ΤΟ «ΠΑΡΚΟ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ» ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΤΟ ΜΑΤΙ

O Σπύρος Ντασιώτης, υπάλληλος της Δασικής Υπηρεσίας, υπηρετούσε στο Δασαρχείο Πάρνηθας όταν αυτό, το μοναδικό βουνό της Αττικής, έγινε παρανάλωμα της φωτιάς το καλοκαίρι του 2007 και οι στιγμές του ολέθρου που έζησε, τον οδήγησαν να φτιάξει ένα σύνολο έργων από τους καμένους κορμούς των δέντρων τα οποία τοποθέτησε στο ξάγναντο, απέναντι από το ερειπωμένο Σανατόριο δημιουργώντας έτσι το «Πάρκο των Ψυχών» το οποίο αποτελεί πλέον σημείο μνήμης και περισυλλογής για όλους μας.

Η ιδέα του «Πάρκου των Ψυχών» ξεκίνησε από το Σανατόριο της Πάρνηθας· από την ίδρυσή του το 1912 μέχρι την κατάργησή του πριν από λίγες μόνο δεκαετίες το ίδρυμα αυτό, φιλοξένησε χιλιάδες φυματικούς απ’ όλη την Ελλάδα και είναι πάμπολλες οι ιστορίες του πόνου και της ελπίδας που έσβησαν μαζί με εκείνους τους ανθρώπους και η μνήμη τους γίνεται  —για όσους φυσικά μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία της ανίχνευσης της μικροιστορίας— πιο οδυνηρή βλέποντας το παρατημένο δημόσιο ερείπιο. Στη μνήμη αυτών των ασθενών, επωνύμων και ανωνύμων, ο Σπύρος έφτιαξε το 2012 είκοσι έργα από τους καμένους κορμούς και τους έδωσε ονόματα που παραπέμπουν σε συναισθήματα όπως: αγάπη, ελπίδα, έλεος, ικεσία κ.ά. και προσπάθησε να τα σμίξει με τα συναισθήματα των ανθρώπων που έζησαν την καταστροφή από τη φωτιά. Όχι μόνο των ανθρώπων που πάλεψαν να την αντιμετωπίσουν αλλά όλων των κατοίκων της Αττικής που αγαπούσαν την Πάρνηθα και την είδαν να γίνεται στάχτη και προσπάθησαν κατόπιν να την αναστήσουν. 

Ο Σπύρος Ντασιώτης επί τω έργω.

Οι καταστροφικές πυρκαγιές του φετινού Ιουλίου στην Αττική και η εκατόμβη των θυμάτων στο Μάτι αποτελούν για τον Σπύρο μια νέα πρόκληση για δημιουργία με το ίδιο θέμα και λέει: «Τούτα τα πράγματα είναι πρωτόγνωρα και η αδυναμία των ανθρώπων να τα αντιμετωπίσουν έντονα ανησυχητική. Πρέπει να πάψουμε να είμαστε λαός που ξεχνάει εύκολα και να μαθαίνουμε από αυτές τις καταστροφικές εμπειρίες. Να διδασκόμαστε για να μην μας συμβούν πάλι τέτοια φοβερά γεγονότα οπουδήποτε. Έχουμε ξεκόψει από το δάσος, από το ύπαιθρο και δεν ξέρει τι να κάνει όταν βρεθεί σε μια τέτοια κατάσταση. Πρέπει να πάψουμε να είμαστε άνθρωποι των πόλεων, να ξαναγνωρίσουμε το ύπαιθρο και να μάθουμε από παιδιά, όπως οι παλιοί, να αντιμετωπίζουμε κάθε αναποδιά που προκαλεί η φύση. Τα τελευταία τρία χρόνια νιώθω πως ζούμε έναν πόλεμο. Έχει γεμίσει η θάλασσα ψυχές, έχει γεμίσει η στεριά ψυχές. Από τους μετανάστες στα νησιά και από τους Έλληνες στη στεριά. Αυτό εγώ στη ζωή μου δεν το έχω ξαναζήσει. Τόσες εκατοντάδες θύματα μέσα σε τρία χρόνια δεν έχει ξαναγίνει. Είναι ένας ακήρυχτος πόλεμος και λες τι συμβαίνει εδώ; Έρχεται χειμώνας πνίγονται. Έρχεται καλοκαίρι πνίγονται. Δεν έχει ξανασυμβεί αυτό. Πρέπει να μάθουμε να ξεχνάμε και να είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας».

Ένα από τα έργα του Σπύρου στο «Πάρκο των Ψυχών» στην Πάρνηθα λέγεται «Το Μάτι της Ψυχής» και το έφτιαξε αναλογιζόμενος ότι όταν πονάει ο άνθρωπος γίνεται πιο άνθρωπος και βλέπει διαφορετικά και τον συνάνθρωπό του. Όταν πονάει βλέπει με τα μάτια της ψυχής του και βλέπει πιο καθαρά. Βλέποντας την καταστροφή στο Μάτι αμέσως το συνέδεσε με το τι έζησαν αυτοί οι άνθρωποι την ώρα του ολοκαυτώματος και τα μαρτύρια που υπέστησαν εκείνες τις στιγμές. Έτσι σκέφτεται και αναζητεί τον τρόπο να κάνει μια σειρά έργων για τις ψυχές αυτών των ανθρώπων, με μεγαλύτερη εμπειρία και βαθύτερη προσοχή πάνω στα πράγματα και μεγαλύτερο θρήνο αυτή τη φορά. Αυτό θέλει να μεταφέρει με την τέχνη του η οποία είναι βιωματική και τον ενδιαφέρει να δώσει μορφή σε αυτό που ζει και αισθάνεται. Να του δώσει μορφή είτε με την γλυπτική του, είτε με τα κείμενά του. «Για μένα τέχνη» λέει, «είναι αν αυτό που κάνω αγγίζει και άλλους ανθρώπους. Τότε σκέφτομαι, κάτι πέτυχα, κάτι έχω δημιουργήσει, κάποιοι διάβασαν το μήνυμα που έστειλα με το «Πάρκο Ψυχών» που θα μεγαλώσει τώρα ως το Μάτι».

Το «Πάρκο των Ψυχών» στην Πάρνηθα του Σπύρου Ντασιώτη επιτέλεσε το στόχο του και άρχισε να εξαϋλώνεται. Ήδη κάποια έργα έχουν διαλυθεί από φυσικό τρόπο καθώς δεν υπέστησαν την δέουσα συντήρηση όταν έπρεπε και τώρα είναι αργά καθώς τα ξύλα, σαν ζωντανοί οργανισμοί υπόκεινται στους αδήριτους νόμους της φθοράς. Τούτο δεν τον στεναχωρεί καθόλου καθώς ο στόχος του έχει επιτευχθεί και ο χώρος μπροστά στο ερειπωμένο Σανατόριο πήρε όνομα, έγινε σημείο αναφοράς για την Πάρνηθα και η φθορά, δεν μειώνει καθόλου τη σημασία του ούτε ταπεινώνει τα έργα του. Αντιθέτως, τα περνάει σε μια άλλη διάσταση που τα προσομοιάζει με την κατάσταση που βιώνει όλη η χώρα. 

Φωτογραφίες: Κατερίνα Κρανιώτη

ΑΘΗΝΑ, 17082018. Εφημερίδα "Φιλελεύθερος", σελ 38 - 39.