ΠΩΣ Ο ΑΚΤΗΜΟΝΑΣ ΕΓΙΝΕ ΓΑΙΟΚΤΗΜΟΝΑΣ!

Μια σειρά πάσσαλοι στη σειρά και ένα ρολό πλέγματος σε μεταμορφώνουν

 μέσα σε λίγες ώρες από Ακτήμονα σε Γαιοκτήμονα.

Κατά κάποιο τρόπο έμεινα κι εγώ σπίτι όλο αυτό το διάστημα των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία. Λέω κατά κάποιο τρόπο γιατί «σπίτι» στο χωριό εννοούμε και την αυλή, τον κήπο, το χωράφι, την κοντινή εξοχή όπου είναι σίγουρο ότι δεν πρόκειται να συναντήσουμε κανέναν άνθρωπο και κανένας φυσικά δεν θα έρθει να μας ελέγξει…

 Τα μέτρα με βρήκαν ήδη στο χωριό όπου είχα πάει από τα μέσα του Φεβρουαρίου για να ασχοληθώ με τον καθαρισμό των χωραφιών. Έτσι αφοσιώθηκα σε αυτό το έργο και μέχρι σήμερα δεν σήκωσα κεφάλι ενώ όπως φαίνεται με τη φόρα που έχω πάρει θα αρχίσω να καθαρίζω και να περιποιούμαι και τα χωράφια των γειτόνων υπενθυμίζοντάς τους με αυτό τον τρόπο ότι πρέπει ασχοληθούν κι αυτοί.  Όχι για να κάνουν καλλιέργειες αλλά κυρίως να δημιουργήσουμε όλοι μαζί έναν κύκλο ασφαλείας γύρω και μέσα στο χωριό για τις πυρκαγιές. Αυτό είναι ένα θέμα που με απασχολεί πολύ και θα επανέλθω πολλές φορές.

Παράλληλα με τη δουλειά στα χωράφια άρχισα να γράφω και το λεγόμενο «Ημερολόγιο εκουσίου εγκλεισμού» στο οποίο θα διαβάσατε διάφορες σκέψεις και ιδέες για την επιστροφή στο χωριό, πράγμα που πολλοί συζητάνε και λίγοι αποφασίζουν αλλά την επάρκεια των παραγόμενων από τη γη προϊόντων συμβάλλοντας έτσι στο διάλογο που γίνεται για το ενδεχόμενο μετά το λοιμό να μπούμε σε μια απρόβλεπτη περίοδο λιμού. Έχω εστιάσει το ενδιαφέρον μου πάνω σε αυτό το ζήτημα και μάλιστα έχω αρχίσει να κάνω δοκιμές, γιατί δεν ήταν καθόλου στο μυαλό μου, ως προς την πρακτική διάστασή του.

Ο λοστός, ένα πανάρχαιο εργαλείο που ποτέ δεν θα πάψει η χρήση 

είναι αυτός που θεμελιώνει βαθιά στη γη την περίφραξη,

Άρχισα να φυτεύω δηλαδή πολύ περισσότερα κηπευτικά απ’ ότι συνήθιζε η μάνα μου τελευταία έχοντας στο μυαλό την περίοδο που στο σπίτι ήμασταν πέντε άτομα και το 80% της διατροφής μας στηρίζονταν στα αγαθά που παράγαμε οι ίδιοι στα χωράφια μας και φυσικά τότε είχαμε και όλων των ειδών τα ζώα που μας παρείχαν κτηνοτροφικά προϊόντα. Αυτά γίνονταν πριν από 40 – 50 χρόνια που ήταν γεμάτο κόσμο ακόμη το χωριό και οι διαρροές προς τις πόλεις ήταν περιορισμένες. Ήρθαν όμως άλλοι καιροί και σήμερα σε κάθε χωριό μετριούνται στα δάχτυλα όσοι ασχολούνται με την πρωτογενή παραγωγή.

Μέσα σε αυτές τις 40 ημέρες των περιοριστικών μέτρων έζησα και μια μεγάλη αλλαγή. Από Ακτήμων εξελίχθηκα σε Γαιοκτήμονα, κάτι που πού πήρα είδηση βλέποντας κάποιες φωτογραφίες που μου έκανε η Άρτεμη για να θυμόμαστε τις δουλειές του χωραφιού. Κάποιες απ’ αυτές ήταν στην περίφραξη του μικρού κομματιού που όργωσα για να φυτέψω πατάτες και άλλα κηπευτικά. Μια περίφραξη που κρίθηκε αναγκαία γιατί μπορεί να μην μπουν ήμερα ζώα στον κήπο γιατί είναι λίγα και ελέγχονται αλλά δεν μπορείς να πεις το ίδιο για τα αγριογούρουνα που κυκλοφορούν σε κοπάδια και φυσικά τα ζαρκάδια που μπορούν να καταστρέψουν μέσα σε λίγα λεπτά τους κόπους μιας ολόκληρης χρονιάς.

Έτσι στο εξής μπορεί να χαμογελούν όσοι γνωρίζουν πως το Ακτήμων έμεινε σαν υπογραφή και σαν τίτλος στο γνωστό μπλόγκ που έβγαλε το Facebook απ’ όλες τις αναρτήσεις. Σαν Γαιοκτήμων λοιπόν θα συνεχίσω το ημερολόγιο της υπαίθρου, ελεύθερος πλέον να κινούμαι και στις πόλεις όπου όπως δείχνουν τα πράγματα οι δυσκολίες της μετά κορωνοϊό εποχής άρχισαν ήδη να διαφαίνονται και κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει τι θα γίνει μετά από πέντε μήνες και ένα χρόνο.  

Όταν δεν φτάνουν οι σιδερένιοι πάσσαλοι, τότε επιστρατεύονται τα παλούκια από καστανίσια ξύλα αλλά θέλουν κι αυτά τη φροντίδα της κλαδευτήρας. 

Χωρίς τους περιορισμούς λοιπόν στις μετακινήσεις του ο Ακτήμων, που σημαίνει σχετικές εμπειρίες και από άλλους τόπους, όπως ο Αμάραντος Καρδίτσας ή ο Πρόδρομος στην Πρασιά Ευρυτανίας, η Αμοργός και η Μήλος για να τελειώσω και κάτι βιβλία που έχω αφήσει στη μέση αλλά και η Έδεσα για να βλέπω και την Έλενα που την έχω τελευταία παραμελήσει, θα αφήνει τον ίσκιο του Γαιοκτήμονα να επιβλέπει τον κήπο που η περίφραξη που μου έφαγε δυο μέρες να την φτιάξω!   

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 29042020  

ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΦΕΤΟΣ ΔΕΝ ΠΕΡΠΑΤΗΣΑΝ ΤΗΝ ΑΜΟΡΓΟ….

Την Αμοργό την γνώρισα πριν από 20 χρόνια, χάρη στο Φεστιβάλ «Υπέρεια» που διοργανώνεται κάθε χρόνο στο ξενοδοχείο Aegialis Hotel & Spa και όχι μόνο έμεινε στην καρδιά μου αλλά έγινε η δεύτερη, η νησιωτική πατρίδα μου. Έτσι, μέσα σε αυτά τα χρόνια δεν ήταν λίγες οι φορές που έζησα το Πάσχα στην Αμοργό και περπάτησα. σαν σήμερα, Κυριακή του Θωμά, μαζί με τους Αμοργιανούς και τους φίλους της Αμοργού την Μεγάλη Στράτα συνοδεύοντας τις εικόνες από την Αιγιάλη στο Μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισας.

Φέτος όμως με τα μέτρα για τον περιορισμό της πανδημίας, ούτε και στην Αμοργό ένιωσαν Πάσχα αλλά ούτε και οι εικόνες βγήκαν από το Μοναστήρι, κάτι που στενοχώρησε πολύ κόσμο γιατί είχαν συνδέσει αυτό το περπάτημα με προσκύνημα στην Παναγία της Αμοργού αλλά παράλληλα γνώριζαν τις ομορφιές αυτού του μοναδικού νησιού των Κυκλάδων. 

Προς τιμήν αυτής της μεγάλης μέρας για την Αμοργό, τραβάω από το αρχείο ένα σύντομο κείμενο και κάποιες φωτογραφίες από το 2005 κυρίως και το 2008 που ήμουν εκεί για να θυμηθούμε την Μεγάλη Στράτα και να υποσχεθούμε στον εαυτό μας και στους φίλους στην Αμοργό ότι του χρόνου θα είμαστε εκεί και θα είμαστε διπλάσιοι.

Στη «Μεγάλη Στράτα» με οδηγό τις εικόνες

«… Η πλέον ενδιαφέρουσα εποχή να γνωρίσει την Αμοργιανή ύπαιθρο, είναι σίγουρα η εβδομάδα που ακολουθεί το Πάσχα, καθώς ούτε ο ήλιος δεν έχει κάψει αρκετά το τοπίο και ακόμη, γιατί ολόκληρο το νησί ευωδιάζει σαν κήπος γεμάτος λουλούδια που πλέει στο πιο φωτεινό πέλαγος του κόσμου.

Είναι μάλιστα η περίοδος που κανένας δεν πρόκειται να βαδίσει μόνος του, κανένας δεν θα αισθανθεί τη μοναξιά που περιπατητή ή δεν θα κυριευθεί από την απορία του επισκέπτη καθώς θα είναι ανάμεσα στους Αμοργίνους που συνοδεύουν εκείνες τις ημέρες τις εικόνες στον ετήσιο εορταστικό περίπατό τους σε όλα τα πλάτη και τα ύψη του νησιού.

Επί πλέον είναι και μια θαυμάσια ευκαιρία να γνωρίσετε τους λίγους ανθρώπους που ζωντανεύουν ολοχρονίς το νησί και είναι αυτοί που ζουν με ευλαβική ειλικρίνεια το μεγάλο γεγονός για κάθε μικρό κομμάτι του τόπου τους. Κάποιους λίγους νέους και περισσότερους ηλικιωμένους που δεν ξέκοψαν ακόμα από το χωράφι, το αμπέλι, το μαντρί και τα δίχτυα τους και είναι αυτοί, οι λίγοι άνθρωποι, το πιο ακριβό στολίδι της Αμοργού.

Είναι έθιμο, όπως και σε πολλά άλλα νησιά των Κυκλάδων, αυτές τις ημέρες οι μοναδικές εικόνες από το μοναστήρι της Χοζοβιώτισας να λιτανεύονται σε όλα ανεξαιρέτως τα σημεία της Αμοργού. Ακολουθώντας ένα παμπάλαιο τυπικό, οι εικόνες «περπατούν» στα χέρια των ιερέων και των ευλαβικών Αμοργίνων και λειτουργούνται όλα τα σημαδιακά σημεία του νησιού, όπως ο ναός του Προφήτη Ηλία στην κορυφή του ομώνυμου βουνού, στις εκκλησίες του  Αγίου Γεωργίου του Βαλσαμίτη, του Φωτοδότη, του Αγίου Γεωργίου στο Τερλάκι καθώς και σε πολλές άλλες μεγάλες εκκλησίες καθώς και στο λιμάνι, στους γκρεμούς και στις εξοχές.

Χάρη του εθίμου λοιπόν ζωντανεύουν για μερικές ημέρες και όλα τα παλιά μονοπάτια του νησιού, από το λιμάνι των Καταπόλων μέχρι την Παναγία την Επανωχωριανή την προστάτιδα της Αιγιάλης και είναι μοναδική ευκαιρία για τη γνωριμία με την Αμοργό χωρίς την ανάγκη χάρτη και οδηγού!»

 

Θα μπορούσα να γράψω περισσότερα για τη Μεγάλη Στράτα της Αμοργού αλλά σκέφτομαι πως δεν ήρθε η ώρα να ξεσηκωθούμε για ταξίδια και άλλες εκδηλώσεις που όπως επισημαίνουν διαρκώς οι ειδικοί επιστήμονες και οι υπεύθυνοι της Πολιτικής Προστασίας αντί να περιορίσουν τη δράση του κορωνοϊού, την ενισχύουν σε επικίνδυνο βαθμό.Να κάτσουμε στο σπίτι μας λοιπόν ή στην αυλή μας για να είμαστε καλά και του χρόνου, έχουμε όλο το χρόνο μπροστά μας να πάμε και στην Αμοργό και οπουδήποτε στην  Ελλάδα!

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 26042020

ΜΙΑ ΚΥΔΩΝΙΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ ΤΗ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ!

Δεν έχω τελειώσει ακόμη όπως θα ήθελα το καθάρισμα του χωραφιού στις Καρυές, όπως το λέμε ή αλλιώς στα Μοσχουτέικα τιμώντας έτσι τους προγόνους που το δημιούργησαν κάποτε με τα χέρια γιατί δεν είχαν τα απαραίτητα εργαλεία και απ’ αυτό έζησε άγνωστος αριθμός γενεών. Οι παλιότεροι στο χωριό μνημόνευαν τον Γιάννη Μοσχούτη, έναν αγαθό άνθρωπο ο οποίος φύτεψε περί τα μέσα του 19^ου αιώνα τα περισσότερα δέντρα, καρυδιές κυρίως και καστανιές από τις οποίες σώζονται μερικές ακόμη καθώς και άλλα καρποφόρα.

Απ’ αυτά δεν σώζεται τίποτα και μόνο κάποιες ξεχασμένες ονομασίες όπως «Κυδωνιά», «Αυγουστομηλιά», «Κλήματα» μέσα σε αυτό το χωράφι, υποφώσκουν την ύπαρξη αυτών των δέντρων. Εξάλλου, δεν έχουν όλα τα καρποφόρα μεγάλη διάρκεια ζωής ειδικά  όταν αυτά είναι μπολιασμένα. Κάτι αγριομηλιές με υπέροχα μήλα και κάτι άγριες κερασιές που ξεπερνάνε και τα 15 μέτρα ύψος επιβεβαιώνουν την άποψη ότι τα μπολιασμένα δέντρα δεν ζουν πολλά χρόνια και γι’ αυτό πρέπει συστηματικά να ανανεώνονται. Αυτό έπαψε να γίνεται τα τελευταία 50 χρόνια γιατί άλλαξε και ο τρόπος ζωής με την «ανάπτυξη» που  διέλυσε κάθε ζωντανή κοινότητα σε όλη την επικράτεια. Έτσι ξεχάστηκαν και ξεράθηκαν τα δέντρα και τα χωράφια που τα φιλοξενούσαν σιγά – σιγά έγιναν δάσος με αγριόδεντρα.

Στα σχέδια που έχω για την αναγέννηση του χωραφιού είναι και φύτευση καινούργιων καρποφόρων δέντρων, εκτός από τις καρυδιές και τις καστανιές που έχει. Γι’ αυτό και το πέρασα δυο χέρια ξύρισμα: ένα ήταν το κόψιμο κάθε άρρωστου δέντρου και άκαρπου και το δεύτερο ένας γενικός καθαρισμός κάθε τι που θα εμπόδιζε την ανάπτυξη των νέων δέντρων. Το χώμα καθαρίστηκε από ρίζες άλλων δέντρων, ανοίχτηκαν λακκούβες για να μπορέσουν οι νέες ρίζες να απλωθούν και κατόπιν άρχισα να φυτεύω τα νέα δέντρα.

Το πρώτο δέντρο που φυτεύτηκε στο καθαρισμένο χωράφι ήταν μια κυδωνιά γιατί είχα ακούσει από τους παλαιότερους ότι σε αυτό ευδοκιμούν πολύ αυτά τα δέντρα και κάνουν πολύ ωραίους καρπούς. Φυσικά εννοούσαν τα παλιά ντόπια κυδώνια, μικρά στο μέγεθος και με πολύ χνούδι τα οποία μπορούσαν να μείνουν στην αποθήκη όλο το χειμώνα χωρίς να πανιάσουν ούτε και να σαπίσουν. Τώρα αυτή που φύτεψα την πήρα από ένα φυτώριο στη Μάκρη Φθιώτιδας το οποίο έχει καλή φήμη και πιστεύω πως δεν έκανα κακή επιλογή. Από το ίδιο φυτώριο πήρα και άλλα καρποφόρα δέντρα τα οποία θα φυτέψω αύριο ενώ έχω προγραμματίσει να φτιάξω δικό μου με είδη που βρίσκω ακόμη στο χωριό.

Με την κυδωνιά λοιπόν εγκαινίασα μια καινούργια περίοδο καρποφόρων δέντρων στο χωράφι και ευχαριστώ τον Γιάννη Τσιρώνη που πέρασε από εκεί με το κοπάδι την ώρα που έφτιαχνα και την περίφραξη και μου έκανε και μια φωτογραφία να θυμούμαστε την στιγμή. Η περίφραξη κρίνεται απαραίτητη γιατί αν γλιτώσει η κυδωνιά από τίποτα απολυμένα γίδια, θα φαγωθεί σίγουρα από τα ζαρκάδια που έχουν γίνει πολλά στην περιοχή. Μέχρι να μεγαλώσει λοιπόν η περίφραξη είναι αυτή που θα την σώσει και ελπίζουμε πως του χρόνου ή την επόμενη χρονιά θα δοκιμάσουμε και τους καρπούς της.

Θέλω να πιστεύω πως ο Γιάννης Μοσχούτης (σε επόμενο σημείωμα θα αναφερθώ εκτενώς σε αυτόν και την αδελφή του Χρύσω) θα βλέπει από εκεί ψηλά τις δουλειές που έχω κάνει στο χωράφι και θα ευλογεί κάθε χρόνο την καρποφορία παλιών και νέων δέντρων.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 25042020

ΤΟΥ ΑΪ – ΓΙΩΡΓΗ ΜΕ ΧΙΟΝΙ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΠΑΤΡΙΔΑ

Τον γιορτάσαμε τον Αϊ – Γιώργη σήμερα πένθιμα και σιωπηλά στην αυλή μας, στη μικρή πατρίδα. Μια πρωινή επίσκεψη στο νεκροταφείο για το καντήλι του πατέρα που όσο υπήρχε και έδινε το πρόσταγμα της ημέρας εξελίχθηκε σε έναν  περίπατο στα νότια χωράφια του χωριού, στου μακαρίτη Ηλία Κεραμίδα στα σύνορα με την Μεσαία Κάψη. Εκεί σε ένα έδαφος όπου χωνεύεται η ιστορία ενός χωριού που θάφτηκε σε άγνωστο χρόνο από ένα βούλιαγμα που αρχίζει από τον λόφο του Αγίου Παντελεήμονα διαπιστώνεται  ότι η πάλη των ήμερων δέντρων με το δάσος είναι προδιαγεγραμμένη με την ήττα των πρώτων.

Στη στροφή του χωματόδρομου προς την Αγία Παρασκευή, με περίμενε η εικόνα της ημέρας: Τα μελίσσια κάποιου συγχωριανού, αναπτυγμένα κάτω από τις ανθισμένες κουτσουπιές και στον ορίζοντα της ελατοσκεπούς κορυφής στο Πικροβούνι, το χιόνι που ξεφόρτωσε ο Απρίλης στο δάσος.

-      - Του χρόνου η τρανή του Αϊ – Γιώργη ημέρα θα πέφτει στις 5 του Μάη….

ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΣΤΑ ΓΕΩΡΓΟΥΛΕΪΚΑ ΞΑΝΑΓΕΝΝΙΕΤΑΙ…

Ο Μάκης και ο Τάκης αφιέρωσαν αρκετή δουλειά στα Γεωργουλεϊκα και φεύγοντας άφησαν ένα κατακάθαρο και απαλλαγμένο από βάτα και τσουκνίδες χωράφι. 

Μόνιμοι κάτοικοι στο χωριό δεν μετριούνται πάνω από 30 και είναι μοιρασμένοι σε τρεις γειτονιές με πολυπληθέστερη την Κάτω Γειτονιά όπου ζουν οι περισσότεροι και κυρίως ορισμένοι νέοι οι οποίοι εκπροσωπούν και την παραγωγική τάξη του χωριού και χάρη σε αυτούς εκτός και ότι χαιρόμαστε δυο μικρά παιδιά κάνουμε και τη διαφορά με άλλα χωριά!

Δεν θα πω αυτή τη στιγμή πόσο μεγάλο πράγμα είναι να ακούς φωνές παιδιών σε ένα λιποθυμισμένο χωριό, θα επανέλθω με άλλο σημείωμα όταν περάσει και το κακό και ξαναβγούμε με θάρρος από τα σπίτια και συναντήσουμε τους γείτονες στις αυλές τους και όλοι μαζί, με την εμπειρία της πανδημίας,  βάλουμε μπροστά τη ζωή μας στο καλοκαίρι. Στην Κάτω Γειτονιά έχουμε κι ένα άλλο προνόμιο σε ότι αφορά τους θορύβους, καθώς όλοι οι οδηγοί που πηγαίνουν ή έρχονται από τα επόμενα χωριά (Μερκάδα, Μαυρίλο, Νεοχώρι ακόμη και στην Ευρυτανία) προτιμούν αντί του κεντρικού δρόμο  τον εσωτερικό αυτό δρόμο που και στενός είναι και επικίνδυνος για να γλιτώσουν τρία χιλιόμετρα. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι να μην βρίσκουμε την ησυχία μας όλες τις ώρες και φυσικά να κινδυνεύουμε ανά πάσα στιγμή να βρεθεί κάποιο αυτοκίνητο μέσα στην αυλή μας!

Αυτές τις ημέρες στο χωριό δεν ακούγεται τίποτα, ούτε εκτός των χωριανών κάποια αυτοκίνητα περνούν, ούτε άλλοι θόρυβοι παίρνουν τα αυτιά μας. Μόνο πουλιά έχει όλη τη μέρα να κελαηδούν και να ετοιμάζουν φωλιές στις πατουλιές και τα χαμόδεντρα τα μικρά και στις λεύκες και άλλα μεγάλα δέντρα τα κοράκια και οι κίσσες. Φέτος στο χωριό βλέπουμε αρκετά κοράκια και δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει με αυτά. Μέσα σε τόση ησυχία, ο παραμικρός θόρυβος γίνεται αμέσως αντιληπτός. Έτσι καταλάβαμε πότε οργώθηκαν και από ποιον κάποια κήπια  ακόμα και στις εξοχές ενώ κάθε άλλος ήχος από τους συνηθισμένους μας δημιουργεί απορίες. Έτσι έγινε και χθες που από το χωράφι στις Καριές που είναι σε βαθούλωμα και δεν βλέπει καν το χωριό, άκουσα ένα θόρυβο που δεν ήξερα από πού προέρχονταν και σε πιο χωράφι δούλευε κάποιο μηχάνημα. Ήταν στο δρόμο μου που επέστρεφα στο σπίτι και πήγα προς τα εκεί που τον άκουγα.

Η μεγάλη βυσσινιά στα Γεωργουλέικα και στον ορίζοντα το χωριό Μερκάδα.

Στην αρχή νόμισα ότι ήταν από κάποιο τρακτέρ που όργωνε ο Δημήτρης Ζυγούρης τον κήπο του στου Κραββαρίτη αλλά έπεσα έξω. Ο θόρυβος προέρχονταν από το χορτοκοπτικό που κρατούσε ο Τάκης που μαζί με τον Μάκη Δημητρόπουλο έκοβαν τα βάτα στο χωράφι που λέμε Γεωργουλεϊκα. Είχαν κάποια χρόνια να τα κόψουν και αυτά κατέλαβαν όλο το χωράφι που κάποτε ήταν ξακουστό για την παραγωγή του. Γι’ αυτό το προετοιμάζουν και σκέφτονται να φυτέψουν διάφορα κηπευτικά και το χειμώνα να βοσκάει το κοπάδι. Στο καθάρισμα πάντως ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στη μεγάλη βυσσινιά που είναι στο κέντρο του χωραφιού και από τον καρπό της οποίας γίνονταν το καλύτερο γλυκό βύσσινο στο χωριό. Είχε και άλλες βυσσινιές το χωράφι, στα σύνορα με τα Κατσιαδιωτεϊκα αλλά ξεράθηκαν. Όπως ξεράθηκαν και οι περισσότερες δαμασκηνιές στα σύνορα με τα Παναητέϊκα και του Κλεάνθη Κραββαρίτη.     

  

Κάθισα λίγο και μίλησα με τα παιδιά, για το χωράφι όπως το θυμόμουν πριν από μισό αιώνα όταν το καλλιεργούσαν οι Καπατελαίοι, μισό με κηπευτικά και μισό με τριφύλλι. Στη ράχη του διακρίνονταν τα ερείπια του μεγάλου σπιτιού του Καρπενησιώτη Γεωργούλα Καρυαμπά που έκαψαν οι Γερμανοί τον Αύγουστο του 1944. Αυτός το είχε δώσει στους Καπατελαίους που είχαν ιδιαίτερες σχέσεις να το καλλιεργούν και μάλιστα ένας από αυτή την οικογένεια, ο Τζίμ όπως άκουγα έστελνε τα μεταπολεμικά χρόνια από την Αμερική που είχε μεταναστεύσει και μάλλον είχε προκόψει δέματα με διάφορα πράγματα στον παπα Παντελή Καποτέλη και αυτός τα μοίραζε στους χωριανούς. Από εκείνα τα δέματα ήταν και το πρώτο κοτλέ παντελόνι με φερμουάρ που φόρεσα στην πρώτη τάξη του Δημοτικού!

Η μεγάλη βυσσινιά στα Γεωργουλέικα μέσα στον χθεσινή αραιή βροχή και την ομίχλη. 

Ευτυχώς πρόλαβε και έδεσε καρπό κι έτσι η ζημιά θα είναι λίγη.

Οι αναμνήσεις μου από το χωράφι, για το οποίο έχω και άλλα να πω όπως και για κάθε άλλο του χωριού και αυτά τα κείμενα είναι οι ψηφίδες ενός μεγάλου ψηφιδωτού που θα είναι ένας συνδυασμός ιστορίας και γεωγραφίας του χωριού που μπορεί κάποτε να γίνει και μια έκδοση ή να παραμείνει με κάποια μορφή στο δίκτυο. Μέχρι τότε και όσο ζουν κάποιοι ηλικιωμένοι στο χωριό θα μαζεύουμε ιστορίες και σίγουρα κάποτε θα έρθει η ώρα να τις λέμε κι εμείς σαν ηλικιωμένοι. Όπως έκανα χθες με τα παιδιά στα Γεωργουλεϊκα που καθώς καθάρισαν από τα βάτα γινόμαστε και η πιο συμμαζεμένη γειτονιά τους αλλά και με αυτό τον τρόπο απομακρύνουμε τον κίνδυνο μιας πυρκαγιάς το καλοκαίρι. Αν το έκαναν και κάποιοι γείτονες ακόμη, ούτε καν θα μας ανησυχούσε μια τέτοια περίπτωση...

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 22042020      

ΤΙ ΓΥΡΕΥΟΥΝ ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΣΤΟ ΟΡΓΩΜΑ;

Τα χελιδόνια βόσκουν χώμα στον κήπο της Τσιλικολένης… 

Μέσα στα αυτά που συμβαίνουν τούτη την περίοδο της επιδημίας που απειλεί τον κόσμο, η είδηση ότι τα χελιδόνια τα βρήκε στον ερχομό τους στην Ελλάδα μια μεγάλη κακοκαιρία και ένας ανεξακρίβωτος αριθμός τους χάθηκε απ’ αυτή την αιτία. Αυτό έγινε αντιληπτό στις παράλιες πόλεις περισσότερο, είδαμε και ένα σωρό φωτογραφίες με τα ταλαιπωρημένα πουλιά στα μπαλκόνια και στους δρόμους να ξεψυχάνε από την κούραση και την πείνα.

Έτσι ενώ στα χωριά τα περιμέναμε να φανούν, όπως συνήθιζαν από τα μέσα Μαρτίου, τα είδαμε τις τελευταίες ημέρες να έρχονται και να επιθεωρούν τις περσινές φωλιές ενώ τα καινούργια ζευγάρια να ετοιμάζονται να φτιάξουν καινούργιες. Στο σπίτι μας, έχουν χτίσει εδώ και χρόνια μια φωλιά κάτω από το μπαλκόνι με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική για να μην ενοχλούνται από το φως και νομίζω πως είναι το ίδιο ζευγάρι που έρχεται κάθε χρόνο.

Η μάνα μου που τα θεωρεί ως αγαθά πνεύματα του σπιτιού και με αυτά αλλάζει καλημέρα κάθε πρωί και αυτά καληνυχτίζει κάθε βράδυ όταν είναι μόνη, επιμένει ότι είναι τα ίδια. Την παρακολουθώ πως τους μιλάει και πως αυτά της αποκρίνονται με μικρές φωνούλες και τελικά συμφωνώ μαζί της: είναι τα ίδια που έρχονται κάθε χρόνο και τα χαιρόμαστε κάθε φορά που τα βλέπουμε και τα προσέχουμε όταν μεγαλώνουν τα μικρά τους, κρατώντας σβηστή τη λάμπα και κουβεντιάζοντας χαμηλόφωνα όταν είμαστε στην μικρή αυλή. Η μάνα μου ανησυχούσε πολύ που άργησαν να έρθουν και στενοχωρήθηκε για το κακό που τα βρήκε και ακόμη λέει για το πόσο τυχερά στάθηκαν τα δικά μας και ξαναγύρισαν στη φωλιά που είναι το σπίτι τους στο σπίτι μας. Γύρισαν και κάποια άλλα ζευγάρια, ένα που προτιμά την μικρή αποθήκη, κάνα δυο στο διπλανό σπίτι του Πάνου και της Κλειώς Τσιρώνη καθώς και στα διπλανά σπίτια. Παλιότερα ήταν και κάποια άλλα ζευγάρια χελιδόνια που έφτιαχνα φωλιές στον αχυρώνα, αλλά από τότε που έπαψαν οι γονείς να έχουν ζώα εκεί, τα χελιδόνια σταμάτησαν να πηγαίνουν εκεί γιατί πιστεύω ότι ήθελαν να βλέπουν κόσμο.

Το ίδιο συμβαίνει παρατηρώ και σε άλλα σπίτια στο χωριό. Σε αυτά που είναι κλεισμένα τους περισσότερους μήνες του χρόνου και ανοίγουν μόνο το καλοκαίρι, δεν πηγαίνουν να κάνουν φωλιές. Έτσι σε ολόκληρες γειτονιές δεν βλέπουμε ούτε ένα να πετάει στον ουρανό. Αντιθέτως, στη γειτονιά μας, όπου κατοικούν και οι περισσότεροι μόνιμοι χωριανοί, έρχονται κάθε χρόνο, ομορφαίνουν τις μέρες μας και μας κάνουν παρέα όλη την ημέρα στην αυλή ενώ είναι θέμα συζητήσεων σε όλη την περίοδο που είναι στο χωριό.

Το ζευγάρι των χελιδονιών στον φράχτη του γείτονα περιμένει να πετάξει στη φωλιά του.

Η μάνα μου λοιπόν που έχει το νου της στα χελιδόνια όλη τη μέρα μου μετέφερε μια σκέψη της που πολλές φορές είχε απασχολήσει κι εμένα. Που βρίσκουν δηλαδή λάσπη να φτιάξουν τις φωλιές της εννοώντας φυσικά πως δεν ενδείκνυνται όλα τα χώματα γι’ αυτή τη δουλειά. Δεν κάνει για παράδειγμα το χώμα του δάσους, ούτε αυτό που έχει κοπριά. Το κατάλληλο χώμα είναι το αργιλώδες και ακόμα καλύτερο το κοκκινόχωμα γιατί είναι εύπλαστο, κολλάει με το σάλιο τους και γίνεται πολύ σκληρό όταν ξεραθεί. Παλιότερα μου είπε η μάνα, τότε που όλοι όργωναν τα κήπια και τα χωράφια στο χωριό, τα χελιδόνια δεν είχαν πρόβλημα και μάλιστα μπορούσαν να διαλέξουν χώμα να κάνουν λάσπη για τις φωλιές τους. Τώρα αυτοί που οργώνουν είναι ελάχιστοι κι έτσι τα χελιδόνια δυσκολεύονται να βρουν το κατάλληλο χώμα ενώ οι σάρες που υπήρχαν κάποτε στις εξοχές δασώθηκαν. Έχοντας αυτές τις σκέψεις στο μυαλό, χάρηκα πολύ που είδα προχθές μια ομάδα από χελιδόνια να μαζεύουν χώμα από το φρεσκοοργωμένο από την φρέζα του Μάκη Δημητρόπουλου κήπο της Τσιλικολένης. Αυτός ο κήπος όντως έχει κοκκινόχωμα και γι’ αυτό έπεσαν τα χελιδόνια και από μακριά έμοιαζαν να βοσκούσαν χώμα!

Όντως έτσι έκαναν. Βοσκούσαν χώμα και με το σάλιο τους έκαναν τη λάσπη που μαζί με ξηρά χορταράκια και τρίχες από ζώα θα έχτιζαν το δικό τους σπίτι. Ένα σπίτι που δεν το ξεχνάνε και ακόμη και να το βρουν χαλασμένο από τους σπουργίτες που ξεχειμωνιάζουν στο χωριό, το επισκευάζουν για να περάσουν εκεί το καλοκαίρι τους και να γεννήσουν.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 21042020

ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΕ ΚΛΕΙΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ

Στα χρόνια που είμαι στη ζωή Πάσχα από το χωριό δεν έλειψα παραπάνω από πέντε – έξι φορές και αυτό γιατί ήθελα να δω πως το γιορτάζουν στην Αμοργό, στη Φολέγανδρο ή στα Τζουμέρκα ενώ κάνα δυο φορές πάλι έμεινα στην Αθήνα. Έτσι μπορώ να πω ότι έχω ποικίλες αναμνήσεις από δεκάδες Πάσχα στο χωριό. Η χειρότερη μπορώ να πω ήταν του 1986 με το Τσερνομπίλ που έβρεχε ακατάπαυστα και ρουπώσαμε από ραδιενέργεια ενώ καλύτερες των παιδικών χρόνων ενώ εσχάτως εκτιμώ πολύ κι αυτές της ωριμότητας!

Οι αναμνήσεις ξεκινάνε από τα πρώτα χρόνια στη δεκαετία του ’60, τότε που το χωριό μας ήταν ακόμη γεμάτο κόσμο και με ανοιχτά όλα τα σπίτια και γιορτάζαμε το Πάσχα καθένας στην αυλή του ή κάποιες οικογένειες μαζί στη γειτονιά. Το χαρακτηριστικό εκείνης της εποχής ήταν η απλότητα και λιτότητα του εορτασμού, πράγματα που υπέβαλλε εξάλλου και η οικονομική κατάσταση των περισσότερων νοικοκυριών καθώς όλων η προκοπή εξαρτιόνταν αποκλειστικά από το χωράφι και το κοπάδι. Έτσι στο τραπέζι μπορεί να μην έλειπε τίποτα αλλά όλα ήταν μετρημένα και υπολογισμένα για κάθε μέλος της οικογένειας και φυσικά και για τον επισκέπτη που τύχαινε να βρίσκεται ή να περάσει από το χωριό.

Εκείνα τα χρόνια το Πάσχα στο χωριό δεν περιμέναμε πολλούς επισκέπτες. Λίγα παιδιά που πήγαιναν Γυμνάσιο στη Λαμία επέστρεφαν για τις διακοπές του Πάσχα ή κάποια άλλα που δούλευαν στην Αθήνα ή σε άλλα μέρη έρχονταν για λίγες μέρες να δουν τους γονείς τους. Εκείνα τα χρόνια άρχισαν όμως να φεύγουν οι χωριανοί αναζητώντας αλλού καλύτερη τύχη πράγμα που κορυφώθηκε στη δεκαετία του ’80 και σήμερα στο χωριό δεν μετράμε παραπάνω από 30 μόνιμους κατοίκους και ο αριθμός τους δυστυχώς διαρκώς φθίνει.

Τα χρόνια που ακολούθησαν μέσα στον εορτασμό του Πάσχα άρχισε να λογίζεται και η επιστροφή των συγχωριανών πολλές φορές συνοδευόμενοι από φίλους στο χωριό. Το πράγμα, σε συνδυασμό με την εξοχικά που έχτισαν πολλοί στο χωριό, κλιμακώθηκε σε βαθμό που στα τελευταία πριν την κρίση χρόνια η αναλογία μονίμων χωριανών και επισκεπτών στο χωριό το Πάσχα ή το καλοκαίρι να είναι 1 προς 5 και καμιά φορά και περισσότερο. Έτσι, τον τόνο όχι μόνο στον εορτασμό του Πάσχα αλλά και γενικά στη ζωή του χωριού δεν τον έδιναν πλέον οι μόνιμοι κάτοικοι αλλά οι επισκέπτες ή οι παραθεριστές και οι αργόσχολοι συνταξιούχοι που δεν λείπουν από κανένα χωριό.

Το φετινό Πάσχα όμως το ζήσαμε για πρώτη φορά μόνοι μας οι 30 μόνιμοι κάτοικοι της Μεγάλης Κάψης. Βάζω κι εγώ τον εαυτό μου στους μόνιμους γιατί με πρόλαβαν τα μέτρα στο χωριό και δεν μετακινήθηκα καθόλου περιμένοντας την άρση τους. Αν και νιώθαμε ασφαλείς μεταξύ μας, κρατούσαμε εντούτοις τις δέουσες αποστάσεις και δεν βγαίναμε από το χωριό χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Μιας και έρχονταν το Πάσχα ήμασταν βέβαιοι πως κάποιοι συγχωριανοί μας θα εύρισκαν τρόπο να αψηφήσουν τους περιορισμούς και να έρθουν, όχι βέβαια να γιορτάσουν το Πάσχα στο χωριό αφού κι εδώ δεν άνοιξε η εκκλησία, αλλά να γλιτώσουν υποτίθεται την μόλυνση ή να περιορίσουν τις πιθανότητές να κολλήσουν.

Αυτό ήταν ένα θέμα που μας απασχολούσε πολύ αλλά η χθεσινή ημέρα έσβησε τους όποιους φόβους μας. Κανένας συγχωριανός μας (εκτός από κάνα δυο περιπτώσεις που ήρθαν από τη Λαμία ή το Καρπενήσι) μετά την ανακοίνωση των μέτρων δεν ήρθε στο χωριό. Αυτό απ’ όλους λογίζεται σαν υπεύθυνη στάση και οπωσδήποτε ενδυναμώνει τις σχέσεις της κοινότητας σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο. Τα ερμητικά κλεισμένα από το φθινόπωρο σπίτια το φανέρωναν χθες στο χωριό όπου καμιά κίνηση έξω από τις αυλές μας γιατί είχε και πολύ ωραία ημέρα δεν παρουσιάστηκε και το ίδιο καταλάβαμε πως έγινε και στα παραπέρα από εμάς χωριά, Μερκάδα, Μαυρίλο, Νεοχώρι γιατί δεν ακούσαμε παρά ελάχιστα αυτοκίνητα να περνάνε. Τους ευχαριστούμε όλους και ευχόμαστε να περάσει το κακό και να ανταμώσουμε να γιορτάσουμε αυτή τη μεγάλη νίκη της κοινότητάς μας! 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 20042020 

ΜΙΑ ΣΥΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ ΣΤΟΝ ΜΑΡΑΘΟ

Τέτοιες ημέρες το 2016, πρώτο χρόνο ΠΦΑ στην κυβέρνηση και 4 χρόνια προ κορονωϊού (π.Κ. στο εξής) πήγαμε με τον Πάνο Νιαβή στη γενέτειρά του, Μάραθο Ευρυτανίας όπου μείναμε λίγες μέρες. Στόχος μας ήταν να περπατήσουμε τις κορφές και τα ρέματα μιας σιωπηλής μικρής πατρίδας που μόνο μνήμες έχει πια να αχνοφέγγουν στα ερείπια των συνοικισμών στις δασωμένες εξοχές. 

Ήταν η δεύτερη φορά μέσα σε 20 χρόνια που κάναμε την ίδια έξοδο στ’ Άγραφα και οι διαφορές μόνο απογοητευτικές θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν καθώς μέσα σε είκοσι χρόνια, δεν έμεινε άνθρωπος για άνθρωπος στους συνοικισμούς. Μόνο στον κεντρικό οικισμό, τον Μάραθο ήταν λίγοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν απομακρυνθεί ως τα σήμερα και στους οποίους, εκτός από τον Πάνο που πηγαίνει συχνά και μένει κιόλας αρκετό καιρό και οι υπόλοιποι πάντα τους έχουμε στον νου μας και συχνά επισκεπτόμαστε.    

Πέρα απ’ αυτά όμως, εκείνες τις ωραίες μέρες του Απρίλη του 2016, είχαμε και την εύνοια της μούσας της Φωτογραφίας  - ειδικά ο Πάνος και ανάμεσα σε αυτές, έβγαλε μια που θα είναι το εξώφυλλο της έκδοσης μιας σειράς κειμένων με θέμα την ερημία του τόπου. Όταν την πρωτόβαλε ο  Πάνος στο facebook διάβασα πολλά και ωραία σχόλια από τα οποία πήρα πολλές ωραίες ιδέες για την εισαγωγή αυτής της έκδοσης και ελπίζω και τώρα θα έχετε κι άλλες καλύτερες μιας και αυτά που γράφω δεν αφορούν μόνο εμένα…

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 15042020

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΟ ΜΠΛΟΓΚ TOY AKTHMONA…

Έχω εντυπωσιαστεί ευχάριστα από την ανταπόκριση που είχε η χθεσινή μου ανάρτηση στο facebook σχετικά με την επίσκεψη μιας χελώνας στο χωράφι που φύτευα πατάτες. Ομολογώ δεν το περίμενα αλλά μου άρεσε επίσης που πάρα πολλοί έδειξαν ενδιαφέρον για το φύτεμα της πατάτας που έγινε σε ένα χωράφι που είχε να καλλιεργηθεί παραπάνω από σαράντα χρόνια. Από την εποχή που το χωριό μας είχε αρκετό κόσμο, τα νοικοκυριά ήταν δυνατά χάρη στην παραγωγή που είχε το καθένα από το χωράφι ή το κοπάδι και ακόμη, υπήρχαν αλογομούλαρα να κάνουν ζευγάρι για τα οργώματα.

Όσοι παρακολουθούν αυτά που γράφω, από τα ωραία χρόνια της «Ελευθεροτυπίας» και κατόπιν στα περιοδικά της εφημερίδας «‘Εθνος» λίγο πολύ γνωρίζουν την θεματογραφία μου καθώς και την άποψή μου για την φύση της Ελλάδας και τους ανθρώπους της η οποία πρέπει να σημειώσω δεν εξαιρεί και την πρωτεύουσα Αθήνα και τους Αθηναίους. Αυτά τα κείμενα καθώς άλλα πολλά δημοσίευα συστηματικά στο μπλογκ actimon γιατί εκεί μπορούν να αναπτυχθούν πιο καλά, να συμπληρωθούν με φωτογραφίες, να θυμίζουν λιγάκι σελίδα εφημερίδας ή περιοδικού. Το τυπωμένο χαρτί ήταν επί χρόνια το τελικό αντικείμενο της δουλειάς μου στις εφημερίδες και δεν μπορώ να το ξεχάσω με τίποτα.

Από το μπλογκ του Ακτήμονα λοιπόν (θα εξηγήσω μια άλλη στιγμή γιατί διάλεξα αυτόν τον τίτλο) έπαιρνα τις αναρτήσεις και τις κολλούσα στο facebook όπου αναλόγως με το περιεχόμενο εύρισκαν ανταπόκριση. Αυτή η δουλειά ξεκίνησε από τότε που μπήκα στο Facebook και κράτησε μέχρι πριν από ένα μήνα που όπως κατάλαβα διακόπηκε η σχέση του με την Google που υποστηρίζει το προαναφερόμενο μπλογκ. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι όχι μόνο να μην επιτρέπει το facebook τέτοιες αναρτήσεις αλλά και να σβήσει ότι είχε γίνει στο παρελθόν. Έσβησε δηλαδή πάνω από 2000 δημοσιεύσεις του Ακτήμονα που είχαν γίνει τα τελευταία 10 χρόνια. Έτσι, όταν οι «Αναμνήσεις» φέρνουν στην επικαιρότητα μια ανάρτηση κάποιων χρόνων αυτή φαίνεται λειψή ή σαν λογοκριμένη.

Τα γράφω αυτά για να ειδοποιήσω όσους ανατρέχουν σε παλιότερες αναρτήσεις μου να μην παραξενευτούν αν τις δούνε έτσι. Ένας άλλος λόγος που κάνω αυτή την ανακοίνωση, είναι να προτείνω στους αναγνώστες των αναρτήσεων μου να τις αναζητούν αν θέλουν στο μπλογκ όπου υπάρχει και πλήρες αρχείο δέκα χρόνων. Εκεί θα βρείτε κείμενα και φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες και τα περιοδικά από τον περασμένο αιώνα και φυσικά σε όλα τα χρόνια που ακολούθησαν. Ένα κλίκ παραπάνω αρκεί…

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 14042020

ΤΟ ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΧΕΛΩΝΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΑΦΙ

Αφιερωμένο στον Ευάγγελο Σπύρου.

Είπαμε ότι μένουμε σπίτι στο χωριό, αλλά σπίτι είναι και τα κήπια και τα χωράφια και όλα όσα έχουν σχέση με την οικονομία του έστω και εικονικά γιατί αμφιβάλλω αν υπάρχει πλέον σπίτι σε χωριό που να στηρίζεται αποκλειστικά στην αγροτοκτηνοτροφιή παραγωγή. Οι περισσότεροι που ζουν όλο το χρόνο σε αυτά τα χωριά είναι συνταξιούχοι, του ΟΓΑ κυρίως  και η πιο σπουδαία ημέρα του μήνα είναι όταν ακούνε ότι μπαίνει η σύνταξη στο λογαριασμό τους και εκείνη που θα έρθει ο ταχυδρόμος να τους δώσει τα χρήματα…

Ο σπόρος που κράτησε η μάνα μου έβγαλε κιόλας δέκα πόντους 

φύτρο και γι' αυτό θέλει ιδιαίτερη προσοχή

Τέτοιο καιρό κάθε χρόνο σε όλα τα χωριά παρατηρούνταν ένας οργασμός καθώς όλοι φύτευαν κηπευτικά και λαχανικά από την παραγωγή των οποίων εξαρτιόνταν η διατροφή το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Την τιμητική τους βέβαια είχαν οι πατάτες καθώς αυτές δεν έχουν πολλές απαιτήσεις στην καλλιέργειά τους, θέλουν λιγότερα ποτίσματα και διατηρούνται πολλούς μήνες. Ακολουθούν τα φασόλια, κοντά ή κλαρωτά που σαφώς είναι πιο μπελαλίδικα, πολλά κολοκύθια για να έχουν τροφή και τα ζώα, ντομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, αγγούρια. Ένα άλλο προϊόν το οποίο φυτεύονταν αυτές τις ημέρες ήταν το καλαμπόκι, βασικό είδος διατροφής μέχρι και την δεκαετία του ΄50 και το οποίο παραμερίστηκε σύντομα εξαιτίας της μεγάλης προσφοράς σιταριού προερχόμενο είτε από τις μηχανοκαλλιέργειες στους κάμπους της χώρας μας ή από το διεθνές εμπόριο.

Το χωράφι στο Έξω Γιούρτι καλλιεργήθηκε πάλι μετά από 40 χρόνια αγρανάπαυση! 

Στον ορίζοντα το γειτονικό χωριό Μερκάδα.

Θυμάμαι πως αυτές οι ημέρες του Απρίλη ήταν οι πιο κουραστικές στο χωριό και είναι ζήτημα αν συνέπιπτε Μεγάλη Εβδομάδα να πηγαίνουν πολλοί στην εκκλησία γιατί ξεθεώνονταν όλη την ημέρα στη δουλειάς στα χωράφια. Μόνο κάτι γριές πήγαιναν τα βράδια στην εκκλησία και τίποτα αργοσχόλοι. Μόνο τις τελευταίες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας και φυσικά την Ανάσταση πήγαινε ο πολύς κόσμος και δεν έβλεπε πότε θα τελειώσουν οι λειτουργίες και οι τελετές να συνεχίσει τις δουλειές που άφησε στη μέση. Σήμερα δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Η γενιά που ανέστησε την Ελλάδα μετά την τραγική δεκαετία 1940 – 1950 έφυγε για τους ουρανούς και οι νεότεροι δεν νιώθουν τα πράγματα όπως τα έβλεπαν οι γονείς τους. Τούτο οφείλεται στην αλλαγή των συνηθειών αλλά και στην ευκολία που δίνει η σύνταξη κυρίως και καμιά φορά ο μισθός αν εργάζονται κι έτσι δεν το θεωρούν όλοι απαραίτητο να καλλιεργήσουν χωράφια και να φτιάξουν κήπια.

Το χωράφι στο Έξω Γιουρτι στις Καριές σήμερα δέχτηκε μετά από σαράντα χρόνια στο χώμα του πάλι πατάτες και την ανταπόδοσή του έστειλε μια χελώνα που μόλις ξύπνησε από την χειμέρια νάρκη να εκφράσει. Δεν νομίζω ότι υπάρχει πιο όμορφος χαιρετισμός από αυτό το πιο γήινο πλάσμα στην καινούργια εποχή που ανέτειλε για το χωράφι…

Έτσι είναι λίγοι αυτοί που κάθε χρόνο ανασκουμπώνονται να φυτέψουν κάποια λίγα πράγματα και λιγότεροι αυτοί που μένουν ευχαριστημένοι από την προσπάθεια. Γιατί δεν είναι μόνο το φύτεμα και ακολουθούν ένα σωρό απαραίτητες δουλειές: βοτάνισμα, πότισμα, λίπανση, φύλαξη από αδέσποτα ζώα, προφύλαξη από αρρώστιες, πράγματα που πολλούς δεν ενθουσιάζουν και η καλλιέργεια πολλές φορές γίνεται αγγαρεία.   

Θα μπορούσαν να γραφτούν σελίδες και σελίδες γι’ αυτό το φαινόμενο και δεν αποκλείεται να το ξεκινήσω αυτές τις ημέρες μόλις πάρω ανάσα από τις δικές μου καλλιέργειες. Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που ξεκίνησα να καλλιεργώ ένα χωράφι στο Έξω Γιούρτι στις Καρυές το οποίο είχε να νιώσει αλέτρι και τσαπί στο κορμί του σαράντα και παραπάνω χρόνια. Ξεκουράστηκε με το παραπάνω, που λένε οι παλιοί και ήρθε η ώρα να το ξυπνήσω και να του θυμίσω τον ρόλο του. Το είχα ετοιμάσει από πέρσι, είχα κόψει τις φτέρες και τις είχα αφήσει καιρό να λιώσουν εκεί οχτώ μήνες και αυτό αποκάλυψε ένα αφράτο χώμα γεμάτο υποσχέσεις για καλή παραγωγή. Σε αυτό λοιπόν το χωράφι φύτεψα σήμερα 80 φωλιές πατάτες, μισές αγορασμένο σπόρο και μισές απ’ αυτόν που κρατάει η μάνα μου.

Αν δεν σκύψεις πάνω στη γη, αν δεν την ακουμπήσεις με τα χέρια σου 

 αν τρίψεις το χώμα στις παλάμες δεν ανοίγει η σχέση...

Η ημέρα ήταν πολύ ανοιξιάτικη με ένα ελαφρό βοριαδάκι που μείωνε την κάψα του ήλιου και προσέφερε ωραίο αγροτικό μαύρισμα. Γύρω από το χωράφι, οι κουτσουπιές και οι γκορτσιές φούσκωναν τα μπουμπούκια τους και αύριο, μεθαύριο θα γεμίσουν λουλούδια. Το ίδιο έκανε και ο μεγάλος πλάτανος του Βασιλάρα που σε λίγες θα είναι σαν τρικάταρτο πλοίο ενώ ζευγάρια από κοράκια έψαχναν στα μεγάλα δέντρα που θα φτιάξουν φωλιά. Όλα έδειχναν μια εύνοια σε αυτά που έκανα και εκεί που έσκυβα στη φωλιά να βάλω με προσοχή να μην σπάσω τα φύτρα της πατάτας, ένα σούρσιμο από τον κοντινό θαμνότοπο με έκανε να στρέψω το βλέμμα μου. Ήταν μια μικρή χελώνα που μάλλον ξύπνησε από την χειμερία νάρκη της και ζαλισμένη άρχισε να περπατάει μέσα στο σκαμμένο χωράφι.

Οι πατάτες μπήκαν στη φωλιά και το χώμα από πάνω 

θέλει χαϊδεμα για να προκόψει η σπορά...

Την εμφάνισή της είδα σαν μια ανταπόδοση του χωραφιού που το ξύπνησα από τον λήθαργο τόσων δεκαετιών και έβαλε τη χελώνα να έρθει πρώτη να χαιρετήσει την μεγάλη αλλαγή. Δεν υπήρχε πιο όμορφο καλωσόρισμα στη νέα καλλιέργεια απ’ αυτό της χελώνας, η οποία είναι και μόνιμη κάτοικος του χωραφιού και καθώς αυτές ζουν πολλά χρόνια, δεν αποκλείεται να θυμάται την τελευταία φορά που είδε εκεί φυτεμένα καλαμπόκια από την μάνα μου και τον πατέρα μου και το χωράφι οργωμένο από το ιστορικό ζευγάρι μουλαριών, τον δικό μας Μάρκο και την φοράδα του γείτονα Λουκομήτσιου (Δημήτρης Λουκόπουλος). Το όμορφο πλάσμα αφού περπάτησε λίγο μέσα στο χώμα και αφού τρόμαξε λιγάκι σαν βρέθηκε στα χέρια μου προκειμένου να μας φωτογραφήσει η Άρτεμη, έφυγε και χώθηκε πάλι στον θαμνότοπο. Μετά από λίγο άκουσα πάλι θόρυβο από εκεί, διπλό μάλιστα.

Μπροστά πάει η θηλυκή χελώνα και ακολουθεί η αρσενική χωρίς να βλέπει και σκοντάφτει..

Ήταν η μικρή χελώνα, αρσενική όπως διαπίστωσα που είχε πάρει από κοντά μια μεγαλύτερη θηλυκή με σκοπό να ζευγαρώσουν. Δεν ξέρω αν η θηλυκή βαριόνταν τους έρωτες, μόλις μάλιστα είχε ξυπνήσει από τον χειμώνα, γιατίανέπτυξε ταχύτητα και παρέσυρε την αρσενική μακρύτερα από το χωράφι. Φαίνεται δεν ήθελε να τις βλέπουμε τι θα κάνουν ή από την άλλη να μας αφήσουν στην ησυχία μας να τελειώσουμε το φύτεμα όπου στον κήπο που θα δημιουργηθεί θα βρίσκουν κι αυτές φρέσκα χορταράκια να τρώνε.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 13042020

ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΚΡΑΚΩΜΗΣ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ… ΧΑΡΔΑΛΙΑ ΜΑΣ!

Μια κουβέντα με τον Αντιδήμαρχο – πολυεργαλείο Πάνο Κοντογεώργο

Σαν δημοσιογράφος στις εφημερίδες τόσα χρόνια, παρόμοια κατάσταση με την τρέχουσα επιδημία δεν έχω ζήσει και το ίδιο μπορώ να πω και σαν άνθρωπος και σαν πολίτης…

Έβαλα, για ν’ αρχίσω αυτό το κείμενο, πρώτα την επαγγελματική ιδιότητα θέλοντας να πω πρώτα ένα μεγάλο μπράβο στους συναδέλφους της τηλεόρασης που είναι στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης τόσες μέρες και να τους ευχηθώ καλή δύναμη και καλή συνέχεια. Κάνω αυτή την εισαγωγή για να πω κατόπιν ότι αυτές τις παράξενες μέρες που διανύουμε, η μεγάλη τηλεοπτική εικόνα, σε εθνικό επίπεδο αλλά και παγκόσμια, έχει σβήσει τις μικρές καθημερινές ειδήσεις από την ελληνική περιφέρεια - εκτός βέβαια και αν αποτελούν κάποιο εξαιρετικό γεγονός που έχει να κάνει πάλι με την επιδημία και τις συνέπειες της.

Τα λέω αυτά για εδώ στο χωριό που είμαι, πριν ακόμη ξεσπάει η επιδημία και ληφθούν τα μέτρα, οι ειδήσεις που βλέπουμε και ακούμε αφορούν όλη την Ελλάδα αλλά για τον Τόπο μας μιλιά. Τόπος επί του προκειμένου είναι το χωριό μου, η Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας στις ανατολικές πλευρές του Τυμφρηστού η οποία ανήκει στο Δήμο Μακρακώμης, νέα του οποίου αυτή την κρίσιμη για όλους περίοδο δεν ακούμε στα ΜΜΕ εθνικής εμβέλειας και μόνο κάποια τοπικά ασχολούνται και με αξιέπαινο ενδιαφέρον με αυτά και με τους ανθρώπους που εμπλέκονται σε όλες τις εκφράσεις της καθημερινότητάς μας.

 Από την άλλη όμως, χάρη στην αυστηρή τήρηση των μέτρων από τους συμπατριώτες σε όλα τα χωριά, η επικοινωνία μας γίνεται μόνο από τα τηλέφωνα και μέσω αυτών μαθαίνουμε τι γίνεται σε κάθε μέρος και κυρίως τι κάνει ο Δήμος μας στην περίπτωση. Ένας Δήμος, σημειωτέον από τους μεγαλύτερους της χώρας με 49 κοινοτικά διαμερίσματα και 15 οικισμούς που για να τον περπατήσει κάποιος θέλει δεν θέλει μια ολόκληρη εβδομάδα.

Βρήκα όμως την ευκαιρία πριν από λίγες ημέρες να σπάσω (με χαρτί βεβαίως) την απομόνωση του χωριού και κατέβηκα στη Μακρακώμη για τις απαραίτητες προμήθειες του σπιτιού και εκεί συνάντησα τον αντιδήμαρχο του Δήμου Μακρακώμης Πάνο Κοντογεώργο ο οποίος είναι επιφορτισμένος με ένα σωρό και καίριες αρμοδιότητες και τηρώντας φυσικά τις αποστάσεις μεταξύ μας είπαμε λίγες κουβέντες για τα πράγματα στην περιοχή.

Από την κουβέντα μας κατάλαβα γιατί αυτή την κρίσιμη περίοδο, ο Δήμος Μακρακώμης δεν  ακούγεται στις ειδήσεις. Μέχρι στιγμής και το ευχόμαστε να είναι έτσι ώσπου να φύγει το κακό, δεν έχει παρουσιαστεί κανένα κρούσμα. Αν και βρίσκεται σε μια περιοχή που είναι πέρασμα προς την Ευρυτανία και την Δυτική Ελλάδα, παρόλα αυτά δεν παρατηρείται καμιά αξιόλογη κίνηση ώστε να τίθεται σε διαρκή επαγρύπνηση η Αστυνομία. Φυσικά και αστυνομικοί κάνουν ελέγχους στους δρόμους αλλά δεν καταγράφεται τίποτα αξιόλογο.

Χαρακτηριστικό, μου είπε ο Πάνος, είναι ότι οι συνδημότες μας σε όλα τα χωριά, ακόμα και στα πιο μικρά με τους λίγους ανθρώπους τα οποία προσέχουν και περισσότερο, τηρούν υποδειγματικά τα μέτρα σε βαθμό μάλιστα που δημιουργούνται και παρεξηγήσεις καθώς ο κόσμος εκεί δεν ήταν μαθημένος σε τέτοιου είδους αποστάσεις.

Όσον αφορά τον Δήμο, ο Δήμαρχος Γιώργος Χαντζής είναι όλες τις ώρες στο γραφείο του και σε διαρκή επιφυλακή βρίσκονται όλοι οι Αντιδήμαρχοι ενώ τηρούνται σχολαστικά όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Σε επιφυλακή βρίσκεται το Κέντρο Υγείας Μακρακώμης και τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ για να τρέξουν όπου χρειαστεί. Σημαντική επίσης είναι η προσφορά της υπηρεσίας «Βοήθεια στο σπίτι» οι υπάλληλοι της οποίας κινούνται σε όλα τα χωριά και φροντίζουν ηλικιωμένα κυρίως και απομονωμένα άτομα που έχουν ανάγκη.  

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην καθαριότητα και την απολύμανση δημοσίων χώρων ενώ πάει πολύ καλά και η ανακύκλωση. Την περασμένη εβδομάδα που η περιοχή δέχθηκε υψηλό ποσοστό βροχής όλες οι υπηρεσίες του Δήμου ήταν σε ετοιμότητα για τις πλημμύρες και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις πεσμένες γέφυρες στο Καστρί και στο Περιβόλι. Όσον αφορά τώρα την τροφοδοσία, λειτουργούν τα σούπερ μάρκετ στην Μακρακώμη, την Σπερχειάδα και τον Άγιο Γεώργιο, οι φούρνοι της περιοχής, ορισμένα καταστήματα που έχουν σχέση με την αγροτική παραγωγή και άλλες δραστηριότητες όπως και τα φαρμακεία ενώ ικανοποιητικά  λειτουργούν τα ντελίβερι της Μακρακώμης και της Σπερχειάδας.

Τον Αντιδήμαρχο Μακρακώμης Πάνο Κοντεγεώργο τον βλέπω κάθε μέρα διακτυακά και από τις κινήσεις του μαθαίνω τι γίνεται στο Δήμο αυτές τις ημέρες Είναι παντού και μέσω αυτού πρέπει να συγχαρούμε τον Δήμαρχο Μακρακώμης, τους Αντιδημάρχους και όλο το προσωπικό που ασχολείται κάτω από έκτακτες περιστάσεις με τα ζητήματα που απασχολούν όλο τον κόσμο στον Τόπο μας. Καλή συνέχεια συμπατριώτες και καλή Ανάσταση να έχουμε όλοι…

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 13042020