ΜΙΑ ΠΡΟΒΑΤΙΝΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΗΣ ΑΡΕΣΕΙ ΤΟ ΚΟΠΑΔΙ

Τι σημαίνει «Μένουμε Σπίτι» στο χωριό, το έχω γράψει και σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και η έξοδος ή οποία αν πρόκειται για εποχικές δουλειές δεν σηκώνει αναβολή και ενδεχομένως ο χρόνος γι’ αυτές είναι πολύτιμος λόγω των αλλαγών του καιρού. Σε ότι αφορά δε τα γεωργικά, τα σκαμπανεβάσματα του Μάρτη συνιστούν διαρκή προσοχή.

Η έξοδος πάλι στα χωράφια ή στην βοσκή των κοπαδιών όπως κάνουν δυο τρεις γείτονές μου δεν προϋποθέτει κανένα χαρτί ή SMS στην σχετική υπηρεσία γιατί κάτι τέτοιο είναι αυτονόητο. Το σλόγκαν όμως πέρασε σε όλους και κάθε πρωί η ημέρα ξεκινάει με σχετικά πειράγματα για το αν πήρε ο ένας χαρτί μαζί του στη βοσκή ή αν ο άλλος έστειλε σήμα γιατί πήγε στο δάσος να κόψει καστανίσια παλούκια στο βουνό που έχουν περισσότερη αντοχή στους φράχτες. Το γεγονός πάντως ενισχύει την επικοινωνία μας γιατί κάθε πρωί στην Κάτω Γειτονιά η οποία είναι η πιο πυκνά κατοικημένη του χωριού (20 άτομα σε σύνολο μονίμων τριάντα) την πρωινή καλημέρα μας διανθίζουν και τέτοιου είδους διάλογοι.

Εγώ αναφέρομαι κάθε πρωί στη μάνα μου και την κόρη μου και λέω πάνω κάτω τι ώρα θα επιστρέψω για φαγητό το μεσημέρι και το απόγευμα ενώ όταν με πιέζει ο καιρός επιστρέφω μια και καλή το βράδυ. Στο χωράφι δεν υπάρχει περίπτωση να δω κανέναν ούτε κανένας πάλι δεν πρόκειται να με επισκεφτεί. Αν πάθω κάτι δηλαδή, δεν θα το πάρει κανένας είδηση. Κάθε ημέρα όμως χαιρετιόμαστε το πρωί και το απόγευμα με τον Γιάννη Τσιρώνη που πηγαίνει στην καλύβα που είναι στο διπλανό χωράφι στα Παυλέϊκα να φροντίσει το κοπάδι του και να το βγάλει για βοσκή. Στον ενδιάμεσο χρόνο δεν βλέπω αλλά ούτε και ακούω κανέναν άνθρωπο, μόνο κάτι κοράκια που φτιάχνουν τη φωλιά τους.

Χθες όμως δεν ήμουν μόνος. Αν και είχα το νου μου σε ένα κομμάτι του χωραφιού που είχε να καθαριστεί δέκα χρόνια και τα βάτα ήταν σαν μικρά δέντρα και το προορίζω επειδή είναι προσήλιο και στραγγερό να βάλω μια σειρά κλίματα, πήρα είδηση μια προβατίνα του Γιάννη που δεν ακολούθησε το κοπάδι, όπως αυτός με πληροφόρησε μετά, να βοσκάει και να την ακολουθούν τα δυο μικρά της αρνάκια. Πρόκειται για μια ιδιότροπη προβατίνα, ράτσα μαυροκέφαλη με μικρά αυτιά, που δεν θέλει να πάει να βοσκήσει μαζί με το άλλο κοπάδι αλλά να μείνει πίσω στο μαντρί και να προσέχει τα αρνάκια της. Δέκα μέρες αυτό κάνει και στο τέλος ο Γιάννης την παράτησε να κάνει ότι αυτή θέλει. Η προβατίνα λοιπόν παίρνει τα δίδυμα αρνάκια της, ένα ολόιδιο με αυτή και ένα μπέλλο (κατάλευκο) και τα σεργιανάει πέρα δώθε στο λιβάδι. Αυτά την ακολουθούν, όταν πεινάσουν τρέχουν να βυζάξουν, αυτή αν δεν έχει γάλα τα εμποδίζει να είναι συνέχεια κάτω από την κοιλιά της και φυσικά παίζουν, όπως όλα τα αρνάκια κουτουλιές, σπρωξίματα, τρεχαλητά κάτω από το άγρυπνο πάντα βλέμμα της.

Πήγα μια στιγμή να την πλησιάσω αλλά έδωσε ένα σήμα και η οικογένεια άρχισε να απομακρύνεται βιαστικά λες και είχα κάτι που την ενοχλεί. Δεν τα παράτησα όμως, σε ένα διάλειμμα διάλεξα  ένα σημείο που να μην με βλέπει να χαζέψω τη σκηνή και κατάφερα κι έκανα και κάποιες φωτογραφίες να θυμάμαι την ημέρα και να σκέφτομαι πόσο όμορφο και ωφέλιμο είναι να βοσκιέται τακτικά το χωράφι από πρόβατα για να μειώνεται το χόρτο, να λιπαίνεται το έδαφος και να έχουν και συντροφιά τα δέντρα. Το είπα στον Γιάννη και τώρα που είναι καθαρό απ’ άκρη σε άκρη θα το επισκέπτεται πιο συχνά…

Τώρα το πόσο φρόνιμο είναι μια προβατίνα να μην ακολουθεί το κοπάδι και να πατάει πόδι να περνάει το δικό της, να παίρνει αυτή τα αρνάκια της βόλτα ενώ τα άλλα τα κλείνουν στον τσάρκο, είναι ένα ζήτημα. Ασφάλεια πάντως έχει γιατί των ιδίων αντιλήψεων είναι και η ασπρόμαυρη σκύλα που τη λένε Μπέλλα η οποία κι αυτή βαριέται να πηγαίνει μαζί με τα άλλα σκυλιά στη βοσκή και κάθεται και τεμπελιάζει στην καλύβα ή ψάχνει για καρύδια στο χωράφι. Η περίπτωση της απείθαρχης προβατίνας δείχνει ότι μια χαρά την βολεύει γιατί μπορεί να πει στα άλλα σκυλιά πως κάθεται να την προσέχει μη πέσει κανένας λύκος!

(Ακολουθεί)  

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 30032020       

ΤΟ ΧΙΟΝΙ ΔΕΝ ΤΡΟΜΑΞΕ ΤΙΣ ΚΟΡΟΜΗΛΙΕΣ

Το χωριό γεμάτο ανθισμένες κορομηλίες. Η φωτογραφία από το σπίτι του Σακκά!

Η ανθισμένη κορομηλιά στου Λεωνίδα Παπαγιάννη που έδωσε την αφορμή γι' αυτό το κείμενο.

Πάει καμιά εβδομάδα τώρα που στη μικρή πατρίδα (Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας, στις ανατολικές πλαγιές του θεϊκού Τυμφρηστού) έπεσε ένα χιονάκι, από το μισό χωριό και πάνω. Κανονικά παραμένουμε κι εμείς στο σπίτι, αλλά να τα ξαναπούμε. Σπίτι στο χωριό, όταν είσαι μόνιμος κάτοικος και δεν έρχεσαι μόνο για διακοπές ή για να γλιτώσεις από κάτι, είναι και η αυλή, ο κήπος, το χωράφι, το κοτέτσι, το μαντρί. Έχεις δηλαδή να κάνεις κάτι το οποίο μέσα στον κύκλο του χρόνου και στην κάθε μέρα που περνάει δεν το αφήνεις γιατί από τη συνέχειά του εξαρτάται η επιβίωσή σου. Βέβαια εγώ μέσα σε αυτό τον κύκλο εγώ δεν είμαι πλήρως ενταγμένος, το προσπαθώ και τα μέτρα για την υγεία με βολεύουν πολύ αλλά είναι η μάνα που παρά την ηλικία της συνεχίζει να κάνει κήπο και να φροντίζει τις λίγες κότες που έχει. Όταν δεν βρέχει, εμένα τουλάχιστον δεν μου φτάνει η ημέρα γιατί καθαρίζω και συμμαζεύω το μεγάλο χωράφι έτσι ώστε να φυτευτεί με καινούργια δέντρα.

Η μεγάλη κορομηλιά στο οικόπεδο του Δημήτρη Τσιρώνη στην Κοκαλιάρα.

Όταν χιονίζει όμως (αστείο χιόνι ήταν αλλά αυτό μας έστειλε ο ουρανός φέτος και είναι βέβαιο πως θα διψάσουν και οι άνθρωποι και ο τόπος) βρίσκω την ευκαιρία να κάνω καμιά δική μου δουλειά, να δω ειδήσεις, να παρακολουθήσω την επικαιρότητα και στο διαδίκτυο, να μιλήσω με κανέναν άνθρωπο, αλλά και να κάνω βόλτες στο χωριό. Έτσι εκείνη την ημέρα που χιόνισε περπάτησα πάνω κάτω και πέρα δώθε όλο το σιωπηλό χωριό και τις κοντινές εξοχές και όπως πάντα κάνω τράβηξα αρκετές φωτογραφίες τις οποίες θα ανεβάσω κάποια στιγμή αφού γράψω και κανένα συνοδευτικό κείμενο.

Μια κορομηλιά στο πλάι του Υφαντή κάτω από τον δρομο. 

Η κορομηλιά με τα υπέροχα κεχρμπαρί κορόμηλα στου Φώτη Παπαγιάννη στην Παναγία.

Ανθισμένες κορομηλιές στα χωράφια του Γιωργούλα Δεδούση κάτω από τον Άγιο Παντελεήμονα. 

Ανθισμένες κορομηλιές με φόντο τα χιονισμένα έλατα στον Άγιο Παντελεήμονα.

Κορομηλιά στο χωράφι του Φάνη Κολοκύθα στην Παναγία.

Από τη σοδειά φωτογραφιών εκείνης της ημέρας ξεχώρισα μια που θεωρώ ότι με αυτή η φύση και ο Τόπος μας στέλνουν ένα μεγάλο μήνυμα ελπίδας. Η φωτογραφία δείχνει την μεγάλη κορομηλιά στον κήπο του αείμνηστου Λεωνίδα Παπαγιάννη να είναι ανθισμένη ως το τελευταίο κλαράκι της ενώ στο έδαφος να είναι στρωμένο το χιόνι στο ύψος ενός δάχτυλου. Κάτω από το ανθισμένο δέντρο δεν έχει καθόλου χιόνι γιατί καθώς πέφτει πάνω στα άνθη της, από την ελάχιστη διαφορά θερμοκρασίας που έχουν αυτά λόγω της θέρμης του δέντρου να ξεκινήσει τον νέο κύκλο της καρποφορίας, λιώνει αμέσως και πέφτει σαν κρύα βροχή στη γη.  Αυτό λειτουργεί και προστατευτικά για τα άνθη καθώς στεγνώνουν πιο γρήγορα και έτσι σε περίπτωση που πέσει πολύ η θερμοκρασία να μην παγώσουν.

Ανθισμένη κορμηλιά με χιόνια στο δρόμο προς τη Δεξαμενή. 

Ανθισμένες κορομηλιές και φουντουκιές στο ρέμα πάνω από τη Σβαρνή.

Ανθισμένες κορομηλιές μπροστά από το σπίτι του Λουκά Σακκά. 

Ένα δάσος από ανθισμένες κορομηλιές στο χωράφι του Μάμαλη στην Παναγία.

Η βρύση Καμάρα ανάμεσα σε δυο ανθισμένες κορομηλιές.

Έκατσα αρκετή ώρα και έβλεπα την κορομηλιά, σαν καϊκι με άσπρα πανιά έμοιαζε μέσα στο μουντό φως του χιονιά στον σιωπηλό τόπο. Χαιρόμουν για την ομορφιά της, της ευχήθηκα καλή δύναμη και στον δικό της αγώνα για την επιβίωση και την φαντάστηκα σε λίγες ημέρες να αρχίζει να μεγαλώνει τους εκατοντάδες μικρούς καρπούς της και το καλοκαίρι να είναι γεμάτη κορόμηλα. Κάτι μικρά μωβ είναι, τα έχω δοκιμάσει και είναι πολύ νόστιμα και ελπίζω πως θα κάνουμε και εξαιρετική μαρμελάδα.  

Ανθισμένες κορομηλιές στο χερσότοπο στο νεκροταφείο. 

Ανιθσμένες κορομηλιές στα σύνορα του χωραφιού του Κατσαδιώτη με τα Γεωργουλαίικα.

Οι κορομηλιές στη Σβαρνή και στο χωράφι του Λουκογιάννη ανθισμένες.

ΥΠ. Μη με παρεξηγήσουν οι άλλες κορομηλιές του χωριού, όλες ήταν όμορφες και όλες τραβούσαν το ίδιο ζόρι με την κορομηλιά στο Παπαγιαννέϊκο αλλά αυτή σήμερα προηγείται. Στις υπόλοιπες η τιμή περιορίζεται σε κάποιες φωτογραφίες (δεν τις πρόλαβα όλες να με συγχωρούν οι υπόλοιπες) θα είναι ξεχωριστή μια άλλη στιγμή μέσα στο χρόνο, όταν θα αρχίσει η καρποφορία τους.  

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 30032020.

ΤΑ ΕΙΚΟΝΙΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΩΧΝΟΥΝ ΤΟ ΚΑΚΟ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ

Το εικόνισμα του Τζίμ στην Χώρση

Διάβασα χθες στο Facebook μια εξαιρετική ανάρτηση του καλού φίλου και δασκάλου από την Σπερχειάδα (από τη Γραμμένη Οξιά όμως καταγώμενο) Βασίλη Κανέλλο σχετικά με τις επιδημίες και πανδημίες που έπληξαν την Στερεά Ελλάδα κατά τον 19^ο αιώνα και για τις οποίες έχουμε σχετικές γραπτές αναφορές ή κατατέθηκαν στην ιστορία από αφηγητές του παλιού καιρού. Στο ίδιο κείμενο διάβασα επίσης για το «σταύρωμα» των τεσσάρων οριζόντων κάθε χωριού για να εμποδίσουν την  είσοδο της αρρώστιας σε αυτό. Ένα χαρακτηριστικό κομμάτι από το έργο του Καρκαβίτσα για τα Κράβαρα που παραθέτει, το αποδεικνύει.

Έχω κι εγώ ακούσει για τις επιδημίες που χτύπησαν το χωριό μου παλιότερα και τις αναφορές που έκαναν για το «σταύρωμα» των τεσσάρων οριζόντων του χωριού κάποιες εποχές που κανένας πια δεν θυμάται. Μόνο για τρία θύματα της ισπανικής γρίπης το 1918 μου έχουν πει αλλά κανείς δεν θυμάται ποιοι πέθαναν. Άμα αναζητήσω το βιβλίο του Ληξιαρχείου στο Δήμο πιθανόν να βρω κάποια στοιχεία. Μου έχουν αναφέρει και για λιτανείες που έκαναν παλιότερα για διάφορα κακά, όπως οι ακρίδες που είχαν πέσει το 1946 και χάρη στην πίστη των χωριανών πήγαν σύννεφο και πνίγηκαν στον Σπερχειό.

Το εικόνισμα στο Αλώνι του Λάκκου

Εκείνα όμως τα στοιχεία που θυμίζουν αυτές τις περιπτώσεις και την επίκληση των χωριανών στο Θεό για διαρκή υποστήριξη, είναι τα εικονίσματα στους τέσσερις ορίζοντες οι οποίοι και συμπίπτουν με τις κύριες εισόδους και εξόδους του χωριού. Μοντέρνα σήμερα, αντιαισθητικά ίσως και κακόγουστα, χωρίς την επιμέλεια του μάστορα μας αφήνουν να καταλάβουμε πως για όσα χρόνια υπήρχε το χωριό, πάντα εκεί ήταν θεμελιωμένο ένα ιερό για να αποτρέπει την είσοδο του όποιου κακού στο ζωτικό χώρο της κοινότητας. Δεν έχουμε στοιχεία για την βαθιά ιστορία του τόπου και στεκόμαστε στην παρουσία αυτών ως εικονίσματα της χριστιανοσύνης.

Το εικόνισμα που έφτιαξε ο Παντελής Δεδούσης στη Μτσιάρα.

Το πιο σημαντικό είναι το εικόνισμα στη Χώρση, στο παλιό έμπα του χωριού που συναντιόνταν οι δυο μεγάλες στράτες. Αυτή που έρχονταν από τον κάμπο της Λαμίας και προχωρούσε προς την Ευρυτανία και η άλλη που έρχονταν από την Αιτωλία και προχωρούσε προς την Θεσσαλία και τα Άγραφα. Σε αυτή τη διασταύρωση όφειλε το χωριό την ακμή του κατά τους πρώτους αιώνες της οθωμανικής κατάκτησης και πιθανόν και στους βυζαντινούς χρόνους. Εκεί ήρθε και ο πρώτος δρόμος που άνοιξαν οι χωριανοί με τα σκαπανικά τους μετά τον επαναπατρισμό τους μετά τον Εμφύλιο και μάλιστα το μεροκάματο το έπαιρναν σε σιτάρι. Αυτός ο δρόμος σύντομα εγκαταλείφθηκε για να περάσει από το κέντρο του χωριού που είναι στην επάνω γειτονιά. Πάραυτα σε εκείνο το σημείο ομογενής από την Αμερική, ο λεγόμενος Τζίμης έστειλε στα μέσα της δεκαετίας του ’60 χρήματα και κατασκευάστηκε ένα εικόνισμα με πλάκες από μωσαϊκό και ευτυχώς διατηρείται ακόμη καλά και είναι το μόνο που έχει σχεδόν μόνιμα αναμμένο καντηλάκι λόγω του ότι στην Κάτω Γειτονιά του χωριού ζουν οι περισσότεροι συγχωριανοί.

Το εικόνισμα του Βαρλάμη στον Άγιο Παντελεήμονα

Στην έξοδο αυτού του δρόμου προς το βουνό που οδηγούσε κάποτε στο Καρπενήσι δεν υπάρχει κάποιο άξιο αναφοράς εικόνισμα, ούτε ίχνη από παλαιότερο υπάρχουν. Κάτι σιδερένια καινούργια είναι πολύ σύγχρονα. Στην βόρεια έξοδο τώρα του χωριού, στο μονοπάτι που οδηγεί προς τη Λελούδα και από εκεί προς την Θεσσαλία, στη θέση Αλώνι υπάρχει πέτρινο εικόνισμα ασβεστωμένο και όταν έχει κόσμο τη γειτονιά, Λάκκο τη λέμε έχει και αυτό αναμμένο το καντηλάκι του. Ένα άλλο εικόνισμα πάλι που έπαιζε τον ρόλο που προαναφέρθηκε είναι στα ριζά του λόφου του Αγίου Παντελεήμονα, στο μονοπάτι που οδηγούσε από το χωριό στον Τυμφρηστό (Πέρα Κάψη) και το οποίο επισκεύασε ένας από την οικογένεια Βαρλάμη πριν από 50 χρόνια με τσιμέντο. Στα ίδια χρόνια πάλι ο Παντελής Δεδούσης ο οποίος ήταν πολύ καλός μάστορας της πέτρας έφτιαξε ένα πολύ ωραίο εικόνισμα στη Μτσιάρα, στην άκρη του δρόμου που οδηγεί στη Μερκάδα και το άναμα του καντηλιού του ήταν η αφορμή για βόλτα των χωριανών μέχρι αυτό . Αυτό το ωραίο εικόνισμα μας που δυστυχώς στρίμωξαν με μια απαράδεκτη περίφραξη να καταλάβουμε πως τα έφτιαχναν παλιότερα με πέτρα και μπορεί όποιος θέλει να το μελετήσει.

Στην ίδια κατηγορία των εικονισμάτων που φύλαγαν το χωριό μπορούμε να κατατάξουμε κι αυτό που έγινε με προσφορά των Λουκοπουλαίων που ήταν στην Αμερική στην αρχή του δρόμου του χωριού στον Πλατανιά. Αυτό ήταν ένα σπουδαίο έργο για την εποχή του, με μάρμαρα, χρωματιστά τζάμια και περίφραξη αλλά εδώ και πολλά χρόνια κανένας δεν έχει δείξει κάποιο ενδιαφέρον για την κατάστασή του και δεν είναι μακριά η στιγμή που θα διαλυθεί και τα μπάζα του πάλι είναι σίγουρο ότι κανένας δεν θα τα απομακρύνει από εκεί.

Το εικόνισμα του Ζυγούρη στον Πλατανιά

Αυτά είναι τα εικονίσματα του χωριού που στην πίστη των συντοπιτών λειτουργούσαν ως φυλάκια άμυνας για κάθε κακό που θα έρχονταν απ’ έξω και γι’ αυτό πάλι φρόντιζαν να ανάβουν συχνά τα καντηλάκια τους.  Αυτό γίνονταν πολύ συχνά από τους περαστικούς όταν φυσικά είχε κόσμο το χωριό και όταν η κίνηση ήταν με τα πόδια ή με τα ζώα. Τώρα ούτε κόσμος κινείται από και προς το χωριό με τα πόδια, ούτε χωριανοί υπάρχουν να πηγαίνουν και να έρχονται στα χωράφια τους ενώ όσοι κινούνται με αυτοκίνητα, βαριούνται να κάνουν μια στάση να ανάψουν το καντήλι. Έτσι με αυτή την έννοια, ούτε καν σκέφτονται πως αυτά τα μικρά ιδρύματα της πίστης έπαιζαν το ρόλο της αποτροπής του κακού…

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 28032020

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΥ

Είναι μια ωραία έκπληξη, η ανάρτηση από τον Δημήτρη Σδούκο μιας φωτογραφίας από την επίσκεψή μας πριν από δεκαετία και περισσότερο στα Μαστοροχώρια. Γυρίσαμε τότε όλα τα χωριά με τους φίλους Τάκη Γεωργάκη από το Ασημοχώρι, τον Δημήτρη Φασούλη που έχει φτιάξει το εξαιρετικό μουσείο στο Κεφαλοχώρι, τον γιατρό Κώστα Νούτση και τον Χρήστο Φασούλη και προέκυψαν και πολύ ωραία κείμενα και φωτογραφίες.

Μαζί με τον Δημήτρη Σδούκο, μόνιμο και ενεργό κάτοικο της περιοχής ανεβήκαμε μια μέρα στο Γράμμο και περπατήσαμε εκεί όπου γράφτηκε μια από τις πιο ματωμένες σελίδες της ελληνικής ιστορίας στα τέλη της δεκαετίας του ’40 και κατόπιν κατηφορίσαμε στο παρατημένο χωριό Λυκόραχη (Λούψικο παλιότερα) και μείναμε εκεί αρκετή ώρα περδιαβαίνοντας τον ερειπιώνα και εξερευνώντας από απόσταση όσα από τα παλιά σπίτια είχαν μείνει όρθια. Για μένα  Ο Δημήτρης ήταν πολύ συγκινημένος καθώς μου έλεγε για τα σπίτια και περισσότερο για τους ανθρώπους που τα κατοικούσαν και ακόμη για την ανάγκη να παρατήσουν το παλιό χωριό και να φτιάξουν καινούργιο κοντά στο δρόμο και στον ποταμό. Εγώ έβλεπα την ιστορία του τόπου σε στρώματα ερειπίων η φωτογράφισή τους και με προκαλούσε η ιδέα να γράψω κάτι περισσότερο. Δεν μου δόθηκε η ευκαιρία τότε αλλά η ιδέα δεν έχει ξεχαστεί και οι σημειώσεις εκείνης της εποχής πολύτιμες. Να περάσει το κακό που μας πλάκωσε και βάζουμε μπροστά...

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 27032020

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΕΚΟΥΣΙΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΜΟΥ (01)

Κουρτίνα τα σύννεφα στη θέα προς τον κεντρικό δρόμο και τα Διπόταμα

Το κακό με τον κορωνοϊό μας βρήκε ενώ ο Χειμώνας ετοιμάζονταν να αποχωρήσει και να δώσει τη θέση του στην Άνοιξη. Όλες τις προηγούμενες ημέρες, από τα μέσα του Φεβρουαρίου που άρχισε να μας απασχολεί έντονα η επιδημία, ο καιρός εδώ στη μικρή πατρίδα (Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας) ήταν καλός και κυρίως στεγνός που βοηθούσε πολύ για να κάνουμε τις απαραίτητες δουλειές καθαρισμού στα χωράφια και να ετοιμάζουμε τις καλλιέργειες της χρονιάς. Σχολιάζαμε μάλιστα πως αυτό είχε να συμβεί πολλά χρόνια και μάλλον δεν ήταν καλό γιατί ο Μάρτιος δεν είχε ακόμη τελειώσει και δεν αποκλείονταν να δείξει με μια κακοκαιρία και το άλλο πρόσωπό του…

Πρόλαβαν και οι τσαπουρνιές και άνθισαν και έδεσαν τον καρπό τους.

Έτσι και έγινε και από προχθές, άνοιξαν οι ουρανοί και δεν λένε να κλείσουν. Βρέχει συνέχεια 50 ώρες και όπως βλέπουμε στο μετεωρολογικό δελτίο θα κρατήσει άλλες τόσες. Τούτο είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για τις καλλιέργειες και τη φύση γενικότερα γιατί είχε στεγνώσει ο τόπος και το καλοκαίρι θα λέγαμε το νερό… νεράκι. Από την άλλη όμως, η βροχή αποδείχθηκε πολύ πιο ισχυρή από τον κορωνοϊό και είναι αυτή που μας έκλεισε στο σπίτι, όπως όλους τους ανθρώπους στις πόλεις. Χάρη σ’ αυτή αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε κι εμείς στα χωριά τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί σε όλη την επικράτεια. Έτσι εγώ κάνω ότι θα έκανα και στο σπίτι στην Αθήνα: λίγα διαβάσματα, τακτοποίηση αρχείου, οργάνωση έργων, δουλειές γραφείου που όλο αναβάλλονταν και ποτέ δεν τελείωναν. 

Πιό τολμηρές απ' όλα τα δέντρα οι κρανιές άνθισαν και έδεσαν καρπό κιόλας.

Παρά τη βροχή και χωρίς να φτιάξω «άδεια εξόδου» πήρα σήμερα το πρωί μια ομπρέλα και τη μηχανή μου και έκανα μια βόλτα στα χωράφια και από εκεί πήγα ως το νεκροταφείο του χωριού να δω τι κάνουν και οι πεθαμένοι μας. Φυσικά δεν συνάντησα κανέναν ζωντανό στο δρόμο μου αλλά διαπίστωσα ότι παρ΄όλη τη βροχή που πέφτει η γη μας δεν έχει χορτάσει νερό. Η ίδια επίμονη βροχή ταλαιπώρησε κάπως τις αγριοκορομηλιές που τόλμησαν να ανθίσουν τις προηγούμενες ημέρες ρίχνοντας όλα τα λουλούδια τους αλλά ευτυχώς είχαν προλάβει να δέσουν καρπό κι έτσι θα έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας για ωραίες μαρμελάδες το καλοκαίρι. Πρόλαβαν επίσης να δέσουν και οι κρανιές κι έτσι θα φτιάξουμε και τα λικεράκια μας. 

Το χωράφι που θα φυτευτεί μετά από 40 χρόνια πατάτες περιμένει να σταματήσουν οι βροχές.

Το στενάχωρο με τη βροχή πάλι είναι ότι μας έκοψε στη μέση το φύτεμα της πατάτας αλλά δεν πειράζει, θα έχουμε και όψιμη παραγωγή αν τις βάλουμε στη γη την επόμενη εβδομάδα μαζί με τα φασόλια, τα κολοκύθια και τα καλαμπόκια.

(Ακολουθεί).

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 27032020

ΜΙΑ ΧΕΛΩΝΑ ΞΥΠΝΑΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ

Μπήκα οικειοθελώς σε καραντίνα πριν ακόμα αρχίσει η επιδημία και ληφθούν όλα τα μέτρα. Εδώ και σαράντα ημέρες είμαι στη μικρή πατρίδα (Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας στις ανατολικές πλαγιές του Τυμφρηστού) και ασχολούμαι με τα χωράφια. Παρακολουθώ τα σχετικά με τον κορωνοϊό από τις ειδήσεις της τηλεόρασης και λίγο το διαδίκτυο μόνο το βράδυ και κάποιες ημέρες που βρέχει και δεν μπορώ να βγω στα χωράφια. Σαφώς και με ενδιαφέρουν αλλά δεν γράφω τίποτα. Είναι τόσοι πολλοί που γράφουν και σχολιάζουν και ένα κείμενο ακόμη ή μια γνώμη, θεωρώ πως δεν έχει τίποτα να προσθέσει στο διάλογο.

Αντιθέτως, μιλάω με τους ελάχιστους συγχωριανούς μου, μόνιμους κατοίκους και όλοι μαζί βλέπουμε αγωνιούμε για τα πράγματα και φυσικά την επόμενη ημέρα. Ακολουθούμε όλοι την προτροπή να… μείνουμε σπίτι, αλλά όταν λέμε «σπίτι» στο χωριό εννοούμε και τους κήπους, τα χωράφια και τα μαντριά για τα κοπάδια κι έτσι η ημέρα είναι γεμάτη από δραστηριότητες που γίνονται κάθε χρόνο τέτοια εποχή. Καθαρισμοί χωραφιών, οργώματα, φυτέματα, αρμέγματα και τα συναφή με την κτηνοτροφία. Στην ουσία δεν έχει αλλάξει τίποτα απ’ όσα γίνονται τέτοιο καιρό στο ύπαιθρο και παρά τις συστάσεις να κινούμαστε αραιά, πράγμα που τηρούμε διακρίνεται για πρώτη φορά η χαμένη αλληλεγγύη.

Από την άλλη, κάποιοι συγχωριανοί μας που ήρθαν στο χωριό να γλιτώσουν αφού δεν είναι υποχρεωμένοι με τέτοια ούτε τους κυνηγάει η ανάγκη γιατί έχουν άλλο τρόπο επιβίωσης,  μένουν κλεισμένοι και απομονωμένοι στα σπίτια τους και μάλλον έχουν μετανιώσει για την επιπολαιότητα που έδειξαν. Το παράδειγμά τους δείχνει πως το εξοχικό, δεν είναι καταφύγιο παντός καιρού αλλά μια άλλη παγίδα και η παρουσία τους στο χωριό εκτός περιόδου διακοπών για πρώτη φορά φαίνεται ενοχλητική για τους μόνιμους. Προς το παρόν δεν ακούστηκε τίποτα αλλά μόλις τελειώσουν αυτά τα πράγματα κάτι θα ακουστεί.

Σήμερα έκανα διάλειμμα από τις δουλειές στο χωράφι και πήγα μια μεγάλη βόλτα, από το χωριό στο διπλανό χωριό Μερκάδα, από εκεί κατηφόρισα από τον χωματόδρομο στην Καλοκαιρού και στο χάνι του Ποντικού λεγόμενο μέρος, πήρα το δρόμο ως το Χάνι Πλατανιά κι από εκεί ανέβηκα από τον αμαξιτό δρόμο στο χωριό γιατί δεν είχα δυνάμεις να πάρω τα  παλιά μονοπάτια γιατί τα έχει κλείσει το δάσος. Είκοσι χιλιόμετρα περπάτημα, τα μισά κατήφορος και τα άλλα μισά ανήφορος και εκτός από δυο – τρία αυτοκίνητα που είδα, το μόνο ζωντανό που έπιασε ο φακός μου (γιατί αυτός ήταν ο λόγος του περιπάτου και θα ανεβάσω αργότερα άλλες φωτογραφίες) ήταν μια ηλικιωμένη χελώνα στην Καλοκαιρού. Μόλις είχε ξυπνήσει από τον χειμέριο λήθαργό της και τρεμόπαιζε τα μάτια της μέχρι να συνηθίσει τον ήλιο. Την φωτογράφησα από μακριά και μέσω αυτής ευχήθηκα καλό καλοκαίρι σε όλα τα πλάσματα που θα ζωντανέψουν τον Τόπο και να μην της χαλάσω την διάθεση, την άφησα να μάθει μόνη της το πρόβλημα που έχουν οι άνθρωποι.

  

ΥΓ. Οι εμπειρίες μου αυτές τις ημέρες είναι αποκλειστικά από τα χωράφια και τα δέντρα της περιοχής και κατά το παρελθόν που έκανα τα ίδια πράγματα, κάποιες σημειώσεις που προλάβαινα να κάνω ανέβαιναν στον μπλόγκ του Ακτήμονα και μετά εδώ. Από τη στιγμή όμως που το Facebook σταμάτησε τη συνεργασία του με την Google όχι μόνο δεν επιτρέπει αναρτήσεις αλλά έσβησε και όλες τις παλιές. Έτσι, όσοι παρακολουθούσαν τις αναρτήσεις μου στο σχετικό μπλογκ, μπορεί να ανατρέχουν κατευθείαν σε αυτό…

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 24032020

ΕΝΑ ΤΥΧΕΡΟ ΠΕΤΑΛΟ ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ ΤΟ ΟΡΓΩΜΑ

Το έγραψα χθες, ότι στο χωριό που μας βρήκε η επιδημία του κορωνοϊού ειδικά αυτές τις ωραίες (αλλά στεγνές) ημέρες του Μαρτίου οι δουλειές που πρέπει να γίνουν στα χωράφια μας βγάζουν όλη την ημέρα από το σπίτι και μαζευόμαστε μόνο όταν βραδιάσει να δούμε ειδήσεις. Αν προλάβουμε βέβαια γιατί η κούραση μετά από τόσες ώρες στα χωράφια είναι μεγάλη και μάλλον λειτουργεί και ως αντίδοτο στην περίπτωση που ζούμε.

Σήμερα, μια ιδιαίτερα ζεστή ημέρα οργώσαμε με το τρακτέρ του γείτονα Νίκο Σαρόγλου (φωτογραφία) ένα προσήλιο τμήμα του χωραφιού, το Έξω Γιούρτι στις Καριές το οποίο είχε να καλλιεργηθεί παραπάνω από 40 χρόνια και σε αυτό θα φυτέψουμε πατάτες. Μετά από τόσα χρόνια αγρανάπαυσης και αφού έχουν λιώσει πάνω του οι φτέρες τόσων δεκαετιών πιστεύουμε πως η απόδοσή του θα είναι εκπληκτική. Το χώμα που βγήκε στην επιφάνεια ήταν αφράτο και μύριζε ζωή,  πράγμα που θα σεβαστούμε και δεν θα το αλλάξουμε με λιπάσματα και φάρμακα. Την άλλη εβδομάδα που θα ζεσταθεί και η γη, γιατί το υψόμετρο είναι περί τα 700 μέτρα και άλλες εποχές είχε ακόμη πάγο, θα φυτέψουμε τις πατάτες και στις άκρες θα βάλουμε και κολοκύθια καθώς και λίγα καλαμπόκια. Θα χουμε ένα πρόβλημα με το νερό γιατί φέτος οι πηγές είναι ήδη στεγνές αλλά ελπίζουμε πως μέχρι να ωριμάσουν οι πατάτες θα ρίξει δυο – τρία νερά ο ουρανός κι έτσι δεν θα διψάσει η καλλιέργεια.

Στη διάρκεια του οργώματος είχαμε και μια έκπληξη! Ο Νίκος είδε να βγαίνει από τη γη ένα παλιό πέταλο και με φώναξε να το μαζέψω. Είναι ένα σκουριασμένο και αρκετά φθαρμένο πέταλο από γαϊδούρι το οποίο δεν μπορώ να φανταστώ πως βρέθηκε εκεί. Εμείς στο σπίτι δεν είχαμε γαϊδαρο, μουλάρια θυμάμαι δυο τρία και με αυτά όργωνε ο πατέρας μου. Έτσι αποκλείεται να ήταν από αυτά, καθώς είναι μικρό στο μέγεθος και πιθανόν να υπήρχε μέσα στη γη από παλιότερες γενιές και χάρη στο σημερινό όργωμα βγήκε στην επιφάνεια.

Την εύρεση αυτού του παλιού, μικρού πετάλου την είδαμε κι οι δυο σαν γούρι. Εξάλλου το πέταλο θεωρείται σημάδι τύχης και έτσι ερμηνεύσαμε την ύπαρξή του στο χωράφι και χάρη σε αυτό είμαστε πλέον βέβαιοι πως η φετινή παραγωγή πατάτας στο Έξω Γιούρτι στις Καριές θα είναι εξαιρετική. Το σημάδι μας το έδωσε η ίδια η γη η οποία περίμενε 40 χρόνια να νιώσει το υνί να την ανοίγει και να τις δίνει πάλι το ρόλο που έχει στη ζωή μας.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 14032020

ΜΕΝΟΥΜΕ… ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΚΑΙ ΦΥΤΕΥΟΥMΕ ΒΙΣΣΥΝΙΕΣ!

Είχα φύγει από την Αθήνα από τον Φεβρουάριο, πριν ακόμη αρχίσει ο κορωνοϊός να εισβάλλει στη χώρα μας και παραμένω ακόμη στο χωριό (Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας) όπου ενημερώνομαι για όσα συμβαίνουν μόνο από την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Με όσα βλέπω, ακούω και διαβάζω ανησυχώ όπως κάθε Έλληνας, αναλογίζομαι την κατάσταση και πιο πολύ αυτά που θα ακολουθήσουν, όταν θα περάσει ή θα μετριαστεί το κακό που μας βρήκε. Την ίδια ανησυχία μοιράζομαι με τους λίγους γείτονες που ζουν ολοχρονίς στο χωριό και σκεφτόμαστε τους δικούς μας όπου κι αν αυτοί βρίσκονται.

Μια άλλη εποχή που δεν θα υπήρχε τηλεόραση και διαδίκτυο βεβαίως, ελάχιστοι από τους χωριανούς θα είχαν πάρει είδηση την επιδημία και αυτή μάλιστα την περίοδο που έχουν αρχίσει οι εργασίες στα χωράφια ούτε καν θα τους ενδιέφερε ακόμη και για συζήτηση. Καθώς ο Μάρτιος είναι ο μήνας που αρχίζει ο νέος κύκλος της παραγωγής, ο χρόνος είναι πολύτιμος και τρέχει γρήγορα ενώ πάντα υπάρχει και ο φόβος του καιρού δεν το έχει σε τίποτα να νυχτώσει μια μέρα σαν καλοκαίρι και η επόμενη να ξημερώσει με παγωνιά. Έτσι, καθώς δεν πρέπει να πάει ούτε ένα λεπτό, οι συζητήσεις ήταν πάντα χασομέρι.

Αυτά γινόντουσαν πριν από πολλά χρόνια· τώρα ελάχιστοι είμαστε που ασχολούμαστε με τα χωράφια και μάλλον είμαι ο μόνος που κάνω συστηματική αποψίλωση του άρρωστου δάσους καστανιάς στο μεγάλο χωράφι και ξεχερσώνω ορισμένα σημεία που έχουν εγκαταλειφθεί από πολύ καιρό να ημερώσει ο τόπος. Εννοείται πως όλη αυτή την εργασία την κάνω μόνος και το χειρότερο, εκεί που είναι το χωράφι δεν βλέπω και δεν ακούω κανέναν συγχωριανό αφού εδώ και είκοσι χρόνια κανένας πια δεν ασχολείται με τα χωράφια και έχουν αφεθεί να τα καταπιεί το δάσος. Έτσι δεν υπάρχει περίπτωση να δώ κάποιον σε διπλανά χωράφια ή να περάσει κάποιος από το δικό μου.

Έτσι όλη την ημέρα στο χωράφι είμαι εντελώς μόνος και το απόγευμα που επιστρέφω στο σπίτι βλέπω μόνο την μάνα μου και την κόρη μου που με πληροφορούν με ότι βλέπουν στην τηλεόραση και αλλάζουμε καμιά κουβέντα για την κατάσταση. 

Πρακτικά στο χωριό δεν είμαστε καθόλου εκτεθειμένοι στον κορωνοϊό και σε κανέναν άλλο ιό καθώς ούτε επισκέπτες έχει αυτό τον καιρό, ούτε και ο καιρός βοηθάει για συναντήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε περιπέτειες. Με όσα ακούμε όμως από τους ειδικούς, ακολουθούμε κι εμείς τις οδηγίες τους σαν να είμαστε στην πρώτη γραμμή του πολέμου με την επιδημία.

Στην ουσία όμως ελάχιστα έχουν αλλάξει όσα αφορούν την συνεργασία με τον γείτονα Νίκο Σαρόγλου που βρήκαμε την ευκαιρία, μιας και λόγω κορωνοϊού ανέβαλλα επ’ αόριστον την επιστροφή μου στην Αθήνα και αρχίσαμε να κόβουμε και να μεταφέρουμε από τώρα τα ξύλα του ερχόμενου χειμώνα. Έτσι ελπίζουμε όταν θα περάσει το κακό δεν θα έχουμε αυτόν τον μπελά στο κεφάλι μας και θα μπορούμε να απολαμβάνουμε άλλα πράγματα.

Δεν είναι όμως μόνο αυτές οι δουλειές. Ο καιρός (αν και ύποπτα στεγνός) είναι κατάλληλος για τη περιποίηση των καρποφόρων δέντρων αλλά και για μεταφυτεύσεις. Ήδη φύτεψα πέντε κερασιές που πήρα από την Έδεσσα για να μεταφέρω την ποιότητα των κερασιών της στο χωριό και δυο βυσσινιές (φωτογραφία) και ακολουθούν σήμερα λωτοί, ροδιές, μηλιές, κορομηλιές και άλλα είδη καθώς και δυο δέντρα τίλιο. Κάποιοι που το έμαθαν με ρωτάνε που βρίσκω την αισιοδοξία να κάνω αυτά τα πράγματα και το κυριότερο αν θα ζήσω να απολαύσω τους καρπούς τους.

Για το πρώτο η απάντησή μου είναι ότι η ενασχόληση με τα χωράφια είναι το καλύτερο αντίδοτο για την κατάσταση που ζούμε και ότι η απόσταση που πρέπει να πάρω από τον κόσμο είναι τουλάχιστον παραγωγική. Για το δεύτερο λέω ότι κάτι τέτοιο, αφενός μεν με βάζει στην διαρκή προσμονή της μελλοντικής απόλαυσης των καρπών αλλά και στο γεγονός ότι αυτά τα δέντρα που θα αφήσω πίσω μου όταν φύγω θα είναι η αιτία να με μνημονεύουν κάποιοι λίγοι που θα βρίσκονται ακόμη στο χωριό…    

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 14032020