ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΚΑΛΕΙ ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

 

Με την εξάπλωση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και την καθιέρωσή τους ως βασική πηγή επικοινωνίας και αμφίδρομης ενημέρωσης, ένα από τα ενδιαφέροντα φαινόμενα είναι και η δημοσίευση φωτογραφιών που εμπεριέχουν αναμνήσεις οικογενειακών στιγμών αλλά και πολλές που αναφέρονται στον κοινωνικό και κοινοτικό βίο των Ελλήνων. Με τον τρόπο αυτό ορισμένοι χρήστες των ΜΚΔ τιμούν προγόνους και αγαπημένα πρόσωπα ενώ παράλληλα με τον τρόπο της δημοσιοποίησης  συμβάλλουν στην συμπλήρωση των τοπικών ιστοριών και όσο πιο βαθιά πάνε στο χρόνο αυτές οι φωτογραφίες είναι γι’ αυτό πολύτιμες.

Είναι δε ορισμένες φωτογραφίες που από μόνες τους περιέχουν πλήθος πληροφοριών ενώ άλλες, αν δεν τις συνοδεύουν κάποιες σημειώσεις από αυτούς που τις δημοσιοποίησαν χάνονται στον ψηφιακό ωκεανό που έχουν εξελιχθεί τα ΜΚΔ. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, και μάλιστα πολύ συχνές που κάποια απ’ αυτές από την στιγμή που προβάλλεται σε άπειρες οθόνες υπολογιστών και άλλων εργαλείων γίνεται αντικείμενο διαλόγου, έρευνας στα περασμένα  και πεδίο πολλών αναγνώσεων, κάτι που με τον παραδοσιακό τρόπο επικοινωνίας θα ήταν πολύ δύσκολο κι έτσι με την συμβολή του ενός και του άλλου αναγνώστη βγαίνουν συμπεράσματα που αγγίζουν την αλήθεια για πράγματα και γεγονότα. Προσωπικά θεωρώ μεγάλη συμβολή στην ανάπτυξη της τοπικής ιστορίας αυτές τις περιπτώσεις, τις αναζητώ και συχνά γι’ αυτό τον σκοπό επιχειρώ την ανάδειξή τους.

Μια τέτοια περίπτωση είναι η φωτογραφία που ανέβασε ο συντοπίτης μου, καθηγητής των ΤΕΙ και καλός φίλος Βασίλης Καραγιάννης από τον Λυχνό Υπάτης και η οποία δείχνει μια ομάδα εργατών και εργατριών από το χωριό του, το 1956 στο φυτώριο που λειτουργούσε στην Ιερά Μονή Αγάθωνος, στην Φθιώτιδα. Ανάμεσα στις εργάτριες είναι και η αείμνηστη μητέρα του Δήμητρα Καραγιάνη (πρώτη αριστερά στη φωτογραφία), η Ελένη Παλιούρα, η Δροσιά Κουκούμπα και η Χρυσαυγή Καραγιάννη. Από τους άνδρες, όρθιοι είναι ο Δημήτρης Καραγιάννης και ο Γιώργος Σκάνδαλος και ξαπλωμένοι οι Θύμιος Κουκούμπας και ο δασοφύλακας από την Σπερχειάδα, Φούντας.    

Το  Φυτώριο ίδρυσε ο ηγούμενος Γερμανός Δημάκος, (1912 – 2004) ένας σπουδαίος κληρικός και σπάνιος άνθρωπος, ο καπετάν Ανυπόμονος που συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση δίπλα στον Άρη Βελουχιώτη και κατόπιν,  με κέντρο την Μονή Αγάθωνος κατάφερε να κάνει τέτοια πράγματα για την περιοχή της Φθιώτιδας που τον έκαναν αλησμόνητο. Το 1950 σε συνεργασία με τον επίσης αείμνηστο δασολόγο –Δασάρχη Φθιώτιδας τότε Σεραφείμ Τσιτσά, ο οποίος μας άφησε και μια εξαιρετική σειρά βιβλίων για τα δάση και τα Άγραφα, ίδρυσαν το Δασικό Φυτώριο της Μονής Αγάθωνος και το οποίο στάθηκε η αφετηρία μιας πολιτιστικής δημιουργίας για όλη την περιοχή. Αυτό έγινε υποδειγματικό με τη συμβολή της δασικής υπηρεσίας και την προσοχή του Ηγούμενου, ίσως το πιο αξιόλογο και ονομαστό σε όλη τη χώρας. Ένα υποδειγματικό δασικό Φυτώριο ορεινών δασικών καρποφόρων, καλλωπιστικών δέντρων και φυτών πολλών ποικιλιών. Μόνο οι μηλιές ανέρχονταν σε 800.000 και οι καρυδιές αμέτρητες. Παράλληλα, με το πρότυπο αυτό Φυτώριο στο οποίο, εκτός των άλλων μέσων και τρόπων παραγωγής δασικών, καρποφόρων και καλλωπιστικών δένδρων, ειδικεύονταν οι εργάτες στη σπορά, καλλιέργεια, περιποίηση και μεταφύτευση δενδρυλλίων καθώς και στους διαφόρους τρόπους εμβολιασμού των αγρίων σε καρποφόρα.

Πέρα από την αναγέννηση του δάσους και των καρποφόρων δέντρων  που έγινε χάρη στο Φυτώριο, στη Φθιώτιδα αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, σε αυτό εργάστηκαν πολλοί άνθρωποι της περιοχής, άνδρες και γυναίκες. Ειδικά οι γυναίκες, που για πρώτη φορά έβγαιναν από το σπίτι και δούλευαν μαζί με άντρες (με 10 δραχμές λιγότερες βέβαια στο μεροκάματο των 50 δραχμών) αλλά αυτό δεν είχε σημασία. Το πρώτο μεγάλο βήμα είχε γίνει και κάποιες γυναίκες από την περιοχή, άρχισαν να συμβάλλουν οικονομικά στα φτωχικά νοικοκυριά της περιοχής. Φυσικά εκείνα τα χρόνια που η Ελλάδα ήταν γεμάτη ερείπια από την τραγική δεκαετία 1940 – 1950 δεν προβλέπονταν  ασφάλιση – άρχισε το 1965 και όσοι εργάζονταν ακόμη στις δημιουργίες που ηγούμενου που ακολούθησαν το Φυτώριο στη Μονή Αγάθωνα, άθροισαν τα μεροκάματά τους στη σύνταξη.

Παράλληλα με το Φυτώριο την ίδια χρονιά στη Μονή Αγάθωνος ιδρύθηκε και λειτούργησε μέχρι το 1959 και η «Πρότυπη Γεωργοτεχνική και Κτηνοτροφική Σχολή» υπό την αιγίδα του τότε Βασιλικού Εθνικού Ιδρύματος. Πολλοί νέοι απέκτησαν γνώσεις σχετικές με τις γεωργικές καλλιέργειες και την κτηνοτροφία και μπόρεσαν να σταδιοδρομήσουν επιτυχώς επαγγελματικά στη ζωή τους. Τα αγροτόπαιδα που σπούδασαν στη Σχολή αυτή γίνονταν καλοί και προοδευτικοί γεωργοί, γίνονταν παραγωγικοί για τον εαυτό τους, την οικογένειά τους, την πολιτεία και η Σχολή έγινε φυτώριο γεωργοτεχνιτών που εξασφάλισαν δια βίου την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Αυτοί που αποφοιτούσαν διασπείρονταν σε όλη τη χώρα για να γίνουν εστίες προόδου, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο Ζάχος Ν. Ξηροτύρης στο βιβλίο του «Η Μονή Αγάθωνος και ο Ηγούμενος Γερμανός ∆ημάκος». Το Υπουργείο Γεωργίας με τις δασικές του Υπηρεσίες επιδότησε όλη αυτή την αναπτυξιακή προσπάθεια.

Ύστερα από την κατάργηση, μετά από επτά έτη λειτουργίας, της Γεωργοκτηνοτροφικής σχολής από την πολιτεία, η οποία κατάργησε όλες τις παρόμοιες Σχολές για οικονομικούς λόγους, στον ίδιο μοναστικό χώρο ιδρύθηκε μια νέα Σχολή, η Σχολή ∆ασικής Εκπαίδευσης ή Σχολή Θηροφυλάκων. Άλλωστε, επειδή το Μοναστήρι διέθετε ένα μεγάλο αριθμό ζώων και πτηνών αδήριτη ανάγκη ήταν να συσταθεί ένα σώμα ειδικών ανθρώπων, για να τα  προστατεύουν. Επομένως, χρειαζόταν το Σώμα Θηροφυλάκων για την ίδια τη Μονή Αγάθωνος. Η Σχολή αυτή λειτούργησε από το 1970 μέχρι το 1981. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Καρπενήσι, παρά τις διαμαρτυρίες του Ηγούμενου και των προέδρων των γειτονικών κοινοτήτων.

Ο διορατικός και φιλόζωος Ηγούμενος Γερμανός ∆ημάκος αποφάσισε το 1953 να δημιουργήσει και ένα Εκτροφείο Ευγενών Θηραμάτων στη Μονή. Μέχρι το 1960 δεν υπήρχε παρόμοιο εκτροφείο. Το Υπουργείο Γεωργίας θέλησε να ικανοποιήσει αυτήν την ανάγκη. Και ως πιο κατάλληλος χώρος κρίθηκε η γύρω από το Μοναστήρι περιοχή. Πληρούσε τους πιο απαραίτητους όρους. Η έκταση ήταν ικανοποιητική, γιατί ήταν γύρω στα 1.400 στρέμματα. το Εκτροφείο της Μονής Αγάθωνος έγινε πρότυπο φυσικό καταφύγιο και εκτροφείο και έγινε εφάμιλλο με τα ευρωπαϊκά. Παράλληλα με το Εκτροφείο των ζώων ο Ηγούμενος Γερμανός ∆ημάκος συνέλαβε την ιδέα δημιουργίας και Εκτροφείου Παραδείσιων Πτηνών, όπως είναι οι φασιανοί, τα ορτύκια και οι πέρδικες. Η ιδέα του πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και τελικά πέτυχε στις σύγχρονες εγκαταστάσεις της Μονής ο πολλαπλασιασμός των πουλιών να γίνεται με ένα μεγάλο αριθμό εκκολαπτικών μηχανών. Κάθε χρόνο ένας μεγάλος αριθμός πουλιών διοχετευόταν σε όλα σχεδόν τα δάση της πατρίδας μας.

Ο ακάματος νους του τότε Ηγούμενου Γερμανού ∆ημάκου αλλά και το προοδευτικό του πνεύμα και η εργατικότητά του έδωσαν νέα πνοή στη Μονή, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή. Αφού δημιούργησε Φυτώριο, Γεωργική Σχολή, Σχολή ∆ασικής Εκπαίδευσης και Εκτροφεία Ευγενών Ζώων και Παραδείσιων Πτηνών, συνέλαβε την ιδέα της ίδρυσης στη Μονή ενός Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Οίτης. Πραγματικά, το βουνό της Οίτης ενδεικνυόταν για μία τέτοια προσπάθεια, αφού ήδη ένα μέρος του είχε κηρυχθεί ως Εθνικός ∆ρυμός Η προσπάθεια δημιουργίας Μουσείων Εθνικών ∆ρυμών στην
Ελλάδα ξεκίνησε από το Υπουργείο Γεωργίας (∆ιεύθυνση ∆ασών) από το
1985. Έτσι αποφασίστηκε να δημιουργηθούν συνολικά δέκα Μουσεία.

‘Ετσι, χάρη στη φωτογραφία που ανέβασε ο Παναγιώτης Καραγιάννης στα ΜΚΔ, κάποιοι θυμήθηκαν το Φυτώριο και όλες τις φιλοπρόοδες δράσεις που αναπτύχθηκαν με κέντρο την Μονή Αγάθωνος, προέκυψε διάλογος και με παρεμβάσεις και σημειώσεις, συμπληρώθηκε εν μέρει η εικόνα της εποχής. Μιας εποχής που σίγουρα νοσταλγούμε και φοβάμαι πως είμαστε πια πολύ λίγοι και μέτριοι για να την επαναλάβουμε...    

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 21022022