ΜΙΑ ΑΓΡΙΟΓΑΤΑ ΠΕΡΑΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΡΝΟ…

 

Κάποιοι φίλοι με ιδιαίτερες ευαισθησίες για τον τόπο τους και τον κόσμο που τον περιβάλει συνηθίζουν ότι βλέπουν να μην το κρατάνε μόνο για τον εαυτό τους κι έτσι από τις αναρτήσεις τους στο διαδίκτυο πέρα από τις εντυπώσεις που μας μεταφέρουν μαθαίνουμε και πράγματα για την χλωρίδα και την πανίδα των περιοχών όπου αυτοί κινούνται. Από τη στιγμή μάλιστα που σε ολόκληρη την ύπαιθρο έχουν πάψει να εκδηλώνονται πλείστες όσες αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες, οι πληροφορίες απ’ αυτούς τους ανθρώπους εκτός του ότι είναι ευχάριστες και παιδαγωγικές για όλους είναι πολύτιμες για τους ειδικούς.

Ο λόγος για μια υπέροχη φωτογραφία μιας μελαγχολικής αγριόγατας που φωτογράφισε ο Πάνος Παλαιός στο χωριό Τόρνος, λίγο μετά τον Προυσό στην Ευρυτανία. Ο Πάνος, όπως έχω ξαναγράψει ζει μόνιμα στον Τόρνο και παράλληλα με τις άλλες ασχολίες που έχει εκεί φωτογραφίζει συστηματικά ότι βλέπει γύρω του και κυρίως την μοναδική φύση της περιοχής. Έτσι ανάμεσα σε αυτές τις φωτογραφίες βλέπουμε συχνά και άγρια ζώα, πολλά από τα οποία είναι σπάνια ή δεν τα βλέπουμε γιατί ζουν μακριά από τους ανθρώπους. 

Ένα απ’ αυτά είναι οι αγριόγατες (ευρωπαϊκή αγριόγατα ή Felis silvestris silvestris), είδος κρυπτικό που ζει στα δάση, αποφεύγει τους ανθρώπους και κινείται κυρίως τη νύχτα καθώς διαθέτουν οξύτατη όραση και ακοή και ιδιαίτερες αναρριχητικές ικανότητες και μπορούν και κάνουν μεγάλα άλματα. Έχουν δε ευέλικτο σώμα που καλύπτεται με πυκνό τρίχωμα, ξανθού προς καφέ με μαύρη ρίγα στην πλάτη και σχετικά φουντωτή ουρά με έντονους δακτυλίους εναλλασσόμενων χρωμάτων. Εκτός από την περίοδο της αναπαραγωγής, οι αγριόγατες ζουν μοναχικά. Τη φροντίδα για την ανατροφή των μικρών αναλαμβάνει αποκλειστικά η μητέρα τους. Οι αγριόγατες τρέφονται κυρίως με μικρά πτηνά, τρωκτικά και άλλα μικρά θηλαστικά, βατράχους και ερπετά. Συλλαμβάνουν την λεία τους συνήθως με αιφνιδιαστική επίθεση, περιμένοντας σε ενέδρα ώσπου να πλησιάσει σε μικρή απόσταση. Γενικά τα αρσενικά άτομα είναι μεγαλύτερα από τα θηλυκά και σαφώς πιο επιβλητικά. 

Παλιότερα, στον τόπο μου και γενικά στον παρατυμφρήστιο χώρο αναφορές για την αγριόγατα ήταν ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Οι άνθρωποι αναφέρονταν σε αυτή σαν να επρόκειτο για μια σκιά δίπλα στους άλλους θηρευτές (αλεπούδες, λύκος)  που απειλούσαν το κτηνοτροφικό βιός τους. Δεν υπήρχαν και αυτό οφείλονταν στο ότι σε όλο τον προαναφερόμενο χώρο και σε ανάλογους στην υπόλοιπη Ελλάδα πιστεύω γιατί παντού ήταν «πατημένος» από τους ανθρώπους και οι δραστηριότητές τους απέτρεπαν την εξάπλωση της άγριας πανίδας. Έτσι ποτέ δεν είχε ακουστεί για αρκούδα ή λύγκες, σπανίως για λύκους, ζαρκάδια και αγριογούρουνα. Κάτι λίγες αλεπούδες υπήρχαν οι οποίες διώκονταν απηνώς καθώς και άλλα μικρότερα αρπακτικά θηλαστικά τα οποία είχαν την ίδια αντιμετώπιση. Σημαντικό δε ρόλο στον περιορισμό και της αποθάρρυνση των αγριμιών έπαιζαν και τα άπειρα σκυλιά που ακολουθούσαν τα κοπάδια στις βοσκές και τα βουνά. Ούτε και στις αφηγήσεις παλιότερων κυνηγών οι οποίοι ειδικεύονταν μάλιστα στο δύσκολο κυνήγι των κουναβιών επίσης αναφέρονται περιπτώσεις όπου συνάντησαν αγριόγατες.

Τα τελευταία όμως χρόνια που η ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου έχει φτάσει στην κορύφωσή της και αυτό συμβαίνει σε όλη την επικράτεια, η επιστροφή της άγριας φύσης ή το πιο σωστό η φυσική ανάκαμψη των ποικίλων οικοσυστημάτων δείχνει να είναι ολική και να περιλαμβάνει όλα τα είδη που ζούσαν εκεί πριν τα διώξει ο άνθρωπος και αυτά καταφύγουν σε μέρη αδιάφορα για εκμετάλλευση και δύσκολα προσπελάσιμα. Μέρη στα βουνά που λειτούργησαν ως «κιβωτοί» για την άγρια πανίδα και η οποία όταν αισθάνθηκε ότι άδειασε ο χώρος από ανθρώπους επέστρεψε και από την στιγμή που δεν βρήκε «σύνορα» και σκληρούς αντιπάλους κάνει πλέον έντονη την παρουσία της. Οι λύκοι, τα αγριογούρουνα, τα ζαρκάδια, τα κουνάβια και ένα σωρό άλλα πλάσματα που απασχόλησαν προσφάτως την ειδησειογραφία, αυτό δείχνει.

Κάπως έτσι πρέπει να ήρθε η αγριόγατα που φωτογράφισε ο Πάνος στον Τόρνο. Στην αρχή νόμισε πως ήταν μια από τις δεκάδες αδέσποτες και πεινασμένες γάτες που κυκλοφορούν στα χωριά. Στέκονταν κάπως φοβισμένη και μελαγχολική στον κήπο μπροστά από το σπίτι του και πόζαρε μάλιστα πριν εξαφανιστεί από την αυλή του. Από την ουρά της κατάλαβε πως δεν επρόκειτο για κάποια αδέσποτη γάτα ενώ η αργή κίνησή της καθώς απομακρύνονταν έδειχνε όμως πως κάτι την απασχολούσε. Έμεινε με την σκέψη για το πως και από που έφτασε αυτό το ωραίο πλάσμα στον Τόρνο που ποτέ δεν είχε ακουστεί πέρασμα αγριόγατας.

Την άλλη μέρα την συνάντησε πάλι σε έναν άλλο κήπο μέσα στο χωριό αλλά αυτή τη φορά δεν γύρισε να τον κοιτάξει με παράπονο όπως την πρώτη γιατί ήταν νεκρή. Όχι γιατί την πυροβόλησαν ή τη  χτύπησαν - ποιος βέβαια στο έρημο χωριό;-  αλλά από κάποια αρρώστια κι έτσι ερμήνευσε το ικετευτικό σχεδόν βλέμμα της που κράτησε στη φωτογραφία.

 ΥΓ. Τελευταία γίνεται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Τμήμα Βιολογίας) γίνεται μια προσπάθεια μέσω ειδικού προγράμματος να μελετηθεί η κατανομή και ο πληθυσμός της αγριόγατας στον ελλαδικό χώρο. Στο www. wildcatproject.gr μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το έργο και φυσικά για τις αγριόγατες της Ελλάδας.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 29032022