ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ... ΠΟΛΥΓΩΝΟ

Το κέντρο της Αθήνας το γνώρισα πριν από 40 χρόνια καθώς η πρώτη δουλειά που έκανα όταν ήρθα από το χωριό μου ήταν υπάλληλος σε κατάστημα στην οδό Μητροπόλεως το οποίο πουλούσε υφάσματα. Στις υποχρεώσεις μου, μεταξύ των άλλων ήταν και η μεταφορά των παραγγελιών στους πελάτες με τα χέρια συνήθως κι αν ήταν πολλά τα τόπια με το δίτροχο σιδερένιο καροτσάκι που σαν εκείνο ελάχιστα βλέπω πια να κυκλοφορούν όχι γιατί ενδεχομένως υπήρξε κάποια εξέλιξη σε αυτά τα  μεταφορικά μέσα αλλά γιατί τα μεγάλα καταστήματα υφασμάτων στο εμπορικό κέντρο της Αθήνας είναι πια λίγα και μετρημένα.

Μου άρεσε αυτή η δουλειά γιατί έβγαινα από το κατάστημα και γυρνούσα στους δρόμους: από την πλατεία Κοτζιά μέχρι το Μοναστηράκι και του Ψυρή και γύρω από την Ερμού όπου ήταν συγκεντρωμένα τα περισσότερα εργαστήρια τα οποία έκοβαν και έραβαν τα υφάσματα που κουβαλούσα με το καροτσάκι. Ήμουν ενθουσιασμένος γιατί γνώριζα πολύ κόσμο, εμπόρους όλων των κατηγοριών, απλούς υπαλλήλους και ειδικευμένους καθώς και πολλές γυναίκες μοδίστρες, πωλήτριες, ταμίες, γραμματείς και άλλες που ασχολούνταν με συναφείς ειδικότητες που είχαν να κάνουν με το ύφασμα και την ένδυση γενικώς.

Αυτή η δουλειά μου έδωσε τα κλειδιά της πόλης και νοσταλγώ την εποχή που κάθε μέρα γνώριζα κι ένα καινούργιο κομμάτι από το εμπορικό κέντρο στο οποίο πράγματι και λειτουργούσε το εμπόριο και όχι η βιομηχανία παροχής υπηρεσιών στον τουρισμό και την εστίαση όπως σήμερα. Σε κάθε δρόμο, σε κάθε κτίριο το ισόγειο ήταν καταστήματα και οι όροφοι εργαστήρια στα οποία δούλευαν αμέτρητες γυναίκες. Ήταν η εποχή που στην Αγίου Μάρκου γίνονταν το αδιαχώρητο από λαϊκό κόσμο και επισκέπτες από την επαρχία, στην Ερμού τα ακριβά είδη προσέλκυαν όλη την Αθήνα που ήθελε να ακολουθεί τη μόδα και την οποία μάλιστα διέσχιζαν τρία – τέσσερα λεωφορεία ενώ και στην Αιόλου κυκλοφορούσαν ακόμη αυτοκίνητα και τα μποτιλιαρίσματα ήταν καθημερινά λόγω της πυκνής κίνησης. 

Δεν θέλω να εξωραΐσω την εποχή, ήταν ωραία για τον καιρό της και την νοσταλγώ γιατί είχε ελπίδες μπροστά της. Συχνά – πυκνά την αναπολώ και στις περιπλανήσεις μου στην πόλη κάνω συγκρίσεις του τότε με το σήμερα και ομολογώ πως κάποια πράγματα δεν περίμενα πως θα καταντούσαν έτσι.  Και να εξηγηθώ: ενώ είχα ζήσει και δει την πρώτη πεζοδρόμηση της Αιόλου –για να μην επεκταθώ σε άλλους δρόμους- δεν περίμενα πως θα έρχονταν μια εποχή που θα ξηλώνονταν για να γίνει ένας άλλου είδους εξωραϊσμός τώρα του οποίοι ο στόχος είναι ασαφής καθώς αυτός προήλθε από επιτελεία που η σχέση τους με την ιστορία και τις δυνατότητες που έχει το εμπορικό κέντρο είναι μάλλον επιφανειακή και επικεντρώνεται στην κατανάλωση και στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου των γηγενών και των τουριστών και όχι στην αναζωογόνηση της οικονομικής ζωής της περιοχής. 

Σαράντα χρόνια μετά από εκείνη την ακμαία εποχή και πριν η Αθήνα δεχθεί τα τρομακτικά χτυπήματα στο ΜΙΝΙΟΝ το κουφάρι του οποίου στολίζεται σαν πακέτο να μην τρομάζει τον κόσμο και τον Κατράντζο που τα ρημαγμένα υπόγειά του χάσκουν επικίνδυνα στην αρχή του πιο κεντρικού δρόμο της πόλης, άρχισε να φυσάει ένας άλλος αέρας στο εμπορικό κέντρο της πόλης. Μετά ακολούθησε η πρώτη πεζοδρόμηση της Αιόλου, η ερημοποίηση της πλατείας Δημαρχείου και η «ανάπλαση» της Βαρβακείου που κατέληξε αγορά ναρκωτικών. Το είχαν μυριστεί οι παλιοί επαγγελματίες της Αγίου Μάρκου και της Μητροπόλεως πως θα γίνονταν  και δεν έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους και το ίδιο αρχίζουν να υποψιάζονται τώρα και οι τελευταίοι εναπομείναντες έμποροι στο κέντρο και οι διάφοροι επαγγελματίες που προσπαθούν να συντηρήσουν την ισχνή οικονομική ζωή σε αυτούς τους δρόμους.  

    

Η μείωση της κίνησης τότε ήταν τρομακτική και σιγά – σιγά τα μεγάλα καταστήματα συρρικνώθηκαν και οι βιοτεχνίες μαράζωσαν μέχρι που έσβησαν. Τη θέση τους πήραν άλλα καταστήματα, καφενεία, ταχυφαγεία, φούρνοι με γλυκά και άλλα για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του κέντρου οι οποίοι εδώ και τρεις μήνες υποβάλλονται σε μια άνευ προηγουμένου ταλαιπωρία καθώς οι εργασίες της πεζοδρόμησης στο λεγόμενο «Τρίγωνο» περπατούν με ρυθμούς που απογοητεύουν τους πάντες, εμπορευόμενους και επισκέπτες. 

Το έργο ξεκίνησε πριν από κάποιους μήνες και προχωράει με απίστευτα αργούς ρυθμούς λες και αυτοί που το ανέλαβαν έχουν χάσει κάθε ενδιαφέρον γι’ αυτό ή αυτοί που τους το παρήγγειλαν δεν είχαν υπολογίσει σωστά τα πράγματα. Δηλαδή το απαρχαιωμένο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης που θέλει εκτεταμένες επεμβάσεις και όχι μπαλώματα γιατί τότε που είχε δημιουργηθεί ήταν άλλες οι ανάγκες καθώς η περιοχή δεν είχε τον φόρτο των τουριστικών εγκαταστάσεων που δημιουργούνται για να καλύψουν σημερινές προκλήσεις καθώς και αρχαιολογικά σπαράγματα των διαδοχικών στιγμών της πόλης, όπως στην οδό Καΐρη για παράδειγμα που εμφανίζονται σε λίγα εκατοστά κάτω από το οδόστρωμα.

Αυτά και ένα σωρό άλλα προβλήματα καθυστερούν την ολοκλήρωση ενός έργου το οποίο θα έπρεπε να έχει γίνει μέσα σε ένα μήνα και όσο πιο πολύ διακριτικά να μην ταράξει τη λειτουργία του εμπορικού κέντρου. Φυσικά, μέσα στο σχέδιο θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται και η αναζωογόνηση της περιοχής με την υποστήριξη της μόνιμης κατοικίας γιατί αυτός είναι ο τρόπος να πάρει ζωή αυτή η περιοχή. Αντιθέτως αντί να συμβαίνει αυτό οι μόνιμοι κάτοικοι οι οποίοι δεν είναι και λίγοι πιέζονται από την ανάπτυξη της ολιγοήμερης ενοικίασης (Rnb) μέσω της οποίας εξυπηρετούνται χιλιάδες τουρίστες αλλά παράλληλα δημιουργεί πλήθος ζητημάτων που απορυθμίζουν τη ζωή των μόνιμων κατοίκων και φυσικά των επαγγελματιών στην περιοχή.  Οι οχλήσεις από το φαινόμενο αυτό είναι εκτεταμένες και συνεχείς ενώ οι υπηρεσίες που υποτίθεται είναι επιφορτισμένες με την αντιμετώπιση τους παρουσιάζονται αδύναμες και ανεπαρκείς.

Έτσι δεν αντιμετωπίζεται εύκολα το ζήτημα των σκουπιδιών όλη τη μέρα και τη νύχτα, το παρκάρισμα των αυτοκινήτων που καταλαμβάνουν οποιοδήποτε ελεύθερο χώρο, την όχληση από τα καταστήματα εστίασης και διασκέδασης που ευδοκιμούν σε κάθε γωνιά αλλά και αυτή που προκαλείται από τη συνεχή κίνηση των ενοικιαστών στα κτίρια που έγιναν διαμερίσματα για τουρίστες και ένα σωρό άλλα που προκαλούνται από την στροφή που γίνεται ως προς τον χαρακτήρα του εμπορικού κέντρου. Μιας στροφής που στοχεύει τον μαζικό τουρισμό , την κατανάλωση και τον ελεύθερο χρόνο ενώ ελάχιστα νοιάζεται για την αναζωογόνηση του εμπορίου στο πιο κεντρικό σημείο της πόλης όπου παραδοσιακά άκμαζε, απασχολούσε χιλιάδες ανθρώπους και συντηρούσε δεκάδες επαγγελματίες. 

Το προηγούμενο στην περίπτωση είναι η έκρηξη της ανάπτυξης των καταστημάτων διασκέδασης  στου Ψυρρή και τον Κεραμεικό που δεν κράτησε πάνω από 15 χρόνια και καθώς ο καιρός έχει γυρίσματα δεν αποκλείεται να συμβεί το ανάλογο και στο εμπορικό κέντρο και όλα αυτά τα λαμπερά που κάνουν να μείνουν ως ανάμνηση μιας άστοχης προσπάθειας που είχε ως στόχο το εύκολο κέρδος για μια μόνο περίοδο και όταν αυτή περάσει θα την βλέπουμε να ξεθωριάζει και να γίνεται μια ακόμη μαύρη τρύπα στην πόλη.   

ΑΘΗΝΑ 27032019. Εφημερίδα "Φιλελεύθερος", σελ. 36-37.