Ο ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΕΚ ΦΟΥΡΝΑ ΚΑΙ Η ΔΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Στα Άγραφα καμαρώνουμε για τα βουνά και τα ποτάμια μας· μνημονεύουμε τους Αγραφιώτες που κράτησαν τον Τόπο αδούλωτο· τιμούμε τους απλούς ανθρώπους που με τον τρόπο τους ο καθένας πάλεψε για να ζήσει σ’ ένα περιβάλλον που δεν ευνοούσε ιδιαίτερα την αγροτική παραγωγή και η επιβίωσή τους ήταν πάντα ένα στοίχημα.

Στον ίδιο Τόπο όμως υπήρξαν και άνθρωποι που διακρίθηκαν για την σκέψη και τη μόρφωση, όπως οι διδάσκαλοι του Γένους, Ευγένιος Αιτωλός, Αναστάσιος Γόρδιος καθώς και στην τέχνη, την εκκλησιαστική ζωγραφική κυρίως της οποίας έχουμε αρκετά και σπουδαία δείγματα. Κορυφαίος μεταξύ αυτών είναι ο ιερομόναχος Διονύσιος ο εκ Φουρνά (1672 – 1645) ο οποίος εκτός από σπουδαία έργα μας άφησε γραπτά κείμενα αναφερόμενα στην περί ζωγραφικής επιστήμην και με αυτόν τον τρόπο διέσωσε στην ελλαδικό χώρο την, πριν απ’ αυτόν παράδοση.

Η «Ερμηνεία της ζωγραφικής τέχνης» του ιερομονάχου Διονυσίου εκ Φουρνά, γραμμένη τον 18ο αιώνα, υπήρξε ένα από τα λιγοστά ολοκληρωμένα τεχνικά ζωγραφικά εγχειρίδια στον ελλαδικό χώρο, μέσα από το οποίο έγινε μία συστηματική προσπάθεια καταγραφής υλικών και μεθόδων ζωγραφικής, μεταβιβάζοντας πληροφορίες, γνώσεις και πρακτικές τόσο της καθ’ ημάς Ανατολής, όσο και της δυτικής τεχνολογικής παραδόσεως.

Η συγκριτική μελέτη του τεχνολογικού μέρους της «Η Ερμηνεία της Ζωγραφικής Τέχνης του Διονυσίου εκ Φουρνά και η δυτική τεχνολογική παράδοση του μεσαίωνα» από τον εικαστικό, συντηρητή έργων τέχνης και θεολόγο Νικόλαο Ιακ. Μαρκοζάνη  με τρία αντίστοιχα δυτικά εγχειρίδια της μεσαιωνικής και αναγεννησιακής περιόδου (Teophilus, On Divers Art – The Strasburg Manuscript – Cennino Cennini, Il libro dell΄ arte), απετέλεσε όχι μόνο επιστημονική πρόκληση, αλλά και πρόσκληση σε ένα ταξίδι γνώσεων γύρω από τις τεχνολογικές μεθόδους της ζωγραφικής τέχνης των περασμένων αιώνων και αποτελεί ένα ιδιαίτερο βιβλίο για τις εκδόσεις «Αρμός».

Η αποκωδικοποίηση και ο συσχετισμός των πληροφοριών των τεσσάρων εγχειριδίων έθεσε καίρια ερωτήματα, αλλά οδήγησε και σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα, παρ’ ότι η κατανόηση των περιλαμβανομένων συνταγών δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση, αφού πολλά υλικά, φυτά, ορυκτά και χημικά στοιχειά, στα οποία οι συγγραφείς αναφέρονται, είτε δεν χρησιμοποιούνται σήμερα, είτε συναντώνται με διαφορετικές ονομασίες.

ΑΘΗΝΑ, 19112017