ΔΕΝΤΡΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΣΤΟΛΙΣΜΑ Α (*)

Τούτο το άγριο κυπαρίσσι στα νησιά του Αιγαίου το λένε φίδα· άγνωστο γιατί. Έχουν ακουστεί δε πολλές προσεγγίσεις πάνω στην προέλευση του ονόματός του αλλά για καμία δεν μπορώ να πω ότι είναι η σωστή και υποστηρίζω, πως το πολύτιμο αυτό δέντρο το λένε έτσι γιατί ο κορμός του κάθε χρόνο γυμνώνεται από τη φλούδα του όπως και των φιδιών! 

Όντως, κάθε χρόνο μετά την άνοιξη που το δέντρο πλημμυρίζει χυμούς η επιφάνεια του κορμού του σκίζεται και σιγά – σιγά από κάτω δημιουργείται καινούργιο δέρμα. Φαίνεται πως αυτό το πράγμα αποτελεί μια απαραίτητη λειτουργία με την οποία το δέντρο προστατεύει τον εαυτό του από τις πιέσεις που δημιουργεί στους ιστούς του η ζέστη του καλοκαιριού και με αυτό τον τρόπο δροσίζεται. Ένας λόγος πάλι που το κάνει αυτό και διαπιστώνεται μόνο με την προσεκτική και σε βάθος χρόνου παρατήρησή του, είναι ότι απλά μεγαλώνει και μοιάζει να μην το χωράνε πια τα ρούχα του και τα …αλλάζει! 

Όπως και να’ χει, οι φίδες κατά μόνας ή κατά συστάδες είναι οι τελευταίοι εκπρόσωποι των δασών που κάλυπταν κάποτε τις Κυκλάδες και το είδος τους έχει προσφέρει μέσα χιλιετίες που πέρασαν τεράστιες υπηρεσίες στον άνθρωπο καθώς το ιδιαίτερα ανθεκτικό ξύλο το χρησιμοποίησε κυρίως για να στηρίζει τη στέγη του σπιτιού του και να φτιάχνει πλεούμενα. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι μεγάλες φίδες είναι πλέον περιορισμένες μόνο στα απόκρημνα μέρη των νησιών και στα βουνά τους. Μια άλλη χρησιμότητα, όπως της φίδας που βλέπεται στη φωτογραφία ήταν να μπαίνει ως ζωντανό σύνορο ανάμεσα στα κτήματα στα παρατημένα κτήματα πάνω από το Σταυρό της Δονούσας και βέβαια να χαρίζει τη σκιά της στον αγρότη σαν ήθελε να ξαποστάσει και να είναι το καταφύγιο του κοπαδιού το μεσημέρι που ο ήλιος πυρπολεί τον κόσμο του Αιγαίου. 

Το πόσο χρονών τώρα μπορεί να είναι μια μεγάλη φίδα, είναι σχεδόν αδύνατο υπολογιστεί. Μόνο αν διαβάσουμε τους πυκνούς εγκάρσιους κύκλους ενός κομμένου κορμού θα γνωρίσουμε την ηλικία της και κατά προσέγγιση θα υπολογίσουμε και κάποιων άλλων ανάλογων στο μέγεθος. Σε γενικές γραμμές πάντως η ανάπτυξη της φίδας είναι απελπιστικά αργή και μια σαν αυτή της φωτογραφίας δεν αποκλείεται να είναι και 200 και 300 ετών και είναι άδικο πλέον να ξυλεύονται για οποιοδήποτε λόγο αυτά τα δέντρα που αποτελούν τα ζωντανά μνημεία του Αρχιπελάγους. 

Με την εγκατάλειψη όμως των καλλιεργειών και την απαξίωση της κτηνοτροφίας στο Αιγαίο, οι φίδες που ήταν ταπεινωμένες από τα κοπάδια ως το ύψος του θάμνου άρχισαν σιγά – σιγά να ψηλώνουν και αν δεν αρπάξει καμιά φωτιά στο χώρο τους μπορεί σε δυο – τρεις δεκαετίες να ξαναγίνουν δάσος όπως παλιά και να πρασινίσουν πάλι τα νησιά…

ΑΘΗΝΑ, 15122016