ΟΙ ΠΑΤΛΙΕΣ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΤΑ ΑΗΔΟΝΙΑ

 

Είναι κάπως παράδοξο και αποτελεί μυστήριο η συνήθεια των αηδονιών για να φωλιάζουν κοντά σε οικισμούς και γι’ αυτό επιλέγουν ένα σημείο με πυκνή βλάστηση, όσο το δυνατόν με πολλά αγκάθια για να μην εύκολα προσπελάσιμη από άλλα πλάσματα που εκτιμούν την παρουσία τους μόνο όταν αυτή περνάει από τα δόντια τους και φτάνει στο στομάχι τους. Τέτοια σημεία λέγονται πατλιές και συνήθως βρίσκονται στα σύνορα των χωραφιών και των κήπων ή σε παρατημένους αγρούς και σε αυτές καταφεύγουν πολλά πουλιά να φωλιάσουν.

Είναι δε πάλι αξιοπαρατήρητο, την περίοδο από τα μέσα Απριλίου ως τα μέσα Μαίου, περίοδος στην οποία ζευγαρώνουν να ξενυχτάνε όλη τη νύχτα κελαηδώντας και να σωπαίνουν μόλις βγει ο ήλιος. Από το κελάηδημά μπορεί κάποιος να καταλάβει σε ποια πατλιά στέκονται αλλά την ημέρα είναι σχεδόν αδύνατον να εντοπιστούν καθώς λόγω του μεγέθους τους αλλά και από το σεμνό φτέρωμά τους περνούν σχεδόν απαρατήρητα. Μόνο οι γάτες, αν είναι πεινασμένες τα παρακολουθούν, όπως και τα φίδια, πλάσματα που δεν ενδιαφέρονται καν για το κελάηδημά τους και είναι και τα μόνα που μπορούν να τα πλησιάσουν μέσα από τα βάτα, τις αφροξυλιές και άλλα χαμόδεντρα που τις συνθέτουν.

Η πατλιά που στην ουσία είναι δημιούργημα της απουσίας των ανθρώπων είναι ο πραγματικός βιότοπος για τα αηδόνια και μέσα απ’ σε αυτές αναζητούν ερωτικούς συντρόφους, εκεί ζευγαρώνουν και στη φωλιά που έχουν φτιάξει σε κάποιο κλαρί γεννάνε. Στην πατλιά μεγαλώνουν τα αηδονάκια τους κι εκεί μέσα αγωνιούν μην και τα πάρει είδηση το φίδι κι εκεί τα εκπαιδεύουν μέχρι να έρθει η ώρα να πετάξουν και να ψάξουν την δική τους πατλιά. Αυτή είναι εξάλλου και ο χώρος που τα εμπνέει να τραγουδάνε όλη τη νύχτα, ειδικά όταν αυτή είναι δροσερή ή μετά το απόβροχο. Αγαπάνε πολύ την υγρασία και χαίρονται θαρρείς μαζί με τα δέντρα και τα σπαρμένα την ευλογημένη βροχή του Μαίου. Ξετρελαίνονται και ανταγωνίζονται το ένα από το άλλο, από τις πατλιές τους στο κελάηδημα. Τα αηδόνια όταν πετάξουν τα μικρά τους σιωπούν. Σε βαθμό μάλιστα που πολλοί πιστεύουν πως χάνονται ή ακόμα και πως δεν υπάρχουν αλλά κάθε άνοιξη διαψεύδονται.

Αυτή η συνήθεια των αηδονιών να κελαηδάνε κοντά στους ανθρώπους έχει να κάνει σίγουρα και με την αδυναμία τους να κελαηδήσουν μέσα σε κλουβί. Όσες φορές το επιχείρησαν οι άνθρωποι έχει αποβεί άκαρπο και το αηδόνι μη αντέχοντας τη σκλαβιά του κλουβιού έσβησε όχι μόνο τη φωνή του αλλά και τη ζωή του. Εκτιμώντας πιθανόν αυτό τα αηδόνια επιλέγουν να κελαηδούν μέσα από την ελευθερία που τους δίνουν οι πατλιές το ευχαριστώ τους στους ανθρώπους που έπαψαν να τα ψάχνουν να τα βάλουν στο κλουβί. 

 * Οι πατουλιές (πατ’λιές, στα ρουμελιώτικα που κόβονται πολλά φωνήεντα) είναι ένα άτακτο σύνολο από θαμνώδη: αφροξυλιές, τσαπουρνιές, άλλα αγριόδεντρα και φυσικά με πολλούς βάτους, τσουκνίδες και περίεργα χορτάρια που απαντώνται στις άκρες των κήπων και τις οποίες κανένας δεν καταστρέφει γιατί εκτός του ότι εκεί πετάνε πέτρες, ξύλα και άλλα υπόλοιπα της καλλιέργειας, αποτελούν τον οικότοπο, τόσο των αηδονιών και των κοτσυφιών, αλλά και πολλών ερπετών και τρωκτικών που το καθένα απ’ αυτά παίζει το ρόλο του στη διατήρηση της ισορροπίας της φύσης.

* Η ελληνική λέξη αηδών -όνος συνδέεται με την ινδοευρωπαϊκή ρίζα awed «ομιλώ», της οποίας αποτελεί εκτεταμένη βαθμίδα: αFηδ (-ων ων) (πρβλ. αFείδω «άδω», αFοιδός «τραγουδιστής»). (Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα).

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι φωτογραφίες των αηδονιών είναι του καλού φίλου και συντοπίτη από τη Φτέρη Φθιώτιδας, Γιάννη Αυγέρη.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 03052022