Η ΚΟΥΦΑΛΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΥ…

Για όλους υπάρχει μια σταλιά γης για να σκεπάσει τα ίχνη από το πέρασμά τους στη ζωή και για λίγους, μια αγκαλιά από ένα πλάτανο να τους χωνέψει…

Υπάρχει στα προγονικά μου χωράφια, στη Μεγάλη Κάψη Τυμφρηστού ένας μεγάλος πλάτανος που η ηλικία του μπορεί να ξεπερνά τα 500 χρόνια και ο υπολογισμός της δεν γίνεται με τη μέτρηση των ομόκεντρων κύκλων στον κορμό γιατί από τον τεράστιο όγκο του έχει μείνει μόνο ένα τμήμα φλούδας περί τους 20 πόντους που περικλείει μια τεράστια, σαν δωμάτιο σπιτιού κουφάλα…

Σε αυτή την κουφάλα λοιπόν η οποία δημιουργήθηκε από κάποια τομή στο δέντρο όταν αυτό ήταν ακόμη νεαρό ή από κάποια φωτιά αργότερα διανυκτέρευαν τα παλαιότερα χρόνια πολλοί σαν δεν προλάβαιναν να πάνε στο χωριό ή ήθελαν να ξυπνήσουν νωρίς το πρωί να πιάσουν δουλειά στο χωράφι χωρίς να χάσουν χρόνο με το πήγαινε έλα. Είναι δε τόσο μεγάλη που άνετα χωρούσαν και πέντε και έξι άτομα να κοιμηθούν και λόγω της διάταξης των υπερκείμενων σε αυτή μεγάλων κλάδων, παρέμεινε πάντα στεγνή και από βροχές και από χιόνια. Σε αυτή έβρισκαν καταφύγιο και πολλοί ξωμάχοι και τσοπάνηδες σαν τους έπιανε βροχή στην εξοχή και ορισμένοι άναβαν μάλιστα και φωτιά για να ζεσταθούν και η κάπνα φαίνεται ακόμα καθαρά στα μαυρισμένα τοιχώματα της κουφάλας.

Βέβαια κάτι τέτοιο δεν θα επέτρεπε ποτέ ο Γιάννης Μοσχούτης (1845 – 1936) στον οποίο οφείλονταν η συστηματική φροντίδα των χωραφιών και των δέντρων που ο πλάτανος ήταν ο αγαπημένος του χώρος για να ξεκουραστεί και να περάσει τη νύχτα του. Αυτός έλεγε πως είχε ακούσει από τον παππού του πως η κουφάλα ήταν ίδια και στα χρόνια εκείνου του μακρινού προγόνου και πως τότε εκεί κρύβονταν σαν ένοιωθαν πως ζυγώνει κάποιος κίνδυνος και ένοιωθαν κάπως ασφαλείς. Έτσι υπολογίζοντας τα χρόνια των αφηγήσεων με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε πως ο πλάτανος ξεπερνάει τα 500 χρόνια σε ηλικία.

Πεντακόσια χρόνια από σήμερα είναι πάνω κάτω η περίοδος της κατάκτησης του ελληνικού χώρου από τους Οθωμανούς συμπεριλαμβανομένων και των δύο αιώνων της ανεξαρτησίας των Ελλήνων. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα ο πλάτανος αυτός μπορεί να μην είδε όπως άλλοι πλάτανοι στις πλατείες σπουδαία πράγματα αλλά παρακολουθούσε τα όσα ταπεινά γίνονταν στα χωράφια μπροστά του και τους διαβάτες στο μονοπάτι που συνέδεε το χωριό με τον κάμπο του Σπερχειού και τα χωριά της Ευρυτανίας, πίσω από τον Τυμφρηστό.

Εκεί δίπλα λέγεται πως υπήρχε κάποτε χάνι ή κάποια άλλη εγκατάσταση για τους διερχόμενους και κάποια λείψανα από τοίχους μέσα στο δάσος συνηγορούν στη φήμη αυτή. Τη συνηγορία για την ύπαρξη χανιού ενισχύει και το γεγονός ότι από τις ρίζες του πλατάνου πηγάζει αρκετό νερό, τόσο που μέσα σε δυο μέρες το καλοκαίρι μπορεί να γεμίσει μια στέρνα είκοσι κυβικών. Σε αυτό το νερό οφείλονταν και καλή παραγωγή του χωραφιού το οποίο άγνωστο για ποιο λόγο λέγεται στου Βαλτάσαρ, όνομα το οποίο έφερε ένας εκ των τριών μάγων της Ανατολής που πήγαν και προσκύνησαν το νεογέννητο Χριστό.

Τέτοιο όνομα δεν έχει κανένας σήμερα στην περιοχή αλλά και στο παρελθόν δεν έχει αναφερθεί πως το είχε κάποιος άνθρωπος. Φαινομενικά δεν έχει καμιά σημασία αλλά αν το ψάξει κανείς πιο βαθιά δηλώνει πως αυτό το χωράφι –το μόνο ποτιστικό μάλιστα σε όλη την πλαγιά ανάμεσα στο ρου του Σπερχειού και στο χωριό Μεγάλη Κάψη που καλείται Κουμάσια- το κατείχε κάποτε ένας ξεχωριστός άνθρωπος και γι’ αυτό διατηρήθηκε το όνομά του. Ποιος ήταν αυτός, κανένας δεν ξέρει όπως και κανένας πάλι δεν μπορεί να υπολογίσει πότε αυτός διάβηκε από τη ζωή και πότε πέθανε. Κι ακόμα, αν όντως ήταν αυτό το πραγματικό του όνομα ή ήταν ψευδώνυμο κάποιου χωριανού που τον έχουμε ξεχάσει…

Όλα αυτά είναι ερωτήματα που μπορούν να αναπτυχθούν ένα βράδυ μέσα στην κουφάλα του πλατάνου και να μη βρουν ποτέ απάντηση καθώς ο άνθρωπος ουδέποτε θα μπορέσει να καταλάβει τη γλώσσα ενός πλατάνου που στα χρόνια του όλα τα έχει και δει κι έχει στεγάσει τόσο κόσμο μέσα στην κουφάλα του. Μια κουφάλα που ήταν πάντα ανοιχτή και φιλόξενη σε όποιον δρασκέλιζε την είσοδό της και αφήνονταν να ακούσει μέσα στη γαλήνη της νύχτας τους μόνο τους τριγμούς από τα κλαδιά που παιδεύει ο αέρας και τις ρίζες να συνομιλούν με το νερό…