ΕΝΑΣ ΠΕΡΙΕΡΓΟΣ ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ

 

Κοντεύω να κλείσω δέκα μήνες στο χωράφι και στους κήπους και μπορώ με σιγουριά πια  να πω πως αυτή την περίοδο, από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα, τα έντομα που είδα ήταν ελάχιστα. Φυσικά εννοώ αυτά που ζούσαν στο χωράφι και με την παρουσία τους συμμετέχουν άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά στις καλλιέργειες. Για να είμαι πιο σαφής αναφέρομαι πρώτα στις ακρίδες, που δεν είχα σχεδόν καμία, τις πασχαλίτσες που κι απ’ αυτές είδα ελάχιστες, τα σκαθάρια και άλλα πολλά που κάποτε πλημμύριζαν τον αέρα και το έδαφος. Μέλισσες είδα αρκετές, ειδικά την άνοιξη και την περίοδο που ήταν ανθισμένες οι καστανιές αλλά τώρα πετάνε λίγες, όπως και μπάμπουρες. Σφήκες επίσης είδα ελάχιστες αλλά φέτος ήταν κάπως περισσότερα τα σερσένια (σερσέκια ή σκούρτοι αλλού).

Τα περισσότερα απ’ αυτά εννοείται πως συμβάλλουν στην επικονίαση, μεταφέροντας γύρη από το ένα λουλούδι στο άλλο κι αν βοηθήσει και ο καιρός, τότε η παραγωγή θα είναι καλή ενώ άλλα υπάρχουν απλά για την ομορφιά τους, όπως οι πεταλούδες για παράδειγμα που κοσμούν τον αέρα κατά την διάρκεια της ημέρας και οι γρύλοι που ομορφαίνουν τα βράδια με τη μουσική τους.  Πέρα απ’ αυτά όμως υπάρχουν και ένα σωρό άλλα έντομα, τα οποία τα οποία μπορεί να είναι και αυτά όμορφα και φυσικά πλάσματα του θεού που έχουν το δικαίωμα στην ύπαρξη αλλά η ζωή τους συνδέεται με την καταστροφή, σε όλα τα στάδιά της, της σοδειάς για την οποία τόσο έχει παλέψει ο καλλιεργητής και ο αγρότης και με αυτή περιμένει να συντηρήσει την οικογένειά του ή να την εμπορευτεί και να βγάλει χρήματα. 

Όλα αυτά τα έντομα, βρωμούσες κυρίως, αλλά και άλλα μικρότερα και σχεδόν αόρατα  αποτελούν εχθρό μόνο για τις καλλιέργειες αλλά και για τα δέντρα και τα φυτά που είναι γύρω τους, τα λεγόμενα άγρια που δεν έχουν να προσφέρουν στον άνθρωπο βρώσιμους απ’ αυτόν καρπούς αλλά άλλους καθώς και το φύλλωμά τους που είναι πολύτιμοι για τα ζώα, ήμερα και άγρια. Έτσι πολλές φορές βλέπουμε τα επιβλαβή λεγόμενα έντομα να πλήττουν με τον ίδιο τρόπο και αυτή τη χλωρίδα και να δημιουργούν κενά στην ετήσια ή την πολυετή βλάστησή τους. Αυτά τα έντομα είναι πρακτικά απρόσβλητα από τις παρεμβάσεις του ανθρώπου ακόμη και με χημικά παρασκευάσματα ή άλλα εντομοκτόνα και απειλούνται μόνο από φυσικούς εχθρούς, ήτοι άλλα έντομα που αποτελούν την τροφή τους ή τα πουλιά. Η εντύπωση όμως που έχει δημιουργηθεί σε πολλούς καλλιεργητές είναι ότι στην αλυσίδα της βιοποικιλότητας έχουν προκληθεί διάφορα κενά που δεν καλύπτονται από τα διαθέσιμα έντομα και πουλιά κι έτσι κατά καιρούς βλέπουμε ότι τα επιβλαβή έντομα δρουν ανεξέλεγκτα με αποτέλεσμα να θρηνούμε μικρές ή μεγάλες καταστροφές

Από τους εχθρούς αυτών των εντόμων, είναι ένα περίεργο πλάσμα, το λεγόμενο αλογάκι της Παναγίας (Mantis religiosa). Η ονοματοδοσία του σχετίζεται με τη χαρακτηριστική μορφή του σώματός του και τη στάση που παίρνει έχοντας το πρόσθιο ζεύγος των ποδιών του απλωμένο θυμίζοντας στάση προσευχής και συγκεκριμένα έναν προσευχόμενο άνθρωπο μιας θρησκείας, έναν μάντη, όπως μαρτυρά και το κοινό αγγλικό όνομα του ζώου είναι praying mantis. Όλη η τάξη των εντόμων με τα ίδια χαρακτηριστικά (περισσότερα από 2.000 είδη) ονομάστηκαν «Μαντώδη» (μάντης + είδος) από τον γερμανό εντομολόγο  Χέρμαν Μπούρμαϊστερ το 1838. Το γιατί όμως στην Ελλάδα το λέμε αλογάκι της Παναγίας, είναι άγνωστο και οι απαρχές της ντόπιας ονοματοδοσίας κρύβονται βαθιά στο χρόνο.

Αυτό το πλάσμα λοιπόν που είναι σύμμαχος στον κήπο καθώς η τροφή του είναι διάφορα άλλα έντομα και αυτό μας ενδιαφέρει. Το άλλο χαρακτηριστικό του επίσης είναι ότι το θηλυκό είναι κανίβαλος, τρώει δηλαδή το αρσενικό την ώρα μάλιστα που ζευγαρώνουν. Οι λόγοι που το κάνει ασφαλώς και εμπίπτουν στην φυσιολογία του αλλά επ’ ουδενί δεν αποτελεί και παράδειγμα για τον άνθρωπο. Όσοι δε παίρνουν είδηση αυτή την πρακτική, καλό είναι να μην επεμβαίνουν γιατί η φύση που το έφτιαξε ξέρει καλύτερα απ’ όλους τον λόγο. Ας ελπίζουμε πως μετά το αρσενικό, θα ασχοληθεί και με τις βρωμούσες του κήπου!

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 10092020