ΤΑ ΤΡΟΠΑΙΑ ΣΤΟ ΠΑΖΑΡΙ

 

Δεν είναι κάτι που συνηθίζεται στην χώρα μας η έκθεση των κρεμασμένων κυνηγετικών τροπαίων στον τοίχο του σαλονιού, ένθεν κακείθεν στο τζάκι με τρόπο τέτοιο ώστε να προβάλλουν τις ικανότητες του νοικοκύρη στο κυνήγι μεγάλων ζώων και να αφήνουν να εννοηθούν πολλά περί της προσωπικότητάς του. Ότι ταριχευμένα τρόπαια έχουμε δει είναι από εικόνες που προέρχονται από τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, από την Αμερική και τον Καναδά όπου και υπάρχουν αυτά τα μεγάλα θηράματα και είναι διαδομένη συνήθεια ή από την Αφρική ενώ η πηγή προέλευσης τους δεν είναι πάντα η πρέπουσα.  

Κάτι λίγες περιπτώσεις με κυνηγετικά τρόπαια στην Ελλάδα βλέπουμε σε ταβέρνες (κεφαλές ελαφιών, αγριογούρουνων, δέρματα) καθώς και σπίτια όχι τόσο κυνηγών αλλά εύπορων συμπολιτών μας που είτε είναι αποτέλεσμα της προσωπικής τους κυνηγετικής δραστηριότητας, είτε της αγοράς τους από κάποιους που επαγγέλλονται αυτό το κυνήγι. Όπως και να’ χει το θέμα, το κυνήγι αλλά περισσότερο η αγορά, κατοχή και διατήρηση κυνηγετικών τροπαίων είναι μια ακριβή απασχόληση ιδιότροπων ανθρώπων που μέσα απ’ αυτό προβάλλουν και τις αντιλήψεις τους για τη ζωή και για την κοινωνία. Απασχόληση η οποία, σημειώνουμε, διέπετε πλέον και από κάποιους κανόνες ηθικής περισσότερο που κατάφεραν να ορίσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες, αισθητικής οπωσδήποτε  και ψυχολογίας καθώς ο τρόπος που εκτίθενται αυτά έχει πολλές και βαθιές κοινωνικές παραμέτρους.

Τα λέω αυτά γιατί η εποχή που το θήραμα έπαψε να είναι βιοτική ανάγκη και έγινε τρόπαιο έχει περάσει εδώ και αρκετούς αιώνες και η προβολή τους απηχεί παρωχημένες περιόδους της πορείας των ανθρωπότητας ενώ απηχεί και πολύ δυσάρεστες καταστάσεις για τα ζώα ενώ ο τρόπος που δημιουργείται το τρόπαιο έχει να κάνει με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Είναι μια μεγάλη κουβέντα αυτά τα τρόπαια, αλλά επί του παρόντος η αναφορά γίνεται με αφορμή την κατάληξη που είδαμε να έχουν κάποια απ’ αυτά στην πλατείας Μοναστηρακίου που τα είδαμε απλωμένα πάνω στις λινάτσες να περιμένουν αγοραστές. 

Ναι, ήταν από τα πιο απρόοπτα είδη που βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια στο Μοναστηράκι, μια σειρά από κυνηγετικά τρόπαια από τα οποία έλειπε μόνο το κεφάλι κάποιας αρκούδας ενώ δεν έλλειπαν και κάνα δυο μεγάλα πουλερικά. Έτσι, στο σωρό είδαμε εννιά κεφάλια από ζαρκάδια και ελάφια, έναν λύγκα, το κεφάλι από ένα  αγριογούρουνο, μια αλεπού, έναν κούρκο, μια αγριόχηνα, έναν φασιανό, ένα φίδι και δυο δέρματα από αρκούδα και λύκο. Τα κεφάλια των ζώων ριγμένα έτσι που να βλέπουν με τα γυάλινα μάτια τους τον ουρανό – είναι η πρώτη φορά από τότε που κρεμάστηκαν στον τοίχο που παίρνουν αυτή τη στάση ενώ τα μικρότερα ολόσωμα είναι πιο κοντά στο έδαφος. Κι αυτά, από τότε που σκοτώθηκαν πρώτη φορά βρίσκονται έξω στον αέρα, έστω κι αν αυτός είναι στο παζάρι.

Είναι η πρώτη φορά επίσης που τα τρόπαια βγαίνουν σε δημόσια θέα. Μέχρι τώρα ήταν σε έναν τοίχο που λίγοι φαντάζομαι είχαν την τύχη να τον βλέπουν. Σε τίνος το σπίτι; Αθηναίος ήταν ο συλλέκτης κυνηγετικών τροπαίων όπως άφησε να εννοηθεί ο παλαιοπώλης στο ερώτημα για την προέλευσή τους. Όσο κι αν έψαξα στη μνήμη μου να θυμηθώ αν έχω δει κάποια φωτογραφία της συλλογής, δεν βρήκα τίποτα. Ούτε κάποια αναφορά για τον άνθρωπο που την είχε. Ως φαίνεται ποτέ δεν βγήκε στην δημοσιότητα, ούτε στα ειδικά περιοδικά αναφέρθηκε κάτι γιατί ως φαίνεται, ο κάτοχος της συλλογής είχε αντιληφθεί ότι στην Ελλάδα τέτοιες συλλογές ήταν σπάνιες και εκτός  αυτού η έκθεση ταριχευμένων ζώων δεν ήταν ευχάριστη –μη πω καταδικαστέα- από πολλούς καθώς η αντίληψη για τα άγρια θηράματα και τη φύση τελευταία έχει αλλάξει πολύ. Πέρα απ’ αυτό όμως τίθεται και το ζήτημα της αισθητικής καθώς κάτι τέτοιο απέχει πολύ από την τέχνη και τον πολιτισμό.

Υποθέτω πως ο άνθρωπος που είχε αυτή τη συλλογή με τα τρόπαια έφυγε από τη ζωή χωρίς να τα πάρει μαζί του να τα χαίρεται στον άλλο κόσμο ενώ από την άλλη δεν φρόντισε το τι θα απογίνουν. Μπορεί να τον απασχόλησε κι αυτόν όσο ήταν στη ζωή αλλά ήταν τόσο δεμένος με αυτά κι άφησε στους κληρονόμους μια βαριά υποχρέωση από την οποία αν την χειρίζονταν καλά θα έβγαζαν και κάποια χρήματα μιας και κάποιοι θα ήθελαν να τα αποκτήσουν καθώς πρόκειται για σπάνια κομμάτια και είναι στο εξής απίθανο να δημιουργηθούν πάλι τέτοια. Δεν αποκλείεται να κινήθηκαν κι έτσι αλλά η προσπάθεια δεν απέδωσε καρπούς κι έτσι κλήθηκε ο «Γιώργος» που αδειάζει σπίτια με το αζημίωτο και αυτός έκρινε πως τα ταριχευμένα κεφάλια θα εύρισκαν αγοραστή στο παζάρι του Μοναστηρακίου όπου και βρέθηκαν χθες να περιμένουν τον επόμενο που θα θέλει να τα βλέπει κρεμασμένα στον τοίχο του και να καμαρώνει, όχι για τις κυνηγετικές του ικανότητες  στα δάση και τις ζούγκλες αλλά στα παζάρια με τα είδη από δεύτερο χέρι. 

Έτσι, όπως ακριβώς συμβαίνει με τα έπιπλα, τα προσωπικά αντικείμενα, τα βιβλία και ότι άλλο ήταν δεμένος κάποιος μακαρίτης,  απαλλάχτηκαν όποιος ή όποιοι τα είχαν βάρος στη σκέψη τους αφήνοντας τα στη διάθεση του κοινού που όπως και να’ χει αρέσκεται στα παράξενα και ιδιαίτερα αντικείμενα που βγαίνουν στο Μοναστηράκι. Μια συλλογή με κυνηγετικά τρόπαια πολλούς θα ενθουσιάσει ενώ πολύ περισσότερους φαντάζομαι θα βάλει σε σκέψεις για την ματαιότητα αυτών και την υστεροφημία των κατόχων τους.

ΑΘΗΝΑ, 28022022