος των υπαίθριων δραστηριοτήτων πεζοπορίας, ορειβασίας κλπ για όλον τον ορεινό όγκο των Αγράφων που η πολιτεία πασχίζει να αναπτύξει τα τελευταία χρόνια και αποτελεί ο πραγματικός χρυσός που μπορεί να προσφέρει η περιοχή στους επαγγελματίες της περιοχής και τους κατοίκους του. Δραστηριότητες που ελάχιστα υποβαθμίζουν το φυσικό περιβάλλον και αποτελούν εσαεί έσοδο, αντίθετα από την αιολική ενέργεια, που όταν έρθει η στιγμή να εγκαταλειφθεί, τα απομεινάρια και οι επιπτώσεις τους θα έχουν αλλάξει παντοτινά την εικόνα και την φυσιογνωμία των Αγράφων σε βιομηχανική ζώνη, κοινώς νταμάρια και αποθήκη απόβλητων.
• Τα φουσκωμένα δε αντισταθμιστικά που επικαλούνται οι εταιρείες πολλές φορές δεν καταβάλλονται λόγω ελλειμματικού λογαριασμού πληρωμών ΛΑΓΗΕ, αλλά παρόλα αυτά δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να δικαιολογήσουν την καταστροφή που θα προκαλέσουν οι αιολικές εγκαταστάσεις στον τόπο. Η μοναδική ορεινή φύση της Πίνδου και των Αγράφων είναι από μόνη της ένας θησαυρός που μπορεί με την κατάλληλη διαχείριση να προσφέρει στην τοπική και εθνική οικονομία. Κι αν ακόμη καταβληθούν πρόκειται για εξευτελιστικά ποσά της τάξης των των…..9,36 ευρώ ετησίως ανά δικαιούχο καταναλωτή (βλ. σχετική απόφαση ΥΠΕΝ, έτος 2017, με την οποία διανέμονται 17,6 εκατ. ευρώ, ως δικαιούμενα κατά το νόμο αντισταθμιστικά οφέλη από ΑΠΕ για τα έτη 2010 μέχρι και 2014, σε 376.000 δικαιούχους), κ.λ.π..

 Στις ανακοινώσεις και τις παρεμβάσεις τους οι εταιρείες κάνουν λόγο για μερικούς παράξενους που αντιδρούν και παραπληροφορούν. Τους πληροφορούμε ότι οι θέσεις του «Δικτύου» για τα συγκεκριμένα αιολικά «πάρκα» έχουν την στήριξη όλων των φορέων που ασχολήθηκαν και έχουν ενημερωθεί για το τι πρόκειται να γίνει. Μαζί μας είναι όλος ο παραγωγικός ιστός του νομού, Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, Εμπορικός Σύλλογος οι κατεξοχήν εκφραστές των καλώς εννοουμένων συμφερόντων των τοπικών επαγγελματιών. Επίσης δεκάδες σύλλογοι ορειβατικοί, κυνηγών, επαγγελματικοί, πολιτιστικοί, κτηνοτρόφων. Τα πολιτικά κόμματα που πήραν θέση (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ). Πανελλήνιες περιβαλλοντικές Οργανώσεις με σοβαρό επιστημονικό έργο, η Ορνιθολογική και η Καλλιστώ. Επίσης όλη η αντιπολίτευση του Δήμου Καρδίτσας και κάποια μέλη της πλειοψηφίας που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 75 % του εκλογικού σώματος. Τέλος πληροφορούμε τους «επενδυτές» ότι χιλιάδες απλοί και επώνυμοι πολίτες, οι περισσότεροι αυτόβουλα, όχι απλά συμπαραστέκονται αλλά συμμετέχουν με ονοματεπώνυμο στην προσφυγή που καταθέσαμε ενώπιων του Συμβουλίου της Επικρατείας. Όλοι μαζί είμαστε να υπερασπιστούν τον τόπο τους όπως και σε άλλες περιοχές της Πατρίδας μας αυτήν την στιγμή κάποιοι άλλοι ορθώνουν το ανάστημα μπροστά στις μπουλντόζες που ξεκινούν επέλαση μετά παρόμοιες αδειοδοτήσεις πού έγιναν ερήμην των τοπικών κοινωνιών.

Εν κατακλείδι δεν θέλουμε την μετατροπή των Αγράφων από παρθένα φυσική ομορφιά και κοιτίδα ιστορικής και πολιτιστικής μνήμης να σε βιομηχανικό τοπίο με καταστρεπτικά αποτελέσματα. 

Θέλουμε μία ήπια ανάπτυξη για τον ορεινό όγκο των Αγράφων με
Αγροτουριστικές Επενδύσεις όπως τον ορεινό τουρισμό, την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, της δενδροκομίας, τις βιοτεχνίες και τις μεταποιητικές μονάδες παραδοσιακών προϊόντων, φαρμακευτικών και αρωματικά φυτών και φρούτων του δάσους, την τυροκομία, τα δασικά φυτώρια, την διαχειριστική υλοτομία, τα εκτροφεία θηραμάτων, τις μικρές μονάδες φιλοξενίας με κίνητρα και προώθηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, τα δασικά χωριά και τα ορειβατικά καταφύγια, την χιονοδρομία, την τοπική διατροφή και τα εδέσματα, την ποτοποιία, τους δρόμους του τσίπουρου του κρασιού και των εθίμων, στα χωριά, την οργανωμένη περιήγηση, την εκπαίδευση σε θέματα δασοπονίας και περιβάλλοντος, τον εκκλησιαστικό τουρισμό, τα μουσεία λαϊκής τέχνης, την προώθηση της Πανεπιστημιακής έρευνας στα Άγραφα, αξιοποίηση του πανεπιστημιακού δάσους του Μπελοκομύτη.

Επίσης την προώθηση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, τους ιππικούς περιπάτους, τις διασχίσεις ποταμών και ρεμάτων (rivertrekking), την ανάπτυξη της κωπηλασίας στην Λίμνη Πλαστήρα, του ορεινού ποδηλάτου, των ορεινών αγώνων δρόμου και βέβαια της πεζοπορίας/ορειβασίας. Ήδη ο ορειβατικός σύλλογος έχει διανοίξει 150 χλμ. μονοπατιών και ξεκινά συνεργασία των συλλόγων Καρδίτσας και Ευρυτανίας για πιστοποίηση δικτύου μονοπατιών στα Άγραφα για προσέλκυση εκατομμυρίων πεζοπόρων από την Ευρώπη και όλον τον κόσμο γιατί ως γνωστό η Πίνδος και τα Άγραφα έχουν παγκόσμια εμβέλεια λόγω ακριβώς της καθαρότητας της φύσης και του τοπίου τους!

Οι επενδυτές λοιπόν είναι καλοδεχούμενοι αρκεί οι επενδύσεις να μην έχουν τον χαρακτήρα του εφήμερου κέρδους των ολίγων και να αφήνουν πίσω τους κατεστραμμένο το περιβάλλον που θέλουμε να αξιοποιήσουμε προς όφελος των πολλών.

Κλείνοντας θέλουμε να αναφέρουμε μια παλιότερη κριτική για το χωροταξικό για τις ΑΠΕ από το 2008 του πρώην προέδρου του ΣτΕ κ. Μιχαήλ ∆εκλερή. Αξίζει να την διαβάσουμε: 

«Η Ελλάς δεν έχει καµμίαν απολύτως νομική και ηθική υποχρέωση να καταστρέψει τα δασικά της οικοσυστήµατα χάριν της νέας ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής. Ενεργούσα αποκλειστικώς επί τη βάσει της εννόµου τάξεώς της και σεβοµένη τον πολιτισµό και την παράδοσή της, αλλά και την προσήλωσή της στις θεµελιώδεις αρχές και αξίες της βιωσιµότητος, όπως αυτές διεκηρύχθησαν στο Ρίο (1992) και επιβεβαιώθησαν στο Γιοχάννεσµπουργκ (2002), θα συµπορευθεί µε την ευρωπαϊκή πολιτική µόνο καθ’ ό µέτρον αύτη δεν βλάπτει το εθνικό συµφέρον υπό την ανωτέρω εκτεθείσαν έννοια. Αιολικά πάρκα µε τεχνολογία προσηρµοσµένη στην µικρά κλίµακα του ελληνικού τοπίου, µπορούν να εγκατασταθούν µόνον εκεί που δεν βλάπτουν διόλου τα δασικά οικοσυστήµατα και το τοπίον. Υπό τον θεµελιώδη αυτόν περιορισµόν, αποκλείονται βεβαίως παντελώς τα δασικά οικοσυστήµατα πάσης φύσεως, περιλαµβανοµένης και της γεωργικής γης, τα παράκτια και νησιωτικά οικοσυστήµατα, ως και οιαδήποτε άλλα ευαίσθητα οικοσυστήµατα χωρίς να είναι απαραίτητο να έχουν κηρυχθεί διά διοικητικής πράξεως εκδιδοµένης επί τη βάσει των άρθ. 18 και επ. του Νόµου 1650/1986. ∆εν είναι η ∆ιοίκηση που θα καθορίσει ποία οικοσυστήµατα θα προστατευθούν, αλλ’ η φύσις των οικοσυστηµάτων αυτών, προσδιοριζοµένη εκάστοτε υπό της αρµοδίας επιστήµης και της νοµολογίας του ΣτΕ».

Ευχαριστούμε τους πολιτικούς που πήραν θέση στον δίκαιο αγώνα μας και αναμένουμε σύντομα να δούμε συγκεκριμένες ενέργειες -επερώτηση και ραντεβού με τον πρωθυπουργό και τον ΥΠ Ενέργειας και Περιβάλλοντος.

ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ για την προστασία του Ευρυτανικού περιβάλλοντος
ΔΙΚΤΥΟ Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφων

ΥΓ. Οι φωτογραφίες των Αγράφων είναι από την διάσχιση που κάναμε με τον ΕΟΣ Καρδίτσας τον Ιούλιο του 2012 με ποδήλατα από τον Άγιο Νικόλαο Βραγγιανών μέχρι τα Καμάρια και δείχνουν ακριβώς τα σημεία που απειλούνται από τα αιολικά πάρκα.

ΑΘΗΝΑ, 20062018

ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΓΛΥΚΟ ΚΕΡΑΣΙ…

Η Άρτεμη μαθαίνει από τη γιαγιά της πως γίνεται 

το γλυκό κεράσι με πετροκέρασα από τις δικές μας κερασιές.

Καλά ξεκίνησε η σημερινή ημέρα, με υποφερτή ζέστη και υγρασία αλλά λίγο μετά το μεσημέρι κρέμασαν τα σύννεφα από τα Βελούχια και έβρεξε για κάνα δυο ώρες. Αποτέλεσμα τούτου του ευρωπαϊκού καιρού – για να είμαστε μέσα στα πολιτικά πράγματα- ήταν να σταματήσουμε το καθάρισμα του χωραφιού με τις καστανιές και να κάτσουμε σπίτι όπου ευτυχώς η μάνα είχε προλάβει να μαζέψει λίγα κεράσια και τώρα θα αρχίσουμε να καθαρίζουμε από τα κουκούτσια να κάνουμε γλυκό. Όπως και να έχει όμως το πράγμα, η περίπτωση δεν με γλυκαίνει καθόλου γιατί μένουμε πίσω στο καθάρισμα των χωραφιών και υπάρχει κίνδυνος να πέσουμε έξω από το πρόγραμμα του καλοκαιριού.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 20062015

ΠΡΟΣΟΧΗ!!! ΠΕΦΤΕΙ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ…

Το κυριότερο στην υλοτομία είναι το πώς και προς τα πού θα πέσει το κομμένο δέντρο. Γι’ αυτό με μια προσεκτική τομή ορίζεται η κατεύθυνση της πτώσης και λαμβάνονται όλες οι προφυλάξεις ώστε να μην βρεθεί στα κεφάλια των υλοτόμων. Κάτι ανάλογο γίνεται και με την ψήφο. Κοιτάμε που θα τη ρίξουμε αλλά παίρνουμε υπ’ όψη και τι θα γίνει μετά γιατί το ψηφοδέλτιο μπορεί να μην έχει τη δύναμη του δέντρου όταν πέφτει, αλλά έχει άλλο ειδικό βάρος. Καλή επιλογή στην ψήφο μας…

Η φωτογραφία από την υλοτόμηση του δάσους στη Νεράιδα Δολόπων τον Ιούνιο του 2012.

ΑΘΗΝΑ, 15062017

ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΑΣΟΣ

Επειδή τελευταία και με αφορμή την επαπειλούμενη δήωση των Αγράφων από εταιρείες της «πράσινης οικονομίας» ως παραπλανητικά λέγονται και πολλοί το πιστεύουν καθώς οι ιεροκήρυκες της ανάπτυξης κάνουν καλά τη δουλειά τους, αρχίζουμε να αμφιβάλουμε και για το τι είναι δάσος, και μάλιστα ελατόδασος. Το λέμε αυτό γιατί οι μελετητές των έργων χαρακτήρισαν το μεγάλο ελατόδασος πάνω από το Καροπλέσι ως δάσος με πουρνάρια γιατί έτσι θα είναι πιο εύκολο να εγκριθούν τα έργα για τα τερατώδη δίκτυα μεταφοράς της ενέργειας. Τούτο μάλιστα υποστηρίζουν και άνθρωποι που στα νιάτα τους, τα περπάτησαν με τα γιδοπρόβατα, μάζεψαν ξύλα και τα πήγαν με τον γάιδαρο στο σπίτι, κάποιοι έβγαλαν και τα πρώτα μεροκάματα στις υλοτομίες των δασικών συνεταιρισμών, άλλοι δούλεψαν στο Εργοστάσιο Ξυλείας του Φουρνά. Κάποιοι απ’ αυτούς λοιπόν  έρχονται σήμερα και για να δικαιολογήσουν κυρίως την επιπολαιότητά τους και την απαξίωση του λόγου των τοπικών κοινωνιών προχωρούν στον «αποχαρακτηρισμό» των δασών και από ελατοδάση γίνονται πουρναρότοποι (όχι ότι  δεν έχουν αξία τα πουρνάρια αλλά τούτο είναι ένα άλλο σύνδρομο της καλλιεργούμενης άγνοιας για  τα οικοσυστήματα) και των ορεινών λιβαδιών σε άγονες ζώνες που δεν φυτρώνει τίποτα. Έτσι ενισχύουν τις απόψεις των εργολάβων και μειώνουν τον Λόγο των τοπικών κοινωνιών που έτσι κι αλλιώς θα τον βρουν μπροστά τους.

Η φωτογραφία συμβολική, από τον Ιούνιο του 2012 όταν έζησα κάποιες μέρες στο δάσος παρέα με τους υλοτόμους του Δασικού Συνεταιρισμού Νεράιδας στην ξύλευση ενός τμήματος της Μάρτσας. Τη δημοσιεύω προκαλώντας κάποιον απ’ αυτούς που ευαγγελίζονται την πράσινη ανάπτυξη να κάτσει να κάνει μια πλήρη μελέτη για τον πλούτο που μπορούν να χαρίσουν αυτά τα δάση στις τοπικές κοινωνίες, να τα συζητήσει μαζί τους και μετά να γίνει, αν του βαστάει βέβαια, μπροστάρης των εργολάβων με τα αιολικά. Και για την ιστορία, ας ρωτήσει κανέναν από τους παππούδες να του περιγράψει πως ήταν σε όλα τα χωριά του Μέγδοβα τότε που δούλευε το ξυλουργικό εργοστάσιο στο Φουρνά.

ΑΘΗΝΑ, 09062018

ΤΟ ΚΟΥΚΟΠΟΥΛΙ (ΑΣΠΡΟΠΑΡΗΣ) ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ

Πάνε κάποια χρόνια που στο χωριό Άγραφα είχαμε ανοίξει μια κουβέντα με κάποιους που όλη τους τη ζωή την είχαν περάσει στα βουνά κοντά στα κοπάδια τους και γνώριζαν κάθε κορυφή και σπιθαμή του τόπου και βεβαίως ήξεραν ότι φύτρωνε, σέρνονταν, περπατούσε ή πετούσε πάνω απ’ αυτή. Τις αφηγήσεις αυτών των τελευταίων αληθινών Αγραφιωτών κάλυπτε μια βαθιά μελαγχολία για ένα κόσμο που γι’ αυτούς ήταν μοναδικός και τον είδαν να σβήνει και να λιώνει μαζί με τα νιάτα  τους και δεν πρόκειται να ξαναϋπάρξει..

Από την κουβέντα μας δεν έλειψαν και οι αναφορές στα όρνια και τους αετούς που δεν πετούν πια στις κορυφές  και στην κουβέντα ακούστηκε και το κουκοπούλι! Τι είναι αυτό ρώτησα και μου απάντησαν πως ήταν ένα μεγάλο πουλί, άσπρο και μαύρο σαν τον πελαργό που κάθε άνοιξη έφερνε στην πλάτη του έναν κούκο και γι’ αυτό το έλεγαν κουκοπούλι ή κουκάλογο. Ήταν ωραία η αφήγηση από κάποιους που έλεγαν πως το είχαν δει τα παλιότερα χρόνια, για τους γύρους που έκανε πάνω από τις κορυφές, τις φωλιές που έφτιαχνε. Είχαν χρόνια να το δούνε, πίστευαν πως χάθηκε μαζί με τα όρνια και τους αετούς αλλά για το πώς έρχονται έστω και οι ελάχιστοι πλέον οι κούκοι δεν είχαν εξήγηση.

Φυσικά δεν επρόκειτο για κανένα κουκοπούλι, το είχε φτιάξει η φαντασία των ανθρώπων των βουνών και επί αιώνες το πίστευαν πως ήταν έτσι. Το κουκοπούλι ήταν ο ασπροπάρης, (Neophron percnopterus) «ένα από τα πλέον αινιγματικά και παράξενα πουλιά του πλανήτη μας» όπως σημειώνουν οι Ρήγας Τσιακίρης και Λαυρέντης Σιδηρόπουλος στο περιοδικό  (Οιωνός, τεύχος 25 σελ.12-13) «το οποίο βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης. Είναι το πρώτο πουλί στον κόσμο που προστατεύτηκε με νόμο από τους Φαραώ, με ποινή θανάτου, αναγνωρίζοντας έτσι την σημαντική του συμβολή στην καθαριότητα των οικισμών από τα σκουπίδια και τα υπολείμματα της τροφής των ανθρώπων. Αποτελώντας το πρώτο γράμμα της αιγυπτιακής αλφάβητου, το ιερογλυφικό που προφέρεται "ah", το πουλί ονομάστηκε και «κοτόπουλο του Φαραώ».

Κανένα άλλο είδος δεν έχει τόσο πολύ συνδεθεί με μύθους, θρύλους, παραδόσεις και μαντικές πράξεις στις ορεινές κοινότητες της χώρας μας. Είναι ο μόνος γύπας στο κόσμο που μεταναστεύει και οι χωρικοί πιστεύουν ότι κουβαλάει στην πλάτη του τον κούκο φέρνοντας την άνοιξη και την καλοτυχία καθορίζοντας με τη μαγική του παρουσία την υγεία και την προκοπή των κτηνοτρόφων, το πήξιμο του γιαουρτιού, την παραγωγή του τυριού, ενώ συμμετέχει σε γάμους, ακόμη και «τσουράπια» φέρνει στα παιδιά. Συνδέεται πολύ με τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του, σχεδόν πάντοτε φώλιαζε σε βράχια δίπλα σε κωμοπόλεις, χωριά, και οικισμούς, ακόμη και δίπλα στις στάνες, ενώ σπανιότερα σε κτίρια, σκεπές, δέντρα, στο χώμα ακόμη και στην κορυφή τερμιτοφωλιών!!!

Το κουκάλογο γράφει ο ευρυτάνας Στ. Γρανίτσας στο βιβλίο του «Τ' Άγρια και τα Ήμερα του Βουνού και του Λόγγου» είναι ο προάγγελος του ερχομού του κούκου. Το κουκάλογο έρχεται στ' Άγραφα το Μάρτη νωρίς, γιατί τον στέλνει ο αφέντης του ο κούκος να εξετάσει αν ήρθε η άνοιξη στ' αγραφοβούνια. Περιπλανιέται λίγες μέρες στις πλαγιές και στις ραχούλες και ύστερα ξαναφεύγει για να φέρει στα βουνά καβαλάρη τον αφέντη του τον κούκο! Έτσι με τον ερχομό της άνοιξης ο κούκος ανηφορίζει για τ' αγραφιώτικα βουνά.
Δεν έρχεται όμως ούτε πετώντας, ούτε πεζός, αλλά καβαλάρης στ' άσπρο του άλογο,
το κουκάλογο. Έτσι τον θέλει η αγραφιώτικη παράδοση. Τ' αγραφιωτόπουλα, μόλις πρωτόβλεπαν το κουκάλογο, ήξεραν ότι γρήγορα ο κούκος θα διαλαλούσε την άνοιξη
στα βουνά τους. Φρόντιζαν, μάλιστα, οι Αγραφιώτες να μην είναι νηστικοί όταν τον ακούσουν για να μην τους «κουμπώσει» ο κούκος, νιώσουν δηλ. στο λαιμό τους στενοχώρια, που θεωρείται αναποδιά.

Για το κουκάλογο διαβάζουμε επίσης στο βιβλίο «Στα Βουνά του Κατσαντώνη» του ρουμελιώτη λαογράφου Δημ. Λουκόπουλου, όπως τα κατέγραψε το 1930 ύστερα από ταξίδι του στ' Άγραφα: ...»Είδες πως αυτό το πουλί ήρθε στον τόπο μας, περίμενε σε λίγο και τον κούκο. Νάτος, ύστερα από λίγες μέρες έφτασε. Έφτασε μαζί του κι η άνοιξη. Είδες; Πριν ακόμα φτάσει το συμπεθερικό στο σπίτι του γαμπρού, έρχεται ο συχαρικιάρης και λέει πως στο δρόμο είναι ο γάμος, έτσι και το κουκάλογο. Άγγελος είναι καλός της άνοιξης, "τα συχαρίκια μου", λέει "έρχεται η άνοιξη". Ο κατεργάρης ο κούκος, που βιάζεται ν' ανέβει στ' Άγραφα καβαλάει το κουκάλογο. Με ξένα φτερά έρχεται στον τόπο μας, ο τεμπέλης. Είδες κουκάλογο που ήρθε, σκύψε πάρε πέτρα γύρισέ την ανάποδα, έτσι για την καλή χρονιά, να πάνε καλά τα σπαρτά. Τα πρόβατα και τα γίδια μας προκόβουν. Το κουκάλογο, όπως και ο κούκος μπορεί να σε κουμπώσει αν δεν προλάβεις να βάλεις κάτι στο στόμα σου. Γι ' αυτό την άνοιξη πριν έβγει ο άνθρωπος στην εξοχή, καλό είναι να βάλει μια μπουκιά ψωμί στο στόμα του και φαγωμένος τίποτα δεν έχει να πάθει».

Ένας από τους ανθρώπους που έχουν δει και ζήσει με τους ασπροπάρηδες τα παλιά χρόνια στ’ Άγραφα είναι ο αειθαλής Μιλτιάδης Φλούδας (1921) από το Αετοχώρι (Στεφανιάδα) Καρδίτσας και ο οποίος με νοσταλγία μίλησε γι’ αυτούς.

Το κουκοπούλι ή ασπροπάρης ή το κουκάλογο όπως το λένε στην Αργιθέα, είναι σύμφωνα με το μύθο το πτηνό, που κάνει την εμφάνισή του στα βουνά, πριν το πρώτο λάλημα του κούκου... Εξ ου και ο μύθος οτι πρόκειται, για τον κουβαλητή του κούκου. Στα δικά μας βουνά βεβαιώνει, με την πείρα και την παρατηρητικότητά του, ότι στις 9 Μάρτη, με το παλιό, εμφανίζεται το κουκάλογο και στις 25, με το παλιό, πρωτολαλεί ο κούκος! Ημερομηνίες απολύτως σταθερές κάτω από όποιες συνθήκες καιρικές. Το κενό από την άφιξή του ως το πρώτο λάλημα το αποδίδει, σε χρόνο προσαρμογής! Πάνω σε αυτή τη βάση, από τους ανθρώπους της φύσης, δημιουργήθηκε ίσως και η μυθοπλασία, για το ρόλο του κουκαλόγου. Είναι γεγονός, ότι εδώ και χρόνια μειώθηκαν στο ελάχιστο τα κουκάλογα στον ουρανό των βουνών μας, αλλά και οι κούκοι... Ένας κούκος ακούγεται στο Αετοχώρι, που κάποτε γινόταν κουκοσυναυλία! Ευτυχώς, που εξακολουθεί να έρχεται η άνοιξη και διαψεύδεται, στην κυριολεξία της, η παροιμία, πως.... "Ενας κούκος δε φέρνει την ανοιξη" Ο λόγος άγνωστος, για τη μείωση των κούκων και συχνά θέμα συζήτησης, κάθε άνοιξη στην Αργιθέα.

Ο Ασπροπάρης είναι παγκοσμίως απειλούμενο είδος και ο πληθυσμός του στα Βαλκάνια έχει υποστεί μείωση μεγαλύτερη από 80% κατά τα τελευταία 30 χρόνια, με αποτέλεσμα να έχουν απομείνει λιγότερα από 70 ζευγάρια. Ειδικότερα, στην Ελλάδα έχουν απομείνει μόλις 5 ζευγάρια Ασπροπάρη, γεγονός που επιβάλει την άμεση υλοποίηση δράσεων προστασίας κυρίως από τα δηλητηριασμένα νεκρά ζώα και ενδυνάμωσης του πληθυσμού του. Οι λόγοι της ραγδαίας αυτής μείωσης δεν βρίσκονται μόνο στους τόπους αναπαραγωγής του είδους στα Βαλκάνια, αλλά και κατά μήκος της μακριάς και δύσκολης μεταναστευτικής διαδρομής που πρέπει να καλύπτει κάθε φθινόπωρο, διανύοντας περισσότερα από 5.000 χλμ. προκειμένου να φτάσει στους τόπους όπου ξεχειμωνιάζει στην Αφρική.

Για αυτόν τον υπέροχο λοιπόν γύπα που κινδυνεύει, έχει δημιουργηθεί συμμαχία 14 χωρών από τα Βαλκάνια, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή για την προστασία του. Από την Ελλάδα και την Τουρκία, μέχρι τη Νιγηρία και το Τσαντ, η προστασία του παγκοσμίως απειλούμενου γύπα Ασπροπάρη ενώνει 14 χώρες από τα Βαλκάνια, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή με ένα νέο διασυνοριακό Πρόγραμμα LIFE. Στη χώρα μας, τις σχετικές δράσεις έχουν αναλάβει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και το WWF Ελλάς.

ΥΓ. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο ένθετο περιοδικό της εφημερίδας "Δημοκρατία" για το κυνήγι, το ψάρεμα και τις δραστηριότητες στη φύση τον Απρίλιο του 2018. Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν την παρούσα ανάρτηση προέρχονται από διάφορα αρχεία των φορέων για την προστασία του Ασπροπάρη.

ΑΘΗΝΑ, 07062018