ΟΤΑΝ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ ΕΜΕΙΝΕ ΚΛΕΙΣΤΗ 3,5 ΧΡΟΝΙΑ

Η εκκλησία της Μεγάλης Κάψης Αγία Τριάδα (1749)

Έχουμε επιλεκτική μνήμη νομίζω οι περισσότεροι απ’ εμάς που καταγόμαστε από την ορεινή Ελλάδα ή δεν θυμόμαστε τι μας έλεγαν οι παλιότεροι οι οποίοι μας βλέπουν από τον ουρανό και μας οικτίρουν. Αναφέρομαι στην ορεινή Ελλάδα και κυρίως στις περιοχές που επλήγησαν από τον Εμφύλιο Πόλεμο και εξαιτίας του ανορθόδοξου τρόπου (αρπαγές, αιχμαλωσία, εμπρησμοί) που δρούσαν κατά των αμάχων και του τακτικού στρατού οι αντάρτες του λεγόμενου ΔΣΕ, το Κράτος αναγκάστηκε να μεταφέρει στις πόλεις και τον κάμπο ολόκληρα χωριά όπου και παρέμειναν φυτοζοώντας επί τρεισήμισι χρόνια.

Από το Φθινόπωρο του 1947 μέχρι την άνοιξη του 1950 ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού έζησε ως «ανταρτόπληκτο» και κατά συνέπεια αναστάλθηκε οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα, καθώς και κοινωνική και λατρευτική. Έτσι έμειναν χωράφια ακαλλιέργητα, σπίτια κλεισμένα τα οποία όλα μετά τα βρήκαν λεηλατημένα και φυσικά αλειτούργητες οι εκκλησίες ενώ καμιά θρησκευτική τελετή, βάφτιση, γάμο και κηδεία δεν έγινε. Για παράδειγμα, η κεντρική εκκλησία του χωριού μου έμεινε αλειτούργητη για τρεισήμισι χρόνια γιατί στο χωριό κυκλοφορούσαν μόνο καπαπίτες και πλιατσικολόγοι.

Όταν τέλειωσε εκείνο το κακό και άρχισε να μαζεύεται πάλι ο κόσμος στο χωριό βρήκαν την εκκλησία ευτυχώς σε καλή κατάσταση παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές για καταφύγιο, κατάλυμα των ανταρτών και αποθήκη. Όλες δε οι εικόνες των αγίων ήταν στη θέση τους κι έτσι μετά από ένα γερό καθάρισμα της εκκλησίας και μέσα σε ένα κλίμα αισιοδοξίας για το μέλλον όλοι οι χωριανοί γιόρτασαν μια Κυριακή του Ιουλίου την ελευθερία τους. Ιερέας του χωριού ήταν τότε ο παπα Βαγγέλης Πολυχρονόπουλος και με την ευλογία του ξεκίνησε μια καινούργια περίοδος του χωριού που ήκμασε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ΄60 και από τότε μέχρι σήμερα οδεύει συνεχώς προς τη διάλυσή του.

Από τη γενιά που έζησε αυτή τη μοναδική στιγμή που μια εξόριστη κοινότητα επιστρέφει στον Τόπο της και σύσσωμη γιορτάζει με δοξαστικό τρόπο την επανένωσή της στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας, ελάχιστοι ζουν σήμερα στο χωριό και οι μνήμες τους λειψές. Έτσι θέλοντας να αναφερθώ στο θέμα των περιορισμών των εκδηλώσεων λατρείας αυτή την περίοδο με παράδειγμα αυτά τα τρεισήμισι χρόνια βρέθηκα μπροστά σε μια μαύρη τρύπα της συλλογικής μνήμης του χωριού. Όσοι ήταν στη ζωή εκείνοι οι άνθρωποι, δεν τους ρωτήσαμε να μας τα αφηγηθούν κι έτσι πήραν μαζί τους τη χαρά εκείνης της γιορτής.

Από τις λίγες πληροφορίες που μόλις μου είπε η κυρά Μαρία Δημητροπούλου, κοπελίτσα τότε όλο το χωριό συγκεντρώθηκε στην εκκλησία στις 5 το απόγευμα το απόγευμα του Σαββάτου και η λειτουργία στην Αγία Τριάδα κράτησε όλη τη νύχτα ως τις 9 το πρωί της Κυριακής. Οι περισσότεροι την παρακολούθησαν γονατιστοί ενώ στο πέρας της όλοι μετάλαβαν και ευχήθηκαν μεταξύ τους ποτέ να μην ξανάρθει τέτοιο κακό στον κόσμο.

Η μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα των κτιτόρων.

ΥΓ 1. Οι περιορισμοί των θρησκευτικών εκδηλώσεων ήταν η αφορμή να αναλογιστώ την περίοδο που ήταν κλειστή η εκκλησία του χωριού μας και οδηγήθηκα σε ένα σωρό σκέψεις και αναζητήσεις. Ομολογώ ότι το κείμενο είναι ατελές αλλά υπόσχομαι πως θα προσπαθήσω με τις ελάχιστες πηγές που πλέον υπάρχουν γι’ αυτή την εποχή να κάνω κάποιες συμπληρώσεις. Το πνεύμα πάντως του κειμένου παραμένει το ίδιο. Μετά από μια περίοδο εκτάκτων αναγκών που υποχρεώνονται και οι εκκλησίες να παραμείνουν κλειστές, έρχεται η επόμενη μέρα που αυτές θα ανοίξουν και να είναι μια μέρα δοξαστική!

ΥΓ 2. Η εκκλησία μας φέτος μετράει 280 χρόνια ζωής (θεμελιώθηκε το 1749) και φαντάζομαι ότι εκεί έζησε η κοινότητά μας τις σημαντικότερες στιγμές του χωριού αλλά δυστυχώς δεν έχουμε στοιχεία και ούτε πλέον πηγές για να αντλήσουμε σχετικές πληροφορίες για ανάλογα γεγονότα, όπως την απελευθέρωση του 1944, την Μικρασιατική καταστροφή ή την επανάσταση του 1821. Πιστεύουμε πως και τότε, έτσι θα έκαναν οι χωριανοί μας.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΕΚΟΥΣΙΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΜΟΥ (08) 05042020
Μια μικρή αναφορά στα χρόνια του Εμφυλίου στον Τυμφρηστό