Ο ΚΑΜΠΟΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΘΙΣΜΕΝΕΣ ΡΟΔΑΚΙΝΙΕΣ

Τι φύτρωνε εκεί και πως ήταν ο κάμπος της Κεντρικής Μακεδονίας πριν γεμίσει φρουτόδεντρα δεν είναι δύσκολο να το φανταστούμε. Όπου στράγγιζε το έδαφος οι άνθρωποι καλλιεργούσαν σιτηρά και έφτιαχναν κήπους και όπου βάλτωνε το άφηναν να βοσκάνε τα βουβάλια και να θεριεύουν τα δέντρα που ξύλευαν για τις ανάγκες τους ενώ στις πλαγιές των βουνών που υψώνονταν γύρω βοσκούσαν τα κοπάδια τους.

Ανάμεσά  τους φυσικά και υπήρχαν καρποφόρα δέντρα καθώς τα ευνοούσε το κλίμα και το έδαφος αλλά κυρίως γιατί υπήρχε άφθονο νερό αλλά αυτά ήταν να καλύπτουν τις ανάγκες των ντόπιων καθώς ούτε τα μέσα υπήρχαν να μετακινηθούν προς μεγαλύτερες αγορές, ούτε και οι μέθοδοι συντήρησης που χρησιμοποιούνται σήμερα είχαν αναπτυχθεί. Από τον κανόνα εξαιρούνταν τα καρύδια, τα κάστανα και κάποια σκληρά μήλα. Για ροδάκινα, κεράσια που αποτελούν σήμερα μονοκαλλιέργειες, ούτε λόγος. Γλυκό κεράσι ίσως έφτανε μέχρι τη Θεσσαλονίκη και αυτό σε μικρές συσκευασίες γιατί και το γυαλί ήταν βαρύ τότε ενώ η κομποστοποίηση ήταν ακόμη στα σπάργανα της εξέλιξής της.

Όλα άλλαξαν στον κάμπο όχι μόνο σε αυτόν που αναφέρθηκα αλλά σε κάθε γόνιμη περιοχή από τότε που ανοίχτηκαν δρόμοι, εξελίχθηκαν τα αγροτικά μηχανήματα και η γεωπονία που υποστηρίχθηκε από την χημεία και την τεχνολογία τροφίμων προσέφερε λύσεις για την συντήρηση για μεγάλο χρονικό διάστημα των προϊόντων ενώ παράλληλα άνοιξε κι ένας μεγάλος κύκλος εργασιών για τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα. Πρόκειται για εξελίξεις που συνεχώς δημιουργούν καινούργια δεδομένα σε όλο τον κύκλο της παραγωγής τροφίμων και κανένας δεν είναι βέβαιος που και πως θα καταλήξουν κάποια μέρα. Συνεχώς παρουσιάζονται νέα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν και προκλήσεις που επιζητούν λύσεις με ένα τρόπο που ο στόχος του είναι η μεγαλύτερη παραγωγή με το λιγότερο βέβαια κόστος για να κερδίζουν όλοι όσοι εμπλέκονται στην δενδροκαλλιέργεια. 

Ο κάμπος που μιλάμε αυτόν τον καιρό είναι ντυμένος με όλα τα χρώματα της ανθοφορίας που ξεκινάει από τα πιο χαμηλά και ζεστά μέρη της Βέροιας και της Νάουσας με τα ροζ της ροδακινιάς και σιγά – σιγά ανεβαίνει στις πλαγιές, στα ορεινά της Έδεσσας όπου σε λίγες μέρες με τα άσπρα των κερασιών. Πρόκειται για ένα θαύμα που ενθουσιάζει πολλούς και μάλιστα οργανώνονται ειδικές διαδρομές σε πυκνοφυτεμένα σημεία ώστε να το απολαύσουν όσο γίνεται καλύτερα και περισσότεροι. Με λίγα λόγια, η ανθοφορία του κάμπου έχει γίνει τουριστικός προορισμός και πολλοί ωφελούνται από τις επισκέψεις που προκαλούν οι δημοσιεύσεις με τα ανθισμένα δέντρα στα κοινωνικά δίκτυα κυρίως.

Αξίζει όντως μια τέτοια εξόρμηση στον ανθισμένο κάμπο που είναι μοναδικός στην Ελλάδα και πολλοί τον συγκρίνουν με ανάλογα τοπία στην Ιαπωνία και αλλού. Πράγματι όταν βλέπει κάποιος από μακριά ένα τέτοιο τοπίο εντυπωσιάζεται, αλλά όταν τα πλησιάζει διαπιστώνει πως απέχει πολύ από τα λεπτεπίλεπτα και φροντισμένα πάρκα άλλων χωρών που βλέπουμε σε φωτογραφίες και ταινίες και η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι αυτά προορίζονται για την αναψυχή ενώ του μακεδονικού κάμπου είναι παραγωγικά δέντρα.

Έτσι βλέπουμε παντού απλωμένα λάστιχα ποτίσματος που δημιουργούν ένα πυκνό δίκτυο μέσα στα χωράφια ενώ εμφανείς είναι σε πολλά σημεία και οι βάνες του αρδευτικού δικτύου.  Οι πιο εντυπωσιακές εικόνες φυσικά προέρχονται από μεγάλα κτήματα τα οποία και είναι φυτεμένα με την ίδια ποικιλία ροδακινιάς. Δεν ανθίζουν όλες οι ποικιλίες την ίδια περίοδο, υπάρχουν πρώιμες και όψιμες ενώ μεγάλο ρόλο παίζει στην ανθοφορία και το κλάδεμα κάθε δέντρου αλλά στο σύνολό τους δημιουργούν ένα μεγάλο ροζ χαλί που απλώνεται στον κάμπο το οποίο διακόπτεται όμως από ένα σωρό κτίρια και άλλες εγκαταστάσεις, λειτουργικές ή παρατημένες που λόγω ύψους ξεχωρίζουν ενώ σημαντικό ρόλο στην εικόνα παίζουν και τα εναέρια δίκτυα ηλεκτρισμού και οι κεραίες της κινητής τηλεφωνίας που ξεφυτρώνουν παντού σε κάθε ύψωμα και τρομάζουν το τοπίο. Αντιθέτως ωραίος συνδυασμός με τις ανθισμένες ροδακινιές είναι οι συστοιχίες των λευκών που λόγω ύψους και πυκνότητας υψώνονται σαν τείχη μέσα στον κάμπο και απηχούν μια άλλη εποχή που η καλλιέργειά τους ήταν πολλά υποσχόμενη για όσους είχαν ένα χωράφι που δεν καλλιεργούσαν άλλα είδη αλλά πια κανένας δεν ασχολείται με αυτές.

Όλοι σε αυτή την περιοχή ασχολούνται με την δενδροκαλλιέργεια η οποία έχει γίνει πλέον  μονοκαλλιέργεια και έχει δεσμεύσει όλες τις προσφερόμενες εκτάσεις με καρποφόρα δέντρα. Οι ντόπιοι έχουν συνηθίσει αυτή την εικόνα αλλά στον επισκέπτη δημιουργεί εντυπώσεις για την απουσία οποιασδήποτε άλλης συστηματικής καλλιέργειας. Το γεγονός, ασφαλώς παίζει σημαντικό ρόλο στα εισοδήματα των ντόπιων όταν βεβαίως η χρονιά πάει καλά αλλά τι γίνεται όταν οι καιρικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές; Ή πάλι, όταν για διάφορους λόγους η αγορά δεν μπορεί να απορροφήσει την τεράστια παραγωγή που βγαίνει κάθε χρόνο από αυτόν τον κάμπο; 

Γι’ αυτό και κάθε χρονιά από τη στιγμή που θα αρχίσει την Άνοιξη να παίρνει χρώμα ο κάμπος από την ανθοφορία αρχίζει η αγωνία των καλλιεργητών και δεν σταματάει παρά μόνο όταν τα φρούτα μπουν στην κλούβα για το εμπόριο ή την κομποστοποίηση. Τότε βέβαια αρχίζει άλλη αγωνία για την πληρωμή αλλά τότε σταματάει να έχει το νου του στα δελτία του καιρού και κάθε πρωί που ξυπνάει να κοιτάζει τον ουρανό από πού θα έρθει η μπόρα και το χαλάζι που θα του ρημάξουν τους κόπους μιας χρονιάς και θα τον πνίξουν στα χρέη γιατί μεταξύ των άλλων, η δεντροκαλλιέργεια έχει πολλές επιβαρύνσεις σε φάρμακα.

Αυτός ο φόβος είναι που αλλάζει σιγά – σιγά και την εικόνα του κάμπου της Κεντρικής Μακεδονίας καθώς σε πολλά κτήματα έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται ειδικά συστήματα προστασίας από τα απρόοπτα και επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα και δεν είναι μακριά η εποχή που θα βλέπουμε τις κερασιές και τις ροδακινιές να ανθίζουν και να καρπίζουν όπως οι ντομάτες και τα αγγουράκια στα θερμοκήπια. Τότε θα είναι που θα χαθεί και η εικόνα του ανθισμένου κάμπου για την οποία πολλοί μιλάνε αυτές τις ημέρες γι’ αυτό όσοι θέλουν να τον δουν ας τρέξουν να την προλάβουν ακέραια. Κάθε χρονιά που περνάει κι ένα άλλο κομμάτι του κάμπου σκεπάζεται για να είναι ασφαλής ο κύκλος της παραγωγής και στην περίπτωση βέβαια, κανένας δεν σκέφτεται πως έτσι ο κάμπος θα γίνει ένα απέραντο θερμοκήπιο σκεπασμένο με ειδικές επιφάνειες νάιλον που στηρίζονται σε μεταλλικές κατασκευές και θα έχει πλέον άλλες, πιο επιτακτικές απαιτήσεις για τη λειτουργία του. 

ΑΘΗΝΑ 09042019, Περιοδικό "Κυνήγι - Δημοκρατία".