ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ ΚΟΣΚΙΝΟ

Ο Νικόλας Θεολογίτης, ο Κυκλαδίτης κοσκινίζει φάβα τον Ιούνιο του 2007 στο αλώνι

 πάνω από τα Θολάρια και προσπαθώ να καταλάβω την τέχνη του.

Το κόσκινο, ένα ταπεινό αλλά ιδιαίτερα χρήσιμο αντικείμενο που ήταν πάντα κρεμασμένο στην κουζίνα κοντεύει σχεδόν να ξεχαστεί καθώς πια όλα τα προϊόντα κοσκινίζονται στην παρασκευή τους και μπαίνουν από τη συσκευασία κατευθείαν στην κατσαρόλα και στα φαγητά. Έτσι δεν είναι καθόλου παράξενο που πολλά παιδιά το αγνοούν παντελώς και δυσκολεύονται να καταλάβουν παροιμίες του τύπου «τον πέρασα από κόσκινο» κλπ…

Το κόσκινο λοιπόν ήταν ένα στρογγυλό κομμάτι πυκνού πλέγματος από σύρματα που στερεώνονταν σε μια φέτα εύκαμπτου λεπτού ξύλου, συνήθως από λεύκα, ύψους περίπου 15 εκατοστών και ανάλογα με το κενό ανάμεσα στις ίνες του πλέγματος ήταν και η χρήση του. Άλλο ήταν το κόσκινο για τους σπόρους, άλλο για το αλεύρι και τα αλεσμένα προϊόντα και άλλο για τον τραχανά. Εκεί όμως που ήταν πολύ απαραίτητο ήταν στο ζύμωμα και η σοβαρή νοικοκυρά που ήθελε να φτιάξει καλό ψωμί έπρεπε να κοσκινίσει με πολλή προσοχή και υπομονή το αλεύρι. Το πλέγμα δε στο κόσκινο για το σιτάρι ήταν πιο αραιό για να χωρίζονται οι σπόροι από τα άλλα υλικά, πέτρες, φλούδες και κυρίως την ίρα, ένα παράσιτο που αν αλεστεί μαζί με το σιτάρι πικραίνει πολύ το ψωμί.

Μοιάζει παρωχημένη μια αναφορά σήμερα στα κόσκινα και τις χρήσεις τους να όμως που έρχονται στο νου στο τέλος κάθε χρόνου καθώς τέτοιες ώρες ψιλοκοσκινίζουμε ή χοντροκοσκινίζουμε, τα πεπραγμένα της χρονιάς που πέρασε για να μείνουν πάνω από τη πλέγμα τα καλά και να πέσουν στο πάτωμα τα περιττά, τα άχρηστα, τα τελειωμένα…

ΑΘΗΝΑ, 31122017

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΚΟΤΣΥΦΑ…

Ξεκίνησα να πάω να πω τα κάλαντα στα πέριξ, κάπως αργοπορημένος βέβαια αλλά είδα πως ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός και μαζεύτηκα στα γνωστά μέρη. Αντ΄εμού λοιπόν, αφήνω τον κότσιφα που «έπιασα» πριν από λίγες ημέρες με το φακό μου πίσω από τα γυμνά κλαδιά μιας αχλαδιάς, να σας σφυρίξει ένα εορταστικό τραγούδι και να σας πει από μέρους του Ακτήμονα τα κάλαντα όπως μόνο αυτός ξέρει.

ΑΘΗΝΑ, 31122017

Ο ΑΤΛΑΝΤΑΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΕΡΜΟΥ

Κάθε ένας από τους ανθρώπους – αγάλματα που επαιτούν με τον σιωπηλό τους τρόπο τούτες τις ημέρες στην οδό Ερμού έχει και τη δική του πελατεία που διαμορφώνεται κυρίως βάσει των συναισθημάτων που προκαλεί το θέμα της ασάλευτης θωριάς του. Έτσι άλλοι, οι σινεφίλ ως φαίνεται, πλησιάζουν και φωτογραφίζονται με τον Τσάρλι Τσάπλιν για παράδειγμα, γυναίκες και κορίτσια ως επί το πλείστον με την μαντάμ Πομπαντούρ και άλλοι με το θεό Ποσειδώνα που προτιμά να βρίσκεται μπροστά στο ασθενικό συντριβάνι του δρόμου και να κραδαίνει με μουγκρητά τη φοβερή τρίαινά του στους περαστικούς.

Αυτόν όμως που κανένας δεν προσπερνάει αδιάφορα αλλά όλοι σταματούν μπροστά του και τον περιεργάζεται για αρκετή ώρα, είναι ο τιτάνας που ντυμένος ανάλογα και βαμμένος με λαμπερή ώχρα κρατάει στην πλάτη του μια φουσκωμένη υδρόγειο σφαίρα. Όπως ο μυθικός ήρωας Άτλας που κρατούσε για τιμωρία αιωνίως τον ουρανό στην πλάτη του και κάποτε επιχείρησε να τον φορτώσει στην πλάτη του Ηρακλή όταν ο τελευταίος πέρασε από τα μέρη του. Παραλίγο μάλιστα να την πατήσει ο Ηρακλής και να βρίσκεται ακόμα εκεί αλλά με ένα από τα γνωστά τεχνάσματά του, τον ξαναφόρτωσε στον Άτλαντα κι έτσι αυτός συνέχισε απρόσκοπτα τα κατορθώματα για τα οποία έμεινε στην ιστορία.

Πιθανόν κάτι τέτοιο να σκέφτονται οι άνθρωποι σαν στέκονται μπροστά στον άνθρωπο – άγαλμα, τον περιεργάζονται με αρκετή ώρα αλλά κανένας δεν δείχνει τη διάθεση να τον ξεκουράσει έστω για λίγο φοβούμενος μήπως ο Άτλας κόψει πέρα και τον αφήσει με τη γη στην πλάτη και άντε μετά αυτός να βρει το επόμενο κορόιδο να την φορτώσει. Έτσι ο Κωνσταντίνος Σπυριάδης (έτσι μας πληροφορεί μια σελίδα από ιταλικό περιοδικό λέγεται ο άνθρωπος άγαλμα και ο οποίος γύρισε τη γη με αυτό τον τρόπο) μένει εκεί ασάλευτος και περιμένει τον περαστικό να φωτογραφηθεί δίπλα του και να βγάλει μεροκάματο.

Οι περισσότεροι μάλιστα που φωτογραφίζονται δίπλα του δείχνουν από το ύφος τους πως συμμερίζονται τον τιμωρημένο Άτλαντα καθώς κι αυτοί είναι φορτωμένοι με όλα τα προβλήματα της ζωής αλλά στην περίπτωσή τους σαφώς και πρέπει να είναι ελαφρότερα. Δεν έχει όμως σημασία αυτό, η ευθύνη είναι ίδια, τόσο για τον τιτάνα που επ’ ουδενί λόγω δεν πρέπει να λυγίσει τα γόνατά του γιατί θα πέσει ο ουρανός και θα πλακώσει τον κόσμο τόσο και για τον άνθρωπο που και κι αυτός με τίποτα δεν πρέπει να λυγίσει από τα βάρη της ζωής γιατί θα τον πλακώσουν τα προβλήματα και μετά δεν πρόκειται ποτέ να σηκώσει πια κεφάλι…

ΑΘΗΝΑ, 30122009

ΕΞΑΙΣΙΑ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΣΤΟ ΟΡΕΙΝΟ ΘΕΡΜΟ

Η προβαλλόμενη εικόνα είναι μία από τις πολλές εξαίσιας ομορφιάς εικόνες που αντικρίζει κανείς καθώς ατενίζει τη φύση τριγύρω από τον Δρυμώνα, τον εξώστη του Ορεινού Θέρμου προς την πλευρά της μεγάλης λίμνης της Αιτωλίας, την Τριχωνίδα.

Μπροστά διακρίνεται ένα τμήμα του Δρυμώνα, το αποκαλούμενο Νέα Ελβετία. Πίσω και κάτω ένα μέρος από τους λόφους γύρω από το οροπέδιο του Θέρμου και δεξιά τμήμα του παραλίμνιου τοπίου. Αμέσως μετά η λίμνη Τριχωνίδα να απλώνεται σαν ένας απέραντος καθρέφτης όπου αντιτατοπτρίζεται ο Αράκυνθος, η μακρόστενη οροσειρά που απλώνεται νότια της λίμνης με κατεύθυνση από την δύση προς την ανατολή. Παραπίσω ξεπροβάλλει η Βαράσοβα, καθότι ένα βουνίσιο μπόι ψηλότερη από τον Αράκυνθο, που φαίνεται να πασχίζει να εμποδίσει τα σύννεφα που την πλησιάζουν απειλητικά για να τη σκεπάσουν. Στο βάθος αριστερά η θάλασσα του Πατραϊκού Κόλπου να λαμπυρίζει, ίδια ασπρουδερό σεντόνι απλωμένο πίσω από τα βουνά της Αιτωλίας και στο βάθος να αχνοφαίνονται τα βουνά της Δυτικής Αχαΐας.

Η μέρα είναι μουντή, η χειμωνιάτικη αχλύ είναι κυρίαρχη στα γήινα στοιχεία και ο ουρανός καλυμμένος από βαριά νέφωση, ενώ κάποιες λιγοστές ακτίνες του ήλιου, οι οποίες καταφέρνουν να διεισδύσουν που και που στις χαραμάδες που βρίσκουν κάθε φορά ανάμεσα στα σύννεφα που κινούνται αργά και νωχελικά στο ουράνιο στερέωμα, φαντάζουν σαν να προέρχονται από το βλέμμα που ρίχνει προς τη γη κάτω το θεϊκό κατάλευκο πρόσωπο που διακρίνεται ανάμεσα στα μολυβένια σύννεφα να ακουμπά μακάρια στο συννεφένιο μαξιλάρι του και ν' αγκαλιάζει με ένα στοργικό βλέμμα ολόκληρη την πλάση γύρω. Ένα βλέμμα που υποδηλώνει ενδιαφέρον και μέριμνα και για τα επίγεια.

Είναι, μάλιστα, σαν τα εικονιζόμενα γήινα στοιχεία να έχουν συγκεντρωθεί γύρω από το θεόσταλτο φως των ακτίνων, οι οποίες, αν και λίγες, είναι αρκετές για να μαζέψουν γύρω τους τα στοιχεία αυτά σε μια οικογενειακή σύναξη. Μια σύναξη, η οποία δημιουργεί θαλπωρή παρόμοια μ' αυτή που προκύπτει από την οικογενειακή μάζωξη μια χειμωνιάτικη μέρα γύρω από την πύρα του τζακιού.

Μια θέαση, η οποία σε κανονικές μετεωρολογικές συνθήκες, υπό διαυγή ατμόσφαιρα δηλαδή, δεν θα μπορούσε παρά να χαρακτηριστεί εξαίσια, όχι μόνο δεν παύει να διατηρεί την εντυπωσιακότητά της στις συνθήκες που επικρατούν μια τέτοια μέρα, κατά την οποία η χειμωνιάτικη αχλύ και τα βαριά σύννεφα κυριαρχούν στην ατμόσφαιρα και την καθιστούν μελαγχολική, όπως εξάλλου είναι εμφανές περίτρανα, αλλά ίσια ίσια αναδίδει μια γλυκιά μελαγχολία που κυριαρχεί στα φυσικά στοιχεία της γης τριγύρω και του ουρανού.

Μια εξαίσια μελαγχολική σύναξη των φυσικών στοιχείων από τις πολλές αντίστοιχες που μπορεί να διακρίνει κανείς στο Ορεινό Θέρμο κάτι τέτοιες μέρες. Μια σύναξη που αναδίδει οικογενειακή θαλπωρή για τα φυσικά στοιχεία παρόμοια μ' αυτή των ανθρωποκοινωνιών.

Μια χαρακτηριστική εικόνα, εξάλλου, από τις πολλές αντίστοιχες από την ίδια επιμέρους περιοχή, την περιοχή του Δρυμώνα, περισσότερες από τις οποίες επιφυλασσόμαστε να προβάλλουμε οσονούπω!!!

ΝΙΚΟΣ Σ. ΚΩΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΣΤΑ ΜΑΝΤΡΙΑ ΤΟΥ ΑΣΦΟΝΤΥΛΙΤΗ

Ο παπα Αντώνης Δεσποτίδης στον Ασφοντυλίτη κρατάει ένα από τα κατσικάκια του Μιχάλη Αρτέμη.

Ο Ασφοντυλίτης, ο πανάρχαιος οικισμός της Αμοργού που έχει μείνει ακέραιος και αναλλοίωτος στο πέρασμα των αιώνων στην Έξω Μεριά του νησιού είναι ένα μέρος των Κυκλάδων που αγαπώ πολύ, τόσο για φύση του και τα αχειροποίητα κτίσματα του αλλά και για τους ανθρώπους που τον κρατούν ζωντανό και παραγωγικό ως τα σήμερα.

Ένας απ’ αυτούς είναι ο Μιχάλης Αρτέμης, ο οποίος διατηρεί εκεί ένα κοπάδι από κατσίκες και πρόβατα τα οποία στεγάζει στα μαντριά που η ηλικία τους χάνεται στους αιώνες και τα βόσκει στα ίδια χωράφια που κατάφεραν να κερδίσουν οι πρόγονοί του στην αρχή της ιστορίας των Κυκλάδων βγάζοντας τις πέτρες από το φτενό χώμα των νησιών. Το κοπάδι του Μιχάλη πήγε και ευλόγησε χθες στον Ασφοντυλίτη ο ανιψιός του παπά Αντώνης Δεσποτίδης, εφημέριος του Ποταμού  και γιος της αδελφής του Μαρίας και ήταν σαν να μοιραστήκαμε όλοι μαζί μέσω μια ανάρτησης στο Facebook την ωραία στιγμή στον Ασφοντυλίτη που γίνεται πάντα αυτές τις ημέρες από τους ευλαβείς Αμοργιανούς. 

Ο Μιχάλης Αρτέμης, ο βασιλιάς του Ασφοντυλίτη με δυο αγιασμένα κατσικάκια.

Ο αγιασμός  του κοπαδιού και του μαντριού είναι κομμάτι του ετήσιου κύκλου της παραδοσιακής κτηνοτροφίας σε κάθε μεριά της Ελλάδας και γίνεται κατόπιν προσκλήσεως του ιερέα από τον κτηνοτρόφο που θέλει η ευλογία να στέργει το κοπάδι του και τις εγκαταστάσεις του. Στην περίπτωση, όπως μας είπε ο παπα Αντώνης Δεσποτίδης, η ευλογία στα μαντριά και τα κοπάδια του Ασφοντυλίτη γίνεται και μετά το Πάσχα, την Παρασκευή της Διακαινισήμου στη στάση που γίνεται στον οικισμό κατά στην επιστροφή των εικόνων από την Αιγιάλη στο μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισας.    

Από την πλευρά μας ευχόμαστε στον Μιχάλη Αρτέμη καλή δύναμη και προκοπή και σε όλους τους φίλους στην Αμοργό, καλή και γόνιμη χρονιά σε ότι καταπιάνονται. 

ΥΓ. Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν από την Μαρία Δεσποτίδη, κόρη του παπα Αντώνη.

ΑΘΗΝΑ, 26122017

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Έχει γίνει έθιμο κάθε Χριστούγεννα, όλοι οι χωριανοί μετά τη λειτουργία της Γέννησης του Χριστού να στεκόμαστε μπροστά στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας να βγαίνουμε μια φωτογραφία για να θυμόμαστε τη μέρα αλλά και κατά κάποιο τρόπο τούτο το άτυπο προσκλητήριο να αποτελεί μια σελίδα στην ιστορία του χωριού. Διαλέγουμε αυτή την ημέρα για να τιμήσουμε και τη μνήμη των προγόνων που σε παλιότερα χρόνια έζησαν γιορτές που η εκκλησία δεν χωρούσε τον κόσμο και μας κοιτάνε σήμερα από ψηλά και αφετέρου προκαλούμε κατά κάποιο τρόπο την επόμενη χρονιά να είμαστε περισσότεροι στο κάδρο. Ήδη φέτος οι παρόντες στον εκκλησιασμό των Χριστουγέννων ήμασταν περισσότεροι από πέρσι ενώ αν δεν ήταν παγωνιά και κάποιοι κωλυόμενοι θα ήταν μαζί μας. Δεν πειράζει, έχουμε κι άλλες μέρες γιορτινές μπροστά μας να δείξουμε πως είναι ζωντανό το χωριό και ο χειμώνας δεν μας πτοεί όπως και αυτός αν εκφράζεται.

ΥΓ. Φέτος το ξημέρωμα στο χωριό ήταν παγωμένο αλλά ακολούθησε μια ιδιαίτερα ζεστή ημέρα και ο ήλιος γονάτισε το χιόνι που σε πολλά σημεία και στην πάνω γειτονιά ξεπερνούσε τους σαράντα με πενήντα πόντους. Οι δρόμοι ήταν καθαροί από χιόνι αλλά στα σημεία που δεν τα βλέπει ο ήλιος ο πάγος ήταν παγίδα για πεζούς και οχήματα. 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 25122017

ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΦΑΤΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΑΧΥΡΩΝΕΣ

Στις πρώτες εντυπώσεις που απέκτησα ως παιδί για τα Χριστούγεννα, κυρίαρχη ήταν εκείνη που ήθελε τον Χριστό να γεννιέται σε μια φάτνη –παχνί το έλεγαν οι χωριανοί και ήταν πάντα ξύλινο–  και ήταν γεμάτες οι αχυρώνες από τέτοια, στα οποία τάιζαν τα ζώα με ξερό χόρτο και άχυρα τούτες τις ημέρες που το κοπάδι δεν μπορούσε να βοσκήσει στο ύπαιθρο λόγω του χιονιού ή άλλων δυσμενών καιρικών συνθηκών και ήταν το μόνο καθαρό σημείο σε ολόκληρο τον στάβλο. Δεν ήταν δε και λίγες οι στιγμές που ξάπλωσα μέσα σε ένα τέτοιο ανάμεσα στα άχυρα προσποιούμενος κατά κάποιο τρόπο το θείο βρέφος και την σκηνή της γέννησης, περιμένοντας μάλιστα και την έλευση των μάγων με τα άγια δώρα τους.

Χρυσός, λίβανος και σμύρνα αυτά και φυσικά και ήταν κάτι το ακατανόητο για μένα αλλά ήλπιζα σε κάτι πιο χειροπιαστό, κάτι απ’ αυτά που έβλεπα στα τρία μικρομπακάλικα του χωριού και μου άρεσαν πολύ. Καραμέλες, γλυφιτζούρια, άντε και σοκολάτες που λαχταρούσα αν είχα κανένα πενηνταράκι ή δραχμή γι’ αυτά τα ξόδευα. Φυσικά αντί των μάγων τα δώρα και το «Δόξα εν υψίστοις Θεώ» άκουγα τις φωνές της μάνας μου που πάντα φοβόνταν μη και με χτυπήσει καμιά αγελάδα με τα κέρατά της και μαζευόμουν στο σπίτι γεμάτος σάλια στο κεφάλι και τα ρούχα από τις μεγάλες γλώσσες των ζωντανών που προσπαθούσαν να με παραμερίσουν από το παχνί να φάνε την ταγή με την ησυχία τους.  

  

Μεγάλωσα γρήγορα και αυτό το παιχνίδι του παχνιού το ξέχασα καθώς άρχισα να αντιλαμβάνομαι τα Χριστούγεννα με άλλους τρόπους και σιγά – σιγά κατάλαβα το ρόλο τους στη ζωή μιας αγροτικής οικογένειας σε ένα μικρό ορεινό χωριό του Τυμφρηστού. Από την εφηβεία και κατόπιν, κινήθηκα όπως όλος ο κόσμος που υιοθέτησε την γιορτή ως μια υπερβολή στην κατανάλωση αγαθών που προέρχονταν από την αγορά και ελάχιστα από την οικιακή παραγωγή ενώ οι συνήθειες του εορτασμού, επηρεασμένες από τον πολιτισμό της πόλης και τα μέσα ενημέρωσης, κυρίως την τηλεόραση άλλαξαν κι αυτές.

Από εκείνη την εποχή έμειναν ακόμη όρθιες κάποιες πέτρινες αχυρώνες στο χωριό, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν χτιστεί μετά το 1950 όταν επέστρεψαν οι ανταρτόπληκτοι χωριανοί από την έξοδο σωτηρίας το 1947 και στην αρχή, μέχρι να χτίσουν τα καμένα από τους Γερμανούς σπίτια στέγασαν ανθρώπους και ζώα. Κατόπιν σε αυτές έμειναν μόνο τα ζώα μέχρι που οι νοικοκυραίοι έφυγαν από το χωριό και είναι τα μόνα κτίσματα που μέσα τους υπάρχουν ακόμη λίγα άδεια παχνιά, σαν εκείνα που ξάπλωνα να καταλάβω τα Χριστούγεννα και πάντα τις επισκέπτομαι αυτές τις ημέρες να θυμηθώ και να βάλω σε τάξη μνήμες και πεπραγμένα της προσωπικής μου ζωής και του χωριού. 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 25122017

ΜΙΑ ΚΙΣΣΑ ΣΤΑ ΚΛΑΔΙΑ ΤΗΣ ΝΕΚΡΗΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ

Στον ανατολικό ορίζοντα της αυλής του σπιτιού στη μικρή πατρίδα, εδώ και κάποια χρόνια η όραση σκοντάφτει στους σκελετούς των μεγάλων καστανιών του κτήματος των Λουκοπουλαίων (νυν Νικολάου Σαρόγλου) οι οποίοι προέκυψαν όταν μια φοβερή αρρώστια τις ξέρανε. Επειδή δεν το ξύλο της καστανιάς είναι σχεδόν αθάνατο καθώς δεν το επηρεάζουν οι μύκητες να το αποσυνθέσουν όσο τα ξύλα από άλλα είδη, τούτα θα είναι εκεί για πολλές δεκαετίες ακόμη εκτός και αν βάλουμε μια μέρα πλάτη όλοι οι χωριανοί να ρίξουμε στο έδαφος τις τεράστιες ξερές καστανιές και τις κάνουμε καυσόξυλα.

Στα γυμνά αυτά κλαδιά λοιπόν έρχονται και κουρνιάζουν συνήθως κοράκια· είδος που άλλοτε ευδοκιμούσε στη περιοχή αλλά λόγω έλλειψης τροφής τα τελευταία χρόνια και εξαιτίας της εγκατάλειψης των καλλιεργειών ο αριθμός τους έχει μειωθεί σημαντικά. Στα ίδια κλαδιά κουρνιάζουν για λίγο, όσο χρειάζεται να σαρώσουν με την τρομερή ματιά τους το γύρω χώρο για να εντοπίσουν τίποτα πουλιά, ερπετά και σίγουρα στα κοτέτσια της γειτονιάς για κανένα απρόσεχτο πουλερικό που και που λίγα γεράκια. Εννοείται, ότι αυτά τα κλαδιά είναι απαγορευμένα για κάθε άλλο είδος πουλιών γιατί δίνουν εύκολο στόχο…

Σε αυτά τα κλαδιά χθες είδα να έχει κουρνιάσει μια κίσσα (γκζάνες) τις λένε στο χωριό και ταιριάζει το όνομα με την αποκρουστική λαλιά της η οποία ξεχωρίζει απ’ όλα τα άλλα πουλιά της κατηγορίας της. Καθότι αρπακτικό η πολύχρωμη κίσσα και μάλιστα πιο επιδέξιο και άπληστο από τα κοράκια και ιδιαίτερα προσεκτικό στις εξορμήσεις της σε κάθε είδους καρπό, από καλαμπόκια μέχρι καρύδια κυριολεκτικά τα ρημάζει. Παρότι δε πρόκειται για ένα ληστή των καρπών εντούτοις δεν προκαλεί κανένα ενδιαφέρον για τους κυνηγούς κι έτσι πολλαπλασιάζεται με γοργούς ρυθμούς. Γι' αυτό δεν αποτελεί παράδοξο στη θέση πάνω στα γυμνά κλαδιά αντί για κοράκια να βλέπουμε να κουρνιάζουν κίσσες οι οποίες εκτός από καρπούς έχουν αδυναμία και αρπάζουν ότι γυαλίσει στο μάτι τους! 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 24122017

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΙ ΕΦΕΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΟΥΛΑ

Για μια ακόμη χρονιά ακούσαμε με χαρά τα κάλαντα των Χριστουγέννων από την Αργυρούλα Τσιρώνη, τη μοναδική μαθήτρια του χωριού μας στο Λύκειο Μακρακώμης. Η Αργυρούλα αψήφησε τον πάγο που έχουν οι δρόμοι του χωριού σήμερα και πέρασε από όλα τα σπίτια που ήταν ανοιχτά στην κάτω γειτονιά κι έτσι νιώσαμε κάπως πως αύριο ξημερώνουν Χριστούγεννα. Της ευχηθήκαμε καλή πρόοδο και βεβαίως και του χρόνου να μη ξεχάσει να περάσει να μας τα πει μέχρι να βρεθεί κάποιο άλλο παιδί να πάρει τη θέση της στις γιορτές πράγμα που δεν είναι ορατό ούτε στο εγγύς, ούτε στο απώτερο μέλλον...

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 34122017

Η ΚΑΜΙΝΑΔΑ ΠΟΥ ΜΟΙΑΖΕΙ ΜΕ ΠΕΛΑΡΓΟ….

Κάθε Χριστούγεννα, άντε και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς αν δεν προλάβω, κάνω προσκλητήριο των συγχωριανών – στη γη και στον ουρανό, δίνοντας περισσότερο βάρος σε εκείνους που γνώρισα να υπάρχουν πριν από μένα και διαρκώς αραιώνουν και λιγότερο στους κατοπινούς γιατί οι περισσότεροι απ’ αυτούς διατηρούν εξ αποστάσεως σχέση με το χωριό και η παρουσία τους σημειώνεται στις γιορτές συνήθως ή το καλοκαίρι.

Για το προσκλητήριο έχω μια μέθοδο που δεν κάνει λάθος: την παρατήρηση των καμινάδων από τα σπίτια του χωριού και όταν έχει χιόνι τα χνάρια στις αυλές και στους δρόμους. Η δεύτερη μέθοδος έχει πάψει να έχει νόημα αλλά την κρατάω να με βοηθάει σε συνειρμούς και στατιστικά και στηρίζομαι στην πρώτη η οποία με βοηθάει να κάνω και ακριβή εκτίμηση πεδίου καθώς ο καπνός δείχνει και από μακριά ποιο σπίτι είναι ζωντανό και σε ποια γειτονιά του χωριού. Στην περίπτωση του καπνού φυσικά και λογαριάζουμε και τις σόμπες ενώ ένα πρόβλημα που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια με το καλοριφέρ που έχουν αρκετά σπίτια στο χωριό μπορεί να επιφέρει και κάποιο στατιστικό λάθος οπότε και επιστρατεύω την περίπτωση  της επί τόπου παρατήρησης της αυλής και βεβαίως τη νύχτα των φωτισμένων παραθύρων του σπιτιού.

Στο φετινό λοιπόν προσκλητήριο η πρώτη διαπίστωση που προέκυψε είναι ότι τα πράγματα είναι σταθερά, τα ίδια σε αριθμό σπίτια που ήταν ανοιχτά πέρσι τα Χριστούγεννα είναι κι εφέτος και δεν προβλέπεται να αλλάξει τις επόμενες ημέρες ούτε με θαύμα. Το καινούργιο, και αυτό οφείλεται στη φύση του χιονιού που έπεσε προχθές είναι ότι αυτό κολλάει στα δέντρα και στα πράγματα, δεν πέφτει εύκολα και δημιουργεί ιδιαίτερες εντυπώσεις, όπως αυτή με τον κατάμαυρο παπά της καμινάδας που φόρεσε άσπρα φτερά σαν πελαργός! 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 24122017

ΤΟ ΦΕΤΙΝΟ ΧΙΟΝΙ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΠΑΤΡΙΔΑ Ι

Η βρύση Καμάρα στον κάτω δρόμο 

Πέντε δεκαετίες και Χριστούγεννα από το χωριό δεν θυμάμαι να έχω λείψει πάνω από τρεις ή τέσσερις φορές και σαφώς ήμουν δικαιολογημένος. Μια χρονιά ήταν σίγουρα το 1979 που υπηρετούσα την θητεία μου στο Μέγα Δέρειο στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα στον Έβρο και κάνα δυο άλλες όταν η Άρτεμη ήταν μικρή και δεν ήταν εύκολο να μετακινηθούμε χειμώνα καιρό στο Βελούχι. Όλες τις άλλες φορές ήμουν παρών και ομολογώ ότι στα παλιότερα χρόνια που ήταν οι γονείς μου πιο νέοι και το σπίτι ζωντανό έχω πιάσει και το μαχαίρι στη γιορτή που λέγονταν γουρνοχαρά…

Ήρθα κι εφέτος με το ΚΤΕΛ Καρπενησίου φοβούμενος πως στο δρόμο θα συναντήσουμε παγετώνες στο Μαρτίνο και μαμούθ μετά την Τραγάνα αλλά τίποτα απ’ όλα τα φοβιστικά που ακούμε στις ειδήσεις δεν συνέβη. Η διαδρομή ήταν μέσα σε ένα λαμπερό ήλιο και καθώς περνούσαμε βλέπαμε ότι το χιόνι είχε ήδη υποχωρήσει προς τα ψηλότερα σημεία των βουνών της Βοιωτίας και της Φθιώτιδας. Μόνο από τη Μακρακώμη και πάνω ο κάμπος ήταν κάτασπρος και τα δέντρα στα βουνά κατάφορτα από το χιόνι της χθεσινής ημέρας το οποίο όμως περιορίζονταν αισθητά καθώς το έτρωγε ο ήλιος. Το ίδιο και στα δάση γύρω από το χωριό, ελάχιστο ήταν πάνω στα δέντρα που έσταζαν σαν σε απόβροχο.

Το ύψος του χιονιού στο χωριό (υψόμετρο 750 μ.) υπολογίζω πως ήταν τριάντα πόντοι και όσο ανεβαίνουμε στο βουνό σίγουρα θα ήταν ψηλότερο και το γεγονός με ενθουσιάζει και χαίρομαι που συμβαίνει αυτό έστω και καθυστερημένα. Εννοείται ότι δεν έχω τη χαρά του εκδρομέα των εορτών και ουδόλως με επηρεάζει το πνεύμα των Χριστουγέννων που δεν το συμπαθώ πλέον καθόλου. Το χιόνι με ενθουσιάζει γιατί πέρσι ζήσαμε μια τρομερή ξηρασία και οι πηγές στέρεψαν από τον Ιούλιο και στέγνωσαν τα πάντα στη μικρή πατρίδα γιατί χιόνισε λίγο και απ’ αυτό δεν έφτασε ούτε σταγόνα στις κοιλιά της γης να τη γεμίσει νερό και να έχουν οι πηγές άφθονο και να τρέχει δυνατό στα ρέματα και στα ποτάμια και να ξεδιψάει τα χωράφια και να δροσίζει τις ρίζες των δέντρων και των χορταριών.  

Λίγο ακόμη και ο φράκτης δεν θα έχει κανένα ρόλο.

ΥΓ. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια που είχα καλομάθει με κάποιους φακούς για όλες τις δουλειές αναγκάζομαι να κάνω φωτογραφίες με ένα εκπληκτικό 50άρι (1:1,8) με τον κίνδυνο να βρεθώ σε κανένα ρέμα γιατί το θέμα να πετύχει θέλει την απόστασή του. 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 23122017

ΟΤΑΝ ΧΙΟΝΙΖΕΙ ΜΙΑ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΝΥΧΤΑ

Είναι μαγικό φαινόμενο η χιονόπτωση μέσα στη νύχτα· οι χιονονιφάδες όπως  κατεβαίνουν από το στερέωμα φωτίζουν με την αμυδρή, γαλακτώδη λάμψη τους αδιακρίτως και σε κάθε σημείο του το σιωπηλό τοπίο δίδοντας μάλιστα την εντύπωση πως αυτές πέφτουν από ένα ταβάνι στον ουρανό που στηρίζεται στα ψηλότερα δέντρα του δάσους. Φωτίζουν δε τόσο ώστε  να μην χρειάζεται να κανένας φακός να βοηθήσει τα μάτια να τις δούμε να χορεύουν στον κήπο μπροστά από τα δέντρα και στιβάζονια τρυφερά η μια πάνω στην άλλη και δίπλα – δίπλα χωρίς να σπρώχνονται στρώνουν στο έδαφος το παχύ κάτασπρο χαλί του χειμώνα για να κοιμηθούν από κάτω βαθιά και να μην ακούνε τον αέρα και τις κακίες του κόσμου οι ρίζες και οι σπόροι ως την άνοιξη. Τούτος δε είναι και ο λόγος που δεν πρέπει να πατάμε το χιόνι μέχρι να δημιουργηθεί η πρώτη στρώση του και να αρχίζει να στραγγίζει στο χώμα το γλυκασμό του γιατί αλλιώς θα γίνει λάσπη και ως γνωστόν, αυτή δεν ευνοεί καμιά ελπίδα και υπονομεύει την κυοφορία της νέας εποχής.

ΥΓ. Η φωτογραφία με μια Cannon G11 που δεν θα ξεχάσω ποτέ, μια αληθινά μαγική νύχτα στη λίμνη Πλαστήρα τέτοιες νύχτες πριν από έξι χρόνια. 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 22122017

Ο ΗΛΙΟΣ ΞΑΝΑΓΥΡΙΖΕΙ ΣΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ…

Από το ύψος που βρίσκεται η μικρή πατρίδα στις ανατολικές πλαγιές του Τυμφρηστού έχει το προνόμιο να βλέπει την Ανατολή του ήλιου αμέσως μόλις αυτός ξεμυτίσει από τις κορυφές των βουνών της Εύβοιας τους καλοκαιρινούς μήνες και τους άλλους μισούς του χειμώνα, πάνω από το σύμπλεγμα των κορυφών του Γουλινά, της Οίτης και των άλλων ορέων της κεντρικής Ρούμελης. Μετά από χρόνων παρακολούθηση του φαινομένου και στεκάμενος στο πάντα ίδιο σημείο του ανατολικού μπαλκονιού του σπιτιού έχω βάλει κάποια αόρατα σημάδια στον ορίζοντα που ορίζουν υποτίθεται, το εύρος της πορείας του από το θερινό ως το χειμερινό ηλιοστάσιο και τανάπαλιν.  

Σήμερα είναι η τελευταία ημέρα του τρέχοντος έτους που ο ήλιος θα φτάσει στο απώτατο της πορείας του μακριά από τη γη σημείο, το λεγόμενο χειμερινό ηλιοστάσιο το οποίο οι άνθρωποι γιορτάζουν με ένα πλήθος εορτών που καλείται Δωδεκαήμερο και περιλαμβάνει τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα και άλλες μικρότερης σημασίας. Από αύριο δε ο ήλιος θα αρχίσει να κάνει την αντίστροφη πορεία του και θα αρχίσει να πλησιάζει τη γη ως τις 21^η  Ιουνίου που θα αρχίσει πάλι να απομακρύνεται. Κάθε χρόνο, μέχρι να σβήσει και να μας αφήσει στο σκοτάδι, την ίδια βόλτα θα κάνει στον ουρανό.

Το σημείο αυτό που φτάνει σήμερα ο ήλιος στο στερέωμα· όπως φαίνεται από το μπαλκόνι του σπιτιού είναι λίγο πιο δεξιά από το εγκαταλελειμμένο πυροφυλάκιο στην κορυφή του χωματόβουνου που καλείται Γουλινάς πάνω από την Σπερχειάδα. Την στροφή του δε προς το θέρος και την ανεπαίσθητη αύξηση της ημέρας, πριν διατυπώσω αυτές τις ταπεινές αστρολογικές παρατηρήσεις καταλάβαινα πριν από αρκετά χρόνια από την ανησυχία που άρχιζε να πιάνει τα γουρούνια που έτρεφε η οικογένεια στον κοντινό στάβλο και από τις πρώτες ζημιές που αντιλαμβάνονταν η μάνα μου από τους προπορευόμενους της μαζικής εξόδου για δώδεκα ημέρες από τα έγκατα της γης καλλικαντζάρων. 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 21122017

ΠΩΣ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΛΙΩΝΕΙ ΕΝΑ ΠΑΛΙΟ ΣΠΙΤΙ…

Μου το θύμισε χθες μια φίλη: ένα κείμενο για  το μοναχικό ακροκέραμο σε ένα σπιτόπουλο της παλιάς εποχής στην οδό Εϋνάρδου κοντά στην πλατεία Αττικής, που έγραψα πριν από τρία χρόνια και σήμερα περπάτησα ως εκεί να δω αν αυτό ήταν ακόμη στη θέση του…

Ο καιρός όμως -γιατί καμιά ανθρώπινη ενέργεια δεν φαίνονταν ότι είχε συμβεί πάνω στο κουφάρι του μικρού σπιτιού- έφαγε ολόκληρο το γείσο με τα γύψινα στολίδια που στήριζε το ακροκέραμο και τα μπάζα  μαζί με το τελευταίο ακροκέραμο πρέπει να έπεσαν στο δρόμο απ’ όπου τα απομάκρυναν τα συνεργεία του Δήμου ενώ άλλα σωριάστηκαν στο άσκεπο εσωτερικό του ερειπίου. Ο καιρός πάλι μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια, έγδαρε ανελέητα ολόκληρο τον σοβά της πρόσοψης και άφησε να φαίνονται τα χοντρά, απελέκητα λιθάρια του χοντρού τοίχου. Τα μόνα στοιχεία του σπιτιού που αντιστάθηκαν είναι τα παντζούρια που θυμίζουν μια πολύ παλιά τεχνική και αισθητική της πόλης καθώς φαίνεται ήταν από καλής ποιότητας ξύλο. Ένας γυμνός τοίχος με τρία σφαλισμένα παντζούρια έμεινε να θυμίζει πως εκεί υπήρχε κάποτε ένα σπίτι και θα μείνει όρθιος μέχρι να τον κάνει κι αυτόν ο καιρός να λυγίσει και γίνει επικίνδυνος για τους περαστικούς και τα αυτοκίνητα οπότε και θα τον γκρεμίσουν και το οικόπεδο γίνει μια ακόμη άδεια τρύπα στην πόλη. 

ΑΘΗΝΑ, 19122017

ΕΜΕΙΣ ΕΠΙΜΕΝΟΥΜΕ ΣΤΙΣ "ΑΣΠΡΕΣ ΗΜΕΡΕΣ!

Μέγα ζήτημα και αυτό με τις «άσπρες μέρες» που όλο περιμένουμε αν έρθουν αλλά η άφιξή τους διαρκώς αναβάλλεται καθώς, πολλές φορές τυχαίνει κάποιος ή κάποιοι να τις εμποδίζουν να περάσουν το κατώφλι της ζωής μας. Συχνότερα όμως νομίζω ότι εμείς οι ίδιοι δεν τις παίρνουμε είδηση πως ήρθαν και την επομένη συνειδητοποιούμε με πίκρα πως έφυγαν. Μοιάζουν τολμώ να πω  οι «άσπρες μέρες» σαν τον ίσκιο μας που όλο τον κυνηγάμε αλλά ποτέ δεν πρόκειται να τον πιάσουμε αφού έτσι είναι η μοίρα των ανθρώπων και χωρίς αυτή την ελπίδα πιστεύω πως δεν θα περιμέναμε ποτέ να ξημερώσει! 

Γι’ αυτό ανασκουμπώθηκα σήμερα καλές μου φίλες και καλοί μου φίλοι να ξεθάψω από συρτάρια, κουτιά και δίσκους όσες φωτογραφίες τράβηξα τα προηγούμενα χρόνια με χιόνια και τις πέρασα σε κάρτες με ευχές για τις εορταστικές ημέρες που έρχονται γεμάτες ελπίδα πως η επόμενες που θα τους ακολουθήσουν μπορεί να είναι καλύτερες…

Δεν θα πρωτοτυπήσω ούτε φέτος με τις ευχετήριες κάρτες. Θα ακολουθήσω την πεπατημένη, με την ανάρτηση της κλασσικής σειράς «ΑΣΠΡΕΣ ΗΜΕΡΕΣ» όπου πιστεύω πως καλύπτω την γκάμα όλων των προτιμήσεων των φίλων ως προς τις ευχές που περιμένουν και από την οποία, όποιος θέλει διαλέγει από εδώ ή το actimon.blogspot αυτή που του αρέσει και την μοιραζόμαστε μαζί  στο δικό του χρονολόγιο…  

ΑΘΗΝΑ, 19122017