ΕΝΑ ΠΕΝΘΟΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΙΡΗΝΗΣ

 

Όπως κάποτε ξεφυλλίζοντας κάποιο περιοδικό ή ένα βιβλίο με εικόνες (πράγματα που λιγοστεύουν στη ζωή μας καθώς αντικαθίστανται με ιστοσελίδες) πέφταμε πάνω σε κάποιες φωτογραφίες που ξεχώριζαν και στεκόμασταν είτε για το μήνυμα που έδιναν, είτε για την καλλιτεχνική τους αξία να τις «διαβάσουμε» λίγο περισσότερο από τις άλλες, έτσι και τώρα κάνουμε μπροστά στις οθόνες μας όταν τα ΜΚΔ τρέχουν ενδιαφέροντα θέματα.

Έτσι έγινε και αυτές τις ημέρες που ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ταράξει τη ζωή μας και μοιραία, τα περισσότερα πράγματα που βλέπουμε και ακούμε περνούν μέσα από το φίλτρο που βάζει αυτόματα αυτή η φριχτή περίοδος και η περίπτωση  ορίζεται ως μια στιγμή που αλλάζει την ιστορία και δηλώνει πως από εδώ και πέρα, όσα ξέραμε δεν ισχύουν πια. Για τον πολύ κόσμο, εντελώς απρόοπτα μια καινούργια εποχή με άδηλο μέλλον μπροστά της αρχίζει και όλοι καλούμαστε να πάρουμε θέση και να αναλογιστούμε την εξέλιξή της.

Έτσι μια φωτογραφία που ανάρτησε στην ομάδα «Μνήμες Καρπενησίου και φωτογραφίες από το χθες» ο Λεωνίδας Κωστόπουλος μετέφερε αρκετούς στο Καρπενήσι του 1939 και μάλιστα σε μια στιγμή λύπης καθώς πρόκειται για μια κηδεία. Επόμενο δε ήταν να ανοίξει και ένας διάλογος, αναφορικά με τα πρόσωπα που φαίνονται και η μνήμη πολλών εμφανίστηκε μετά από 83 χρόνια ισχυρή και εν μέρει συμπληρώθηκε το προσκλητήριο από μια σημαντική κοινωνική στιγμή της μικρής πόλης ένα χρόνο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. Αυτό φυσικά και αφορά τους Καρπενησιώτες καθώς με τέτοιες φωτογραφίες συμπληρώνουν την ιστορία του τόπου τους και καλλιεργούν την μνήμη της κοινότητάς τους αλλά και για τους υπολοίπους η εξαιρετική αυτή φωτογραφία μπορεί να αποτελεί πολύτιμο στοιχείο για την ανάδειξη κάποιων, πέρα από την ηθογραφία κοινωνικών γεγονότων.

Η φωτογραφία έχει πιάσει μια στιγμή της κηδείας κάποιου μέλους της οικογένειας Μπομποτσιάρη με πολλούς Καρπενησιώτες να τον αποχαιρετούν στην είσοδο της εκκλησίας της Παναγίας όπου εφημέριος ήταν ο αείμνηστος Παπα – Κώστας, πρόσωπο που όλοι θυμούνται ενώ για τους υπολοίπους ο χρόνος έχει λιγοστέψει την μνήμη τους.

Ανεξάρτητα απ’ αυτά όμως η φωτογραφία μας μεταφέρει σε μια εποχή που οι άνθρωποι, συλλογίζονταν και πενθούσαν έναν δικό τους άνθρωπο σοβαροί όπως επίτασσε η στιγμή, πράγμα που χαρακτήριζε πάντα τους Έλληνες, στις πόλεις ή στην επαρχία. Η στάση αυτή απέναντι στο πένθος δεν άλλαξε και πολύ τα χρόνια που ακολούθησαν, άλλαξαν όμως τα πράγματα και στη σοβαρότητα προστέθηκε η απελπισία για τις απώλειες πλέον που επέφερε ο πόλεμος και στην περίπτωση του Καρπενησίου και της γύρω περιοχής κράτησε 10 χρόνια. Τον Ιανουάριο του 1949 γράφτηκε η τελευταία φρικτή στιγμή για το Καρπενήσι όταν οι αντάρτες κατέλαβαν την πόλη και ακολούθησαν μαύρες μέρες με θανάτους, καταστροφές και κυρίως με την αρπαγή πολλών νέων για την επάνδρωση των δυνάμεών τους – πράγμα που δεν συγχωρέθηκε ποτέ και στοιχειώνει πολλών τη μνήμη ακόμη.

Στη φωτογραφία του πένθους σε περίοδο ειρήνης, κανένας δεν φαντάζονταν αυτά που θα ακολουθούσαν στο Καρπενήσι και στον κόσμο ολόκληρο την δεκαετία του 1940 – 1950. Απ’ όσους τα έζησαν και είχαν την αντοχή να τα διηγηθούν ελάχιστοι έχουν απομείνει στη ζωή και τα χρόνια εξορκισμού του πολέμου που ακολούθησαν έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που ακούσαμε τις αφηγήσεις τους. Τα τραγικά γεγονότα έγιναν ημερομηνίες, τα πρόσωπα που χάθηκαν αριθμοί και η σκιά πίσω από τις λέξεις έσβησε. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι ποτέ δεν μίλησαν για τη φρίκη που έζησαν, τρόμαζαν και οι ίδιοι και άφηναν να το καταλάβουμε από τα υπονοούμενα και πίσω από τις λέξεις και την χροιά της αφήγησής τους. Με αυτό τον τρόπο ήθελαν να μας πουν πόσο τρομακτικό πράγμα είναι ο πόλεμος και πόσες ευθύνες έχει όμως και η ειρήνη. Στις μέρες όμως που ζούμε φαντάζομαι ότι αυτοί οι άνθρωποι αν ζούσαν θα ήταν εκείνοι που θα έμπαιναν μπροστά όχι μόνο στο Καρπενήσι αλλά σε όλο την Ελλάδα και τον κόσμο να σταματήσει ο πόλεμος.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο νομίζω πως ο πόλεμος σε τέτοια μορφή, τουλάχιστον στην Ευρώπη ήρθε όταν η γενιά που τον έζησε είτε βιολογικά δεν υπάρχει να του αντισταθεί και το χειρότερο, όταν αυτή δεν είναι παρούσα να κρίνει την πορεία της και τις πράξεις μας.    

17032022