ΟΤΑΝ ΜΑΣ ΕΚΑΨΑΝ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ…

Οι φωτογραφίες από τον ξεριζωμό στο Αφρίν όπου η βία έχει την υπογραφή της Τουρκίας με την ανοχή των ισχυρών και των πονηρών όλης της γης  τρέχουν στο δίκτυο αλλά η τραγωδία είναι μακριά μας. Μας αγγίζει, μας εξοργίζει, μας λυπεί το δράμα των ανθρώπων εκεί· μόνο νοερά μπορούμε να τους συμπαρασταθούμε και ευχόμαστε να τελειώσει ο πόλεμος εκεί και να επιστρέψουν σύντομα στα σπίτια τους…

Έβλεπα τις ειδήσεις στο χωριό με τη μάνα μου, 87 χρονών σήμερα, με ισχυρή τη μνήμη της ακόμη και κάποια στιγμή μου λέει. Τα ζήσαμε κι εμείς όταν μας έκαψαν οι Γερμανοί και άρχισε να μου αφηγείται για μια ακόμη φορά την φοβερή ημέρα για το χωριό μας. Μια ιστορία που έχω ξανακούσει κι από άλλους που την έζησαν, τις 15 Αυγούστου το 1944 αλλά οι περισσότεροι είναι στον ουρανό και δεν βρίσκονται κοντά μας να συμπληρώσουν με λεπτομέρειες και αναμνήσεις την έξοδο του χωριού να σωθεί προς τα Άγραφα.

«Δεν είχε δρόμο τότε το χωριό, οι Γερμανοί πέρασαν από τη δημοσιά κάτω στο ποτάμι και ανέβηκαν τον Τυμφρηστό και πήγαν κι έκαψαν το Καρπενήσι και τα άλλα χωριά. Μας έπιασε φόβος, δεν ξέραμε τι να κάνουμε, βλέπαμε τους καπνούς να ανεβαίνουν στον ουρανό και να μυρίζει όλος ο αέρας κάπνα. Αρχίσαμε να μαζεύουμε και να κρύβουμε τα πράγματα στο λόγγο, όσοι είχαν και ότι μπορούσαν να σηκώσουν. Πήραμε ότι ψωμί είχαμε ζυμωμένο, κάτι τσιόλια στην πλάτη και βάλαμε μπροστά τα πράματα και σαλαγώντας γείραμε από τη Λελούδα προς το Μαυρίλο. Γελάδια, μουλάρια, γιδοπρόβατα, ακόμα και γουρούνια. Τις κότες τις αφήσαμε, ανοίξαμε μόνο τα κοτέτσια να βγουν έξω. Ένας από τους Τιταίους, ο Μήτσιος, πήρε δυο τρεις, τις έδεσε από τα ποδάρια και τις κρέμασε σε ένα σαμάρι. Κόπηκαν τα ποδάρια από το τράνταγμα κι έπεσαν, τις πέταξε ζωντανές στο ρέμα και τις έφαγαν τα σκυλιά. Ήταν ανήμερα της Παναγίας, Δεκαπενταύγουστος και έκανε φοβερή ζέστη, δεν περπάταγαν τα πράματα, μας έπνιξε ο κουρνιαχτός, στέγνωσε το στόμα μας. Φύγαμε χωρίς να ξέρουμε αν θα ζήσουμε. Οι γερόντοι (ο παππούς Ηλίας Παπαδόπουλος και η γιαγιά Μαρούλα με τους οποίους ζούσε η μάνα) πήγαιναν πίσω – πίσω γιατί δεν τους βάσταγαν τα ποδάρια, αργούσαμε αλλά καταφέραμε να βγούμε στον Αϊ – Λιά τον Νεχωρίτικο. Εκεί άρχισε να μας βάζει το Πυροβολικό των Γερμανών. Σκορπίσαμε στα έλατα, δεν μας πέτυχαν και γείραμε προς την Αγία Τριάδα. Κάποιοι πήγαν στην Αγία Τριάδα κι εμείς στην Έλοβα, είχε ο παππούς κάποιον Καρτέρη εκεί γνωστό. Δεν χωράγαμε στο σπίτι, μείναμε στην αυλή μαζί με τα πράματα. Κάτσαμε μερικές μέρες να περάσει το κακό. Μαθεύτηκε πως έκαψαν το χωριό και μας έπιασε απελπισία. Σαν γυρίσαμε είδαμε τα σπίτια και τα νοικοκυριά μας στάχτη και δυο χωριανούς που δεν μπόρεσαν να φύγουν σκοτωμένους. Μόνο τρία – τέσσερα σπίτια δεν έκαψαν, τα Σιδερέικα, του Ηλία Δεδούση,  του Σεραφείμ Πασσή κι άλλο ένα στο Λάκκο μαχαλά. Όλα τα άλλα ήταν στάχτη. Βρήκαμε κάτι τσίγκια και φτιάξαμε παράγκες να βάλουμε το κεφάλι μας από κάτω. Εκεί βγάλαμε όλο το χειμώνα μέσα στο κρύο και την πείνα. Με λάχανα και γάλα από τα λίγα πραματάκια που γλιτώσαμε ζήσαμε και με καρύδια και κάστανα που εκείνη την χρονιά ήταν γεμάτα τα δέντρα. Την άνοιξη αρχίσαμε να φτιάχνουμε τα σπίτια  αλλά δεν προλάβαμε να τα χαρούμε. Πλάκωσαν πάλι οι αντάρτες, ανακάτεψαν τον κόσμο και μας έδιωξαν. Από το φθινόπωρο του ’47 γυρίσαμε στο χωριό την άνοιξη του ’50. Τι προκοπή να κάνουμε και πώς να ξεχάσουμε δέκα χρόνια που ζήσαμε, κατοχή, πόλεμο και αντάρτικα…».

- Η μάνα μου είναι από τους τελευταίους στο χωριό που θυμούνται τις τραγικές ημέρες που πέρασαν στην περίοδο της Κατοχής, την Αντίσταση, τον Εμφύλιο και τα κατοπινά χρόνια. Μέχρι τώρα όσα άκουγα απ’ αυτή αλλά και από άλλους συγχωριανούς μεγαλύτερους της καταγράφονταν απλά, σαν σελίδες ιστορίας και δυστυχώς δεν κρατούσα σημειώσεις, ούτε εγώ αλλά ούτε και κανένας άλλος. Τώρα όμως που τα γεγονότα εκείνης της εποχής τα βλέπουμε με μια πιο ψύχραιμη ματιά τελειώνει αυτή η γενιά των αφηγητών, οι πηγές των πληροφοριών σβήνουν και οι γνώσεις μας για κάποια πράγματα θα μείνουν στην επιφάνεια. Ίσως όμως αυτό να ήταν μια συμφωνία μεταξύ αυτών που τα έζησαν για να μην δοθεί συνέχεια ανάμεσα στις δυο πλευρές, αλλά φοβάμαι πια πως δεν ισχύει…

ΥΓ. Οι φωτογραφίες από τα διεθνή πρακτορεία και πιστεύω πως είναι από το Αφρίν ή από κάποιο άλλο μέρος όπου τα βάσανα των ανθρώπων δεν έχουν τελειωμό.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 19032018