"ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ" ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ

H Χρύσα Χρονοπούλου - Πανταζή έρχεται μια ακόμη φορά με το καινούργιο της βιβλίο «Θεοί και δαίμονες» να μας θυμίσει τους αρχαίους μύθους και με αυτούς να κάνει ένα σπουδαίο μάθημα σε όσους αναζητούν στέρεες βάσεις για μια ελεύθερη και ανοιχτή σκέψη. Η ακούραστη συγγραφέας και ερευνήτρια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και ιδιαίτερα των Ομηρικών Επών ξανασκύβει πάνω στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια και με ωραίο τρόπο γράφει ιστορίες που μπορούν να διαβαστούν από μικρούς και μεγάλους.

Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της συναντηθήκαμε και μιλήσαμε για το βιβλίο αλλά και τις εμπνεύσεις που αντλεί και για τους μύθους της εποχής μας.

Μετά τα «Σημεία και τα Τέρατα της Μυθολογίας» έρχεσαι με ένα  καινούργιο βιβλίο και αναφέρεσαι στους ήρωες της τέταρτης γενιάς, αυτούς προήλθαν από τον έρωτα ενός θεού και ενός θνητού. Έχει κάποια σημασία αυτό για σένα;

Το τελευταίο μου βιβλίο έχει τίτλο  «Ήρωες και Δαίμονες». Πρόκειται για μια τριλογία εμπνευσμένη από τα παλάτια  της Ιθάκης και οι ήρωες καθώς και οι ηρωίδες που πρωταγωνιστούν έχουν τους δικούς τους δαίμονες που καθορίζουν την ζωή και την μοίρα τους. Πρώτα ο Λαέρτης, γιος του Αρκεσία και πατέρας του Οδυσσέα. Είναι ήρωας, απόγονος του Δία και ο δαίμονάς του είναι ο βαθύς του έρωτας για μια όμορφη κόρη, αλλά δούλη, την οποία η κοινωνική του θέση δεν του επιτρέπει να την κάνει γυναίκα του και βασίλισσα στο πλευρό του, ενώ του επιτρέπει να την έχει ερωμένη. Αλλά μια πραγματική αγάπη δεν βλέπει το αντικείμενο του πόθου της ως μέσον ηδονής, το αντιμετωπίζει με σεβασμό και το αποδεικνύει κιόλας.  

Για τούτο και η Ευρύκλεια συμβιβάζεται με τον δαίμονά της, τον μεγάλο της έρωτα για τον Λαέρτη, και τάζει τον εαυτό της στην διατήρηση του οίκου του Λαέρτη και στην ανατροφή των παιδιών του, κυρίως του δαιμόνιου Οδυσσέα. Επόμενος ήρωας είναι ο θαλασσοπόρος Οδυσσέας. Ο δαίμονας του Οδυσσέα είναι η αγάπη του για τα ταξίδια, την γνώση, την περιπέτεια. Για χάρη της δράσης αποποιείται την ευκαιρία που του δίνει η νύφη Καλυψώ να κερδίσει στο πλευρό της την αθανασία. Αλλά επειδή είναι ένας πολύ ευφυής Αχαιός διεκδικεί και κερδίζει την αθανασία μέσα από τα ταξίδια και τις περιπέτειές του. Τελευταία έρχεται στο προσκήνιο η Πηνελόπη, της οποίας ο έρωτας ήταν ο Οδυσσέας. 

Για χάρη του εγκαταλείπει την Λακεδαίμονα και την ελευθερία που απολαμβάνει ως γυναίκα εκεί και έρχεται να κλειστεί στους γυναικωνίτες της Ιθάκης, να περιμένει μια ζωή τον Οδυσσέα της, να του μεγαλώσει τον διάδοχο και να κρατήσει με παντοίους τρόπους τον οίκο του στην κυβέρνηση του βασιλείου του.  Αυτοί οι ήρωες και η σύντομη προσωπική τους ιστορία έχει σημασία όχι μόνον για μένα, αλλά για τον καθένα μας, γιατί όλοι μας έχουμε κάποιον δαίμονα που μας καθοδηγεί και μαζί του φτιάχνουμε το πεπρωμένο μας. Επί τη ευκαιρία ο δαίμονας είναι ο φωτισμένος, αυτός που μας βοηθάει να βρούμε και να γνωρίσουμε τον εαυτό μας.

Η αναφορά σου σε αυτό το βιβλίο  εκτός από τους Ήρωες στους Δαίμονες εμπεριέχει την υπενθύμιση  ότι στην εποχή μας η σχέση αυτή έχει διαρραγεί και οι όποιοι ήρωες πορεύονται χωρίς να συνομιλούν με τους δαίμονές τους. 

Όντως, ο σύγχρονος άνθρωπος κυριευμένος από την παγκοσμιοποίηση ως το κόκκαλο δεν βλέπει γύρω του ούτε μελετά τον εαυτό του. Αδιαφορεί ή παραβλέπει τα θέλω του και κυνηγάει το χρήμα, γιατί ό,τι καθορίζει το πεπρωμένο του πλέον είναι το γνωστό και αμερικάνικο time is money.

Μπαίνεις μέσα στον οίκο του Κεφάλου στην Ιθάκη και δεν δίνεις τον πρώτο λόγο στον Οδυσσέα αλλά στις γυναίκες, την Πηνελόπη και κυρίως την Ευρύκλεια. Είναι μια τιμή για αυτή τη γυναίκα που γνωρίζουμε μόνο από τη σκιά της; 

Η είσοδός μου στα παλάτια της Ιθάκης έγινε από την κυρία είσοδο και με όλους τους τύπους. Απλά, η ενασχόλησή μου με τις ηρωίδες αυτές ήταν απαραίτητη, γιατί εκεί με οδήγησε το ίδιο το βιβλίο. Ξέρετε, ξεκινάς να γράψεις ένα έργο, μια υπόθεση, και στην πορεία το έργο το ίδιο αρχίζει μια συνομιλία μέσα σου,  καθορίζει τον δρόμο και σε οδηγεί εκεί που πρέπει να φτάσει. Δεν το είδα το θέμα φεμινιστικά, για να χρησιμοποιήσω έναν όρο που δεν με εκφράζει. Όχι γιατί δεν πιστεύω στην αξία της γυναίκας, αλλοίμονο, απλά, γιατί πιστεύω στην ισότητα και έτσι αντιμετωπίζω τις σχέσεις και τις θέσεις των ανθρώπων. Καταγράφοντας τον ρόλο της Ευρύκλειας και της Πηνελόπης το έκανα γιατί το επέβαλαν όροι ιστορικοί και για μένα η ιστορία είναι πολύ σημαντική γνώση.

Ξανασκύβεις πάνω στην Οδύσσεια και μας χαρίζεις με τον δικό σου τρόπο μια σειρά κειμένων για κάποια θέματα που δεν έδωσαν ιδιαίτερη προσοχή οι σχολιαστές της. Θα περιμένουμε κι άλλες εκπλήξεις από αυτόν τον Θησαυρό; 

Τα έπη του Ομήρου αποτελούν χρυσοφόρα πηγή γνώσης και πνευματικών θησαυρών  μοναδικών στην ανθρωπότητα. Κάθε φορά που τα μελετάει κανείς ανακαλύπτει και καινούργια  πράγματα. Το ίδιο και εμείς οι φιλόλογοι, κάθε φορά που σκύβουμε στις ραψωδίες αυτές μας ανοίγουν νέοι ορίζοντες και νέοι δρόμοι αναζήτησης. Πάντως για την ώρα δεν προβλέπω να ασχοληθώ με κάτι άλλο μέσα από τον Όμηρο. Ήδη έχω ασχοληθεί με τους δούλους του Ομήρου, πρόκειται για την μελέτη Δούλοι και δουλεία στον Όμηρο, που ετοιμάζομαι να την δημοσιεύσω για τρίτη φορά, επειδή οι δύο προηγούμενες εκδόσεις εξαντλήθηκαν. Μπορώ όμως να διαβεβαιώσω ότι δεν πρόκειται να σταματήσω να μελετώ τον Όμηρο και να μην τον χορταίνω. Επίσης με το ίδιο ενδιαφέρον μελετώ και τις τραγωδίες των ποιητών μας. Και από κει διδάσκεται κανείς πολλά πράγματα για τον κόσμο τον τότε και τον τώρα. Αλλά ο μέγας δάσκαλος παραμένει ο Όμηρος.

Το έχουμε ξαναπεί. Η μυθολογία έχει εξοριστεί από τα σχολεία και ιδίως από τα δημοτικά ενώ το ρόλο αυτό έχει αναλάβει η τηλεόραση και τα κοινωνικά δίκτυα. Βλέπεις πως μπορεί να επιστρέψει και διδάσκεται όπως παλιότερα;

Στο σχολείο, μέχρι πρόσφατα νομίζω, διδασκόμασταν την εβραϊκή μυθολογία και πως οι Ισραηλίτες είναι ο εκλεκτός λαός του Θεού επί της γης. Αναρωτιέμαι ακόμη και σήμερα ποιοι επέβαλαν αυτήν την ασέβεια. Και ισχυρίζομαι ότι είναι ασέβεια και μάλιστα εγκληματική, γιατί εξοβελίστηκε η ελληνική μυθολογία από όλους τους κύκλους του σχολείου και όπου διδάσκεται, διδάσκεται σαν παραμύθι. Η ελληνική μυθολογία δεν είναι παραμύθι, είναι η πρωτοϊστορία του ανθρώπου και κρύβει έναν τεράστιο πλούτο μηνυμάτων. Η διδασκαλία της λοιπόν επιβάλλεται να περάσει αυτόνομα στο σχολείο και φωτισμένοι δάσκαλοι να καθοδηγήσουν τα παιδιά μας να βρουν μέσα της τους θησαυρούς που κρύβει, γιατί κάθε μύθος κρύβει νουν αληθείας. Και όταν έγραψα και δημοσίευσα το βιβλίο μου Σημαία και τέρατα της μυθολογίας, αυτόν τον σκοπό υπηρετούσα, όπως φαίνεται και στην εισαγωγή του βιβλίου.

Περισσότερα για τη Χρύσα Χρονοπούλου – Πανταζή και το έργο της στο http://chryssablog.wordpress.com

- Το βιβλίο της Χρύσας Χρονοπούλου «Ήρωες και δαίμονες» (Εκδόσεις «Σ.Ν. Μπατσιούλας») θα παρουσιαστεί σήμερα στις 19.00 στο Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ελληνισμού της Διασποράς Π.Π.Ι. Ε. Δ. (Δεκελείας 152 και Αιτωλίας 2, Νέα Φιλαδέλφεια). Για το βιβλίο θα μιλήσουν: Αριστείδης Βασιλόπουλος, Δήμαρχος Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας και Κώστας Μαυροειδής, δικηγόρος. Αποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει ο Κωνσταντίνος Μπέζελος.

ΑΘΗΝΑ, 25022019