ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΜΟΥΡΙΑΣ

Η μοναδική μαυρομουριά που υπάρχει σήμερα στο Κούρνοβο.

Το πώς πολλαπλασιάζονται τα δέντρα ήταν ένα θέμα που ο άνθρωπος μελέτησε από την αυγή της ιστορίας και διαθέτει πια μια εμπεριστατωμένη άποψη ενώ με την πείρα που έχει αποκτήσει, καταφέρνει χωρίς πολλές δυσκολίες να διατηρήσει ποικιλίες και βελτιώνει άλλες έτσι ώστε να έχει και καλύτερη απόδοση στην καρποφορία και μεγαλύτερη αντοχή…    

Είναι όμως και κάποια δέντρα που δεν έχουν ακόμη αποκαλύψει τα μυστικά τους, τα κρύβουν και παιδεύουν με αυτό τον τρόπο τους ανθρώπους που θέλουν να έχουν ένα απ’ αυτά, είτε για τον καρπό τους, είτε για τα ξύλο τους, είτε για την ομορφιά τους. Ένα απ’ αυτά είναι και η μαυρομουριά (mopous nigra) η οποία απαντάτε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, στα ορεινά και στα νησιά και όλες σχεδόν έχουν μια ηλικία που δεν εμπνέει αισιοδοξία καθώς αυτές αραιώνουν χωρίς άλλη μουριά να παίρνει τη θέση τους.

Τα μούρα της μαυρομουριάς ξεχωρίζουν από τις άλλες μουριές.

 Οι μαυρομουριές ποτέ δεν ήταν πολλές σε κάποιο τόπο και τούτο είχε να κάνει με τον πολλαπλασιασμό τους για τον οποίο δεν έχουμε κανένα στοιχείο. Ήταν λίγες και ήταν πολύτιμες ειδικά για τον υπόξινο καρπό τους, με τον οποίο έφτιαχναν ένα πηχτό σιρόπι που ήταν αξεπέραστο φάρμακο για τον λαιμό. Σε ορισμένες δε περιοχές, όπως στην Ευρυτανία και συγκεκριμένα στο χωριό Καλεσμένο από αυτά τα μαύρα μούρα έβγαζαν και βγάζουν ακόμη σε αρκετή ποσότητα ένα τσίπουρο, το λεγόμενο μούρο που είναι κλάσεις ανώτερο από αυτό που βγαίνει από τα σταφύλια και φυσικά πολύ ακριβότερο. Πολύτιμο είναι επίσης και το ξύλο της και γι’ αυτό θυσιάστηκαν ορισμένες από τις παλιές μουριές.

Ήταν που ήταν λίγες οι μαυρομουριές αλλά από τότε που άρχισαν να αδειάζουν τα χωριά άρχισαν κι αυτές να μαραίνονται γιατί τους έλλειψε η παρουσία και η φροντίδα των ανθρώπων, όχι τόσο στις ίδιες αλλά στους κήπους που στις άκρες της ήταν φυτρωμένες ποτίζονταν λίγο από τα νερά που πήγαιναν στα φυτά κι έτσι αύξαιναν και το μπόι τους. Από τη λειψυδρία ξεράθηκαν πολλές και επειδή είναι και σκληρό δέντρο οι κορμοί και τα κλαδιά τους διακρίνονται ακόμη μέσα στα βάτα και τα αγριόχορτα που έπνιξαν τον τόπο. Μαθηματικά αν δούμε το θέμα, θα διαπιστώσουμε πως σε λίγα χρόνια θα εξαφανιστούν!

Αυτό είναι που διαπιστώνουν πολλοί άνθρωποι όταν επιχειρούν να πολλαπλασιάσουν μια μαυρομουριά και βλέπουν πως αντί να έχουν ένα ωραίο τέτοιο δέντρο στον κήπο τους, βγαίνει κάτι άλλο, με γλυκά μούρα. Έχουν επιχειρήσει να βγάλουν μαυρομουριές από σπόρους, από βλαστάρια, από κλαδιά μπηγμένα στο χώμα, από εμβολιασμούς, από εναέριες καταβολάδες αλλά μάταια. Προέκυπτε μια μουριά με μαύρα γλυκά μούρα κι έτσι ορισμένοι παραιτήθηκαν από την προσπάθεια και κάποιοι συνεχίζουν ακόμη.

Η κλασσική περίπτωση εμβολιασμού ενός φυτού.

Ένας απ’ αυτούς είναι ο Ηλίας Σκοτίδας ο οποίος εγκαταστάθηκε πριν από λίγα χρόνια στο χωριό Κούρνοβο Φθιώτιδας και εξελίσσεται όχι μόνο σε ένα καλό νοικοκύρη αλλά καθώς ψάχνεται σε πολλά πράγματα που συνθέτουν την αγροτική οικονομία και τη ζωή στο χωριό, μπαίνει πολλές φορές στην πρωτοπορία. Έτσι εδώ και τρία χρόνια προσπαθεί να φτιάξει μια μαυρομουριά με κλαδιά και βλαστάρια από την μοναδική που υπάρχει στο Κούρνοβο. Τις δυο προηγούμενες χρονιές δεν κατάφερε τίποτα αλλά φέτος είναι αισιόδοξος.

Το κλαρί που χώθηκε στο χώμα πέταξε βλαστάρι.

Ο ένας τρόπος που ακολούθησε ήταν να φυτέψει ολόκληρα κλαδιά, μήκους 1.20 μέτρα αφήνοντας δυο μάτια έξω από τη γη. Όντως έβγαλαν βλαστάρια αλλά αν αντέξουν θα φανεί αργά το καλοκαίρι. Ο άλλος τρόπος ήταν με εναέρια καταβολάδα. Στα βλαστάρια που πέταξε ο σπασμένος κορμός του γερασμένου δέντρου που πρέπει να είναι 300 χρονών και παραπάνω φόρεσε μπουκαλάκια του νερού με χώμα, έκανε τις απαραίτητες ενέργειες και παρεμβάσεις για να βγάλουν ρίζες και τα κρατάει υγρά για να μη στεγνώσουν. Και η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος θα φανεί στο τέλος του καλοκαιριού και αν πάει καλά θα κόψει στη βάση τους βλαστούς και θα τους μεταφέρει σε γλάστρες για να μεγαλώσουν πριν τις βάλει στο χωράφι. Ο τρίτος τρόπος που δοκίμασε πάλι είναι ο κλασσικός στο μάτι και περιμένει και απ’ αυτόν αποτελέσματα.

Με τη μέθοδο της εναέριας καταβολάδας

Όπως και να έχει το ζήτημα, ο Ηλίας επιμένει και αυτό είναι που του δίνει δύναμη και την αισιοδοξία του τη μοιραζόμαστε και όσοι μας ενδιαφέρει το θέμα και ελπίζουμε πως χάρη στις μεθόδους που ακολουθεί ως προς τον πολλαπλασιασμό της μαυρομουριάς κάποια μέρα μια απ’ αυτές θα στολίσει τον κήπο μας. Πέραν αυτού, με τις ενέργειές όταν θα ευοδωθούν θα έχει καταφέρει να διατηρήσει ένα σπουδαίο δέντρο στην ελληνική ύπαιθρο.

ΥΓ. Κείμενο και φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν στο ένθετο περιοδικό στην εφημερίδα "Δημοκρατία" για το κυνήγι, το ψάρεμα και τις δραστηριότητες στη φύση, τον Ιούλιο του 2018.