ΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΥ ΜΕ ΤΙΣ ΝΕΝΕΣ

Δεν έχουν καμιά διαφορά τα λιβάδια του Γράμμου από αυτά των Αγράφων σε ότι αφορά τη διάλυση της κτηνοτροφίας και φυσικά την ερήμωση του βουνού αλλά οπωσδήποτε η ιστορία και φύση αυτού του μοναδικού τόπου έχει δημιουργήσει άλλες προϋποθέσεις πλέον για τη γνωριμία του. Έτσι πέρα από τους «προσκυνητές» της ιστορίας του ΚΚΕ αλλά και άλλους που αναζητούν στις πλαγιές του σημάδια του Εμφυλίου Πολέμου, πολλοί είναι εκείνοι που ανηφορίζουν αυτές τις ημέρες στο βουνό για να μαζέψουν νένες και μανιτάρια.

Οι νένες φυτρώνουν σε μεγάλες τούφες μέσα στα λιβάδια

 που έβοσκαν την προηγούμενη χρονιά τα πρόβατα.

Οι νένες είναι ένα φυτό, σαν άγριο σπανάκι που εκτιμάται πολύ από τους ντόπιους, φυτρώνει αμέσως μόλις λιώσει το χιόνι και αναπτύσσεται ταχύτατα σε σημεία όπου δεν έχουν ποδοπατήσει τα γελάδια. Αντιθέτως, το πέρασμα των προβάτων από τα λιβάδια ήταν ιδιαίτερα ευεργετικό για τις νένες αλλά πάει καιρός που έπαψαν να βοσκάνε και σε αυτό τον τόπο κι έτσι έχει προκύψει πρόβλημα το οποίο απασχολεί τους ντόπιους αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει λύση γιατί τα παρατημένα γελάδια όλο και πληθαίνουν στο βουνό.

Αργεί πολύ να ανέβει η άνοιξη στο Γράμμο και όλο

 το Μάη το βουνό είναι στολισμένο με δακράκια.

Νένες φυσικά φυτρώνουν και σε άλλα βουνά – ακόμα και στα Άγραφα, στην Αφορισμένη πάνω από το Τροβάτο- αλλά εκεί λένε βγαίνουν οι νοστιμότερες και οι οποίες τρώγονται βραστές ή χρησιμοποιούνται σε πίτες και άλλα φαγητά. Πολλοί μάλιστα τις ξεραίνουν για να τις έχουν όλο το χρόνο – τόσο πολύ τις εκτιμούν! Τη συνήθεια αυτή των ντόπιων ανακάλυψαν και πολλοί άλλοι κι έτσι τώρα που δεν υπάρχει φόβος από ναρκοπέδια και διάφορους λαθραίους παίρνουν τους δρόμους που άνοιξαν παντού και ξεχύνονται στις πλαγιές και γεμίζουν τσουβάλια από αυτές. Το κακό λένε οι ντόπιοι ότι οι περισσότεροι δεν ξέρουν πώς να τις κόψουν και δυστυχώς τις ξεριζώνουν, όπως εξάλλου συμβαίνει και με άλλα φυτά και λουλούδια του βουνού. Όσο και να τους λένε πως δεν πρέπει να γίνεται έτσι, κανένας από τους επισκέπτες δεν ακούει και η κατάσταση ολοένα χειροτερεύει. Δεν είναι όμως μόνο οι νένες, αλλά και τα μανιτάρια γεμίζει το βουνό αλλά αυτά δεν απειλούνται τόσο πολύ γιατί οι περισσότεροι είναι επιφυλακτικοί καθώς δεν τα γνωρίζουν αλλά οι ντόπιοι ξέρουν καλά ποια είναι φαγώσιμα και προσέχουν τι μαζεύουν.

Ο "Καραμπίνας" (Δημήτρης Φασούλης) με τη Ναυσικά στο βουνό.

Η Νίκη Φασούλη επιστρατεύει όλη την οικογένεια να καθαρίσει τις νένες

Ο Νίκλας θεωρεί τον Γράμμο ένα κομμάτι της ζωής του και γνωρίζει 

καλύτερα από τον καθένα τα σημεία που έχει τις καλύτερες νένες.

Όχι ότι δεν μας ενδιέφεραν οι νένες, αλλά παίρναμε 

μαθήματα για τη συλλογή τους από το Νίκλα...

INFO

Εθιμικά σχεδόν γίνεται και το μαγείρεμα της νένας σε κάθε σπίτι μετά από την έξοδο στο βουνό, αλλά αν δεν είστε ντόπιος τότε μπορείτε να τις γευθείτε αν βρεθείτε στο Κεφαλοχώρι, στην ταβέρνα στην ταβέρνα της Ναυσικάς Φασούλη (τηλ. 2655081481και στο «Το Σπιτικό» (τηλ. 2655081451) του Τάσου Φασούλη όπου στην κουζίνα δημιουργεί η γυναίκα του Νίκη. Στο ίδιο χωριό μπορείτε να μείνετε στον ξενώνα της Ναυσικάς. Στην Βούρμπιανη μπορείτε να μείνετε στον ξενώνα του Γιώργου Σκούφια (τηλ. 2655031340) και στην Πυρσόγιαννη στο «Αρμολόι», (τηλ. 2655031297).

25 ΧΙΛ/ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΝ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ

Για να γνωρίσετε τα ορεινά λιβάδια του Γράμμου επιλέξτε τη διαδρομή που ξεκινάει λίγο πριν από το Κεφαλοχώρι προς Αετομηλίτσα και μετά από 13 χιλιόμετρα παίρνετε το δρόμο που οδηγεί στην Πέτρα Μούκα, ένα πανόραμα των λιβαδιών και των βουνών της Ηπείρου ανοίγεται μπροστά σας. Στη συνέχεια μέσα από σε ένα δάσος από οξιές φτάνετε στην Αρκουδόπετρα και στον Πάνω Καμπίτσιο, ένα μεγάλο άπλωμα με εξαιρετική θέα και κατηφορίζοντας κάτω από τον επιβλητικό όγκο των Κάτω Αρένων φτάνετε στον Κάτω Καμπίτσιο και κατόπιν στο παρατημένο παλιό χωριό Λυκόραχη ή Λούψικο και καταλήγετε μετά από 25 περίπου χιλιόμετρα διαδρομής στο Κεφαλοχώρι, όπως λέγεται από τότε που μεταφέρθηκε εκεί το παλιό χωριό λόγω των κατολισθήσεων και άλλων δεινών.

Κι επειδή στις εποχές που όλα ήταν εύκολα, ένα κλίκ στη HASSELBLANT X - PAN δεν ήταν πολυτέλεια αλλά μια άλλη φωτογραφία...

ΑΘΗΝΑ, 18042018