Η ΒΙΑ ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΑΛΥΣΟΔΕΜΕΝΟ ΑΓΑΛΜΑ

Πήγα και είδα τον βανδαλισμό στο άγαλμα της Βορείου Ηπείρου, στον πεζόδρομο της Τοσίτσα τον οποίο μάλιστα είδα πως ομορφαίνουν με κάποιες παρεμβάσεις και λυπήθηκα πολύ για το πώς κατάντησαν το ταλαιπωρημένο από καιρό μνημείο.

Εκείνο όμως που λύπησε περισσότερο, γι’ αυτούς που το έκαναν ήταν ότι σακάτεψαν ανεπανόρθωτα οι δειλοί ένα άγαλμα με δεμένα τα χέρια (αλυσοδεμένα στην κυριολεξία) και η στάση του οποίου έδειχνε την ικεσία της Βορείου Ηπείρου προς αυτούς διαχειρίζονται τις τύχες του κόσμου, για την απελευθέρωσή της. Στο μεταπολεμικό κλίμα της δεκαετίας του ’50 και στις αρχές του Ψυχρού Πολέμου, το 1951 που στήθηκε εκεί, σαφώς και εξέφραζε ισχυρά εθνικά ιδεώδη των οποίων ο απόηχος είναι ακόμη ζωντανός και τούτο αποδεικνύουν οι συνεχείς πάνω στο θέμα, προκλήσεις από τη γείτονα χώρα, την Αλβανία.

Για να ξανάρθουμε στο θέμα του βανδαλισμού. Αμφιβάλλω αν οι δράστες ήξεραν τίποτα για την ιστορία του αγάλματος και τι συμβόλιζε. Γι’ αυτούς δεν θα είχε καμιά σημασία αν ήταν ο βασιλιάς των βασιλέων, ο μέγας στρατηγός ή το μνημείο ενός επαίτη. Ήθελαν να καταστρέψουν και κατέστρεψαν αυτό που βρήκαν μπροστά τους αλλά ήταν τόσο αχρείοι που κατέστρεψαν ένα αλυσοδεμένο άγαλμα και τούτο δείχνει τον φόβο που έχουν μέσα τους για την ελευθερία. Δεν θα τολμούσαν φαντάζομαι να πάνε με τις βαριοπούλες να διαλύσουν ένα άγαλμα που κρατάει στα χέρια του ξίφος ή απλά τα έχει ελεύθερα από το φόβο μη ξυπνήσει και αντί για θύτες γίνουν θύματα εκεί μπροστά στο βάθρο του. Τόσο δειλοί και τιποτένιοι, πάντα τη νύχτα που η πόλη κοιμάται κάνουν τις βρωμοδουλειές τους και πάλι μέσα στο σκοτάδι σαν τα ποντίκια χάνονται στα καταφύγιά τους.   

ΑΘΗΝΑ, 25042016

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Το άγαλμα της Βορείου Ηπείρου μετά το πέρασμα των Βανδάλων

Όπως κανείς δεν έδωσε σημασία στην χρόνια κακοποίηση του αγάλματος της Βορείου Ηπείρου με τα χέρια δεμένα πισθάγωνα, στον εξαιρετικό πεζόδρομο της οδού Τοσίτσα, ανάμεσα σε δυο εμβληματικά κτίρια της Αθήνας, το συγκρότημα του Πολυτεχνείου και το Αρχαιολογικό Μουσείο, έτσι και κανείς δεν φρόντισε για την προστασία του μετά τον καθαρισμό και την ανάδειξή του…

Και αλήθεια, ποιος να φροντίσει; Ποια αρχή είναι επιφορτισμένη για τέτοια πράγματα; Η Αστυνομία; Ποιος είδε ένστολο αστυνομικό να κυκλοφορεί, έτσι για τα μάτια, δέκα μέτρα από το κτίριο της οδού Μπουμπουλίνας όπου το Υπουργείο Πολιτισμού; Στη βαρωνία των Εξαρχείων δεν επιτρέπεται να κυκλοφορεί αστυνομικός  γιατί απλά είναι ανεπιθύμητος και τούτο μια χαρά τους βολεύει όλους. Έτσι χωρίς κανένα φόβο της Αστυνομίας της οποίας είναι έργο και η δίωξη της εμπορίας ναρκωτικών, η Τοσίτσα, εδώ και χρόνια ήταν το κεντρικό παζάρι και το ξέρουν όλοι αυτό καθώς το έβλεπαν μέσα και έξω από τα τζάμια των τρόλει. Όλο το πλήθος των δυστυχισμένων ναρκομανών της πόλης εκεί συγκεντρώνονταν  και πολλοί ζούσαν όλο το 24ωρο περιμένοντας τη δόση τους από τα βαποράκια.

Δίπλα ακριβώς είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο, το μεγαλύτερο του κόσμου με μοναδικούς θησαυρούς στις αίθουσές του και ο επισκέπτης, ντόπιος ή αλλοδαπός πριν πάει να δει τα θαυμαστά έργα, υποχρεωτικά λοξοδρομούσε από το πεζοδρόμιο της ναρκοπιάτσας γιατί δεν ήξερε τι θα του συμβεί. Αν και πέρασαν χιλιάδες κατά τα περασμένα χρόνια από το Μουσείο, φαντάζομαι πως ένας σεβαστός αριθμός ανθρώπων το απέφευγε γι’ αυτό το λόγο. Σε αυτό το περιβάλλον λοιπόν, επόμενο ήταν να αναπτυχθούν και διάφορες, προχωρημένες απόψεις των παρεπιδημούντων για την τέχνη – όπως η καταστροφή τους. Όχι βέβαια από τους ναρκομανείς γιατί αυτούς ο καημός ήταν άλλος, αλλά από ένα σωρό πρόθυμους και επωφελούμενους να συντηρήσουν  αυτή την άθλια κατάσταση στο κέντρο της πόλης.

Ποιος τώρα θα καθάριζε την Τοσίτσα από το εμπόριο ναρκωτικών ή ποιος θα ενδιαφέρονταν για τη μοίρα των εξαθλιωμένων εξαρτημένων; Πριν πούμε κανένας, ας σκεφτούμε πως το ζήτημα ήταν τόσο σύνθετο που απαιτούσε ένα σχέδιο συνεργασίας της Αστυνομίας, του Υπουργείου Υγείας, του Δήμου Αθηναίων και φυσικά των υπηρεσιών του Μουσείου και βεβαίως του Πολυτεχνείου. Κάτι τέτοιο μοιάζει αδύνατο  και κακά τα ψέματα, η Τοσίτσα ανακουφίστηκε όταν οι έμποροι ναρκωτικών μετέφεραν αλλού την πιάτσα αλλά οι ζημιές έμειναν και κυρίως η υποβάθμιση όλης της περιοχής. Ήταν εξαιρετική η πρωτοβουλία να καθαριστεί το ταλαιπωρημένο άγαλμα της Βόρειας Ηπείρου (έργο του Κώστα Σεφερλή, 1951) και από το οποίο εμπνεύστηκε η Κική Δημουλά το ποίημα «Σημείο Αναγνωρίσεως» αλλά από εκεί και πέρα δεν υπήρχε κάποιος να το προστατεύσει.

Η μόνη δύναμη η οποία θα μπορούσε να προστατεύσει αυτό το άγαλμα, ή τις χάλκινες προτομές του Τρίτση και του Θερβάντες (κατά σύμπτωση έξω από τη Νομική Σχολή αυτές) ή τα μάρμαρα σε οποιοδήποτε σημείο της Αθήνας, είναι η ίδια η Πόλη. Κι επειδή νομίζω πως την πόλη την συγκροτούμε όλοι εμείς που σε αυτή ζούμε και όσοι περαστικοί την αγαπάνε, η ευθύνη είναι ολονών μας και το μόνο που ζητάμε από τις Αρχές, είναι να υποστηρίξουν τους πολίτες που αγαπούν την πόλη που ζούνε να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να τους διευκολύνουν με κάθε τρόπο στο έργο τους. Μοιάζει αδύνατο;  Δεν νομίζω…

Το άγαλμα πριν τον καθαρισμό του, 2013

ΥΓ 1. Παρέλειψα το ρόλο του Πολυτεχνείου στην περίπτωση, ειδικά της ΑΣΚΤ που το ιστορικό κτίριο βλέπει προς τη Τοσίτσα, αλλά νομίζω πως είναι χαμένα λόγια αφού διάφοροι τύποι έχουν δημιουργήσει εκεί το ιδιότυπο ορμητήριό τους και κανένας δεν ενοχλείται.

ΥΓ 2. Τις φωτογραφίες με το σπασμένο άγαλμα αλίευσα στο διαδίκτυο χωρίς να ανεφέρεται πουθενά αυτός που τις έκανε. Δεν συνηθίζω να «κλέβω» το έργο κάποιου άλλου επαγγελματία ή να μην αναφέρω το όνομά του αλλά στην περίπτωση δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Τον ευχαριστώ πολύ…

ΑΘΗΝΑ, 25042016

ΤΑ ΚΕΡΙΑ ΤΗΣ ΧΑΡΜΟΛΥΠΗΣ ΣΕ ΜΙΑ ΓΛΑΣΤΡΑ

Μια γλάστρα με μούσκαρι στο μπαλκόνι του Χρήστου Μποκόρου στη Βίνιανη

Με κεριά και λαμπάδες γεμάτη η Μεγάλη Εβδομάδα·  κεριά απλά, μικρά, ταπεινά για όλες τις στιγμές του εκκλησιασμού και λαμπάδες· μεγάλες, χρωματιστές, φορτωμένες με ποικίλα τεχνουργήματα που σχεδόν ακυρώνουν τη φύση τους. Θαρρείς πως είναι μόνο για ξεχωρίσουν με τον όγκο τους και την πρόκλησή τους στη φωτογραφία της γιορτής…

Προβληματιζόμουν, καθώς είναι θεσμός πλέον να βάζουμε μια φωτογραφία στο χρονολόγιό μας με επίκαιρο θέμα, τι να βάλω τούτη την Μεγάλη Εβδομάδα. Ήθελα κάτι που να απέχει από τα καθιερωμένα των ημερών, να έχει απόσταση από τα πλαστά ή τα αληθινά του Πάσχα, να έχει σχέση με τον φυσικό κόσμο και να είναι διακριτικό, ανεπαίσθητο σχεδόν και ένα έχει όμως τα χρώματα της χαρμολύπης.

Από τη δυσκολία με έβγαλε η πιο απρόοπτη σύνθεση γλάστρας που είδαμε με τον Πάνο Νιαβή πριν από λίγες ημέρες στο μπαλκόνι του Χρήστου Μποκόρου όταν τον επισκεφθήκαμε στην Παλαιά Βίνιανη. Ήταν μια μεγάλη, πλατιά πήλινη γλάστρα γεμάτη με ανθισμένα μούσκαρι (muscari commentatum), ήτοι ένα φυτό του αγρού με μοβ λουλούδια που σε άλλες περιοχές τα λένε καλογεράκια ή καλογέρια (στα Κύθηρα) ή κούκους στην περιοχή μας και τα οποία όπως διάβασα σε ειδικές σελίδες, αγαπούν πολύ οι μέλισσες και από αυτά βγάζουν υπέροχο μέλι. 

Ο Χρήστος Μποκόρος φωτογραφίζει τη γλάστρα με τα καλογεράκια

Είδα αυτά τα όμορφα λουλούδια σαν κεριά της χαρμολύπης που κατέχει αυτές τις ημέρες τον κόσμο και με αυτά ζωγραφίζω το δικό μου Πάσχα. 

Ευχαριστώ τον Χρήστο για την έμπνευση που μου έδωσε…  

ΑΘΗΝΑ, 25042016

ΕΝΑ ΚΛΟΥΒΙ ΣΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΣΚΙΑΧΤΡΟΥ

Ένα κλουβί πάντα τρομάζει· όχι μόνο τα πουλιά που μάλλον δεν υποψιάζονται την παγίδα και καταλήγουν θύματα αιχμαλωσίας, αλλά και τους ανθρώπους πολλοί μάλιστα από τους οποίους με τις απερίσκεπτες κινήσεις τους, συχνά αποδεικνύουν πως έχουν μυαλό όσο ένας τρυποφράχτης – αν συγκρίνουμε μεγέθη. Όπως όμως και να΄χει το ζήτημα, ένα κλουβί δεν είναι καλό πράγμα για κανένα πλάσμα αλλά καμιά φορά, όπως αυτό της φωτογραφίας που κρέμεται χωρίς πάτωμα, τότε ο ρόλος του είναι συμβολικός και σαν σκιάχτρο εκεί που είναι κρεμασμένο, προειδοποιεί ότι όποιος δεν προσέχει θα βρεθεί εκεί μέσα κάποια μέρα.    

ΑΘΗΝΑ, 24042016

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ

Ο Δημήτρηε Μούτσελος με τον Πάνο Νιαβή στα Γάβραινα Ευρυτανίας 

Είμαστε μια σειρά ανθρώπων της δεύτερης μεταπολεμικής γενιά που γεννηθήκαμε σε διάφορα χωριά της ορεινής Κεντρικής Ελλάδας, στην Ευρυτανία κυρίως και στ’ Άγραφα που επιμένουμε να κρατάμε ζωντανή την επικοινωνία μας με την πατρώα γη και να την επισκεπτόμαστε συχνά. Καθώς μάλιστα μεγαλώνουμε κι εμείς και παίρνουμε τη θέση των τρανότερων που γνωρίσαμε κάποτε στα πρώτα βήματα της ζωής μας στα χωριά μας και η έννοια της αναψυχής  έχει πλέον ατονήσει, διαπιστώνουμε πως περισσότερο πια πηγαίνουμε στις μικρές μας πατρίδες για λογής – λογής προσκυνήματα  και τάματα παρά να κάνουμε διακοπές ή αποδράσεις όπως λέγαμε στον καιρό της ευμάρειας.  

Τέτοιες σκέψεις έκανα πριν από λίγες ημέρες όταν με τον φίλο Πάνο Νιαβή διαβήκαμε τον Μέγδοβα με προορισμό την γενέτειρά του, τον Μάραθο ή Μύρεσι όπως έλεγαν παλιότερα το χωριό με τους 13 συνοικισμούς  μέσα στ’  Άγραφα. Στην τριήμερη παραμονή μας είχαμε σχεδιάσει να επισκεφτούμε όλους τους συνοικισμούς και να περπατήσουμε πάλι στα παλιά μονοπάτια μετά από 20 χρόνια (από το 1996 που είχαμε κάνει για πρώτη φορά μαζί αυτή την έξοδο και βγάλαμε εκατοντάδες φωτογραφίες σε διαφάνειες και αρνητικά τότε) και να κάνουμε συγκρίσεις, από τη σκοπιά του ο καθένας και να συγκεντρώσουμε ένα υλικό μνήμης που πάλι ο καθένας θα χρησιμοποιούσε για δικά του πράγματα που ετοιμάζει .

Έτσι και έγινε και χάρη στην καλοκαιρία που επικρατούσε καταφέραμε και περπατήσαμε συνοδεία του Πάνου Πεσλή, μόνιμου κατοίκου του Μαράθου και γαμπρό του, τον περισσότερο τόπο του Μαράθου και βγάλαμε πάρα πολλές φωτογραφίες που προκαλούν να τακτοποιηθούν και να μπουν στη βάσανο των συγκρίσεων με τις άλλες του 1996 και βγουν τα συμπεράσματα που θέλουμε και να γραφτούν μετά τα σχετικά κείμενα. Ήδη βάλαμε μπροστά και αφιερώνουμε αρκετό χρόνο ο καθένας γι’ αυτή τη δουλειά και πιστεύουμε, αφού γίνουν κάνα – δυο ακόμη τέτοιες εξορμήσεις στο Μάραθο, να δούμε ως τα μέσα το καλοκαιριού σημάδια έργου. Μέχρι τότε πάντως θα βλέπετε κατά καιρούς διάφορες δημοσιεύσεις  οι οποίες και θα σας προϊδεάσουν για το τι φτιάχνουμε.

Τα έγραψα όλα αυτά για να μπω στο μεγάλο θέμα στο οποίο ακροθιγώς θα αναφερθώ σήμερα γιατί ειλικρινά με τρομάζει και κάποιες στιγμές με αποθαρρύνει και αυτό δεν είναι άλλο από το αναμενόμενο οριστικό σβήσιμο, μετά από πολλούς αιώνες, της ανθρώπινης παρουσίας στον Τόπο. Βλέπαμε κάθε χρόνο να αραιώνουν οι τελευταίοι άνθρωποι που επέμεναν να ζουν μόνιμα στη γενέτειρά τους αλλά σε τούτη την επετειακή έξοδο είδαμε τα πράγματα κατάματα και τούτο μας στεναχώρεσε διπλά. Πρώτον γιατί δεν δώσαμε την απαραίτητη προσοχή στους ανθρώπους την εποχή που αυτοί μπορούσαν τουλάχιστον να αφηγηθούν κομμάτια από το προσωπικό τους έπος ο καθένας στ’ Άγραφα και κατά δεύτερον γιατί όσοι έφυγαν, πήραν μαζί τους και την ιστορία του τόπου, είτε πρόκειται για σελίδες των αληθινών πολέμων που γνώρισε ο Τόπος, είτε για σελίδες της καθημερινής πάλης για την επιβίωση σε ένα δύσκολο κομμάτι της ελληνικής γης.

Στη φωτογραφία ο Μήτσος Μούτσελος με τη γυναίκα του Ουρανία και ο Πάνος Νιαβής με την αδερφή του Γιαννούλα η οποία ζει μόνιμα στον Μάραθο με τον άντρα της Πάνο και τον γιό τους Φώτη, στα πέτρινα σκαλιά μπροστά από μια παράγκα που στέγασε τους Μουτσελαίους μετά το σεισμό του 1966, από τις ελάχιστες που έχουν απομείνει όρθιες στην Ευρυτανία.  

Τούτο το διαπιστώσαμε σαν επισκεφθήκαμε έναν θείο του, αδερφό της μάνας του Φρόσως, τον Μήτσο Μούτσελο που ζει μαζί με την γυναίκα του Ουρανία, στο συνοικισμό Γάβραινα του Αγίου Δημητρίου κάτω από την ψηλή κορυφή της Κόψης. Ο χρόνος απόκαμε πια τον πιο καλό αφηγητή της περιοχής, τον μπάρμπα Μήτσο ο οποίος μπορούσε κάποτε να μιλάει ώρες ατέλειωτες για πράγματα και θάματα του Τόπου και να κοινωνεί με τον τρόπο του στην παρέα την ιστορία του Τόπου με εκπληκτικές λεπτομέρειες. Είχαμε μάλιστα προετοιμαστεί τι θα τον ρωτούσαμε, για τα κυνήγια του, την υλοτομία στα Ρεύστα, στου Κύφου και στον Πεθαμένο, το αντάρτικο, τον εμφύλιο, τον αγώνα της επιβίωσης αλλά αμέσως διαπιστώσαμε πως είχαμε αργήσει και απλά χαρήκαμε τη φιλοξενία της κυρά Ουρανίας στο ωραίο σπίτι τους και απολαύσαμε για λίγο τον όμορφο τόπο τους ο οποίος παρά τις εισβολές του καινούργιου, διατηρεί εντούτοις ακέραιη τη φυσιογνωμία του. Η απόλαυση όμως του τοπίου δεν ήταν στις προτεραιότητές μας όπως στα παλιά χρόνια…

ΑΘΗΝΑ, 21042016

ΜΙΑ ΚΕΡΑΣΙΑ ΞΕΝΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΕΝΑ ΠΛΑΤΑΝΟ

Υπάρχουν κάποια είδη πλασμάτων που προτιμούν αντί να δαπανήσουν δυνάμεις να αναπτυχθούν από μόνα τους προτιμούν να εξαρτήσουν την ζωή τους με ένα άλλο φυτό η ζώο και τούτο εκτός των άλλων σημαίνει πως όταν ο ξενιστής τους σβήσει, θα τον ακολουθήσουν κι αυτά στο θάνατο. Είναι πάμπολλα αυτά τα είδη που βλέπουμε στον φυσικό κόσμο και καθένα έχει τις ιδιοτροπίες του και τις ομορφιές του ενώ δεν είναι και λίγες οι φορές που οι φιλοξενούμενοι, μπορούν να συνεχίσουν μια άλλη ζωή πάνω στο σώμα του νεκρού δέντρου, όπως οι κισσοί για παράδειγμα ή τα κλήματα.

Με λίγα λόγια έτσι είναι αυτές οι σχέσεις αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που κάποιο φυτό φυτρώνει κατά λάθος μέσα στο σώμα ενός άλλου οπότε τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν με παράξενο τρόπο. Όπως η περίπτωση της μικρής αγριοκερασιάς που βλέπουμε να έχει φυτρώσει μέσα στην κουφάλα ενός πλατάνου, στο ρέμα που κατεβαίνει από τον Αι-Λιά του Μαράθου και ήδη βρίσκεται στον δεύτερο χρόνο της ηλικίας της. Το πώς βρέθηκε τώρα μια αγριοκερασιά εκεί μέσα είναι πολύ απλό. Κάποιο πουλί αφού χόρτασε κεράσια από τα παρακείμενα δέντρα ανακουφίστηκε μέσα στην κουφάλα του πλατάνου και ένα κουκούτσι αφού κοιμήθηκε λίγους μήνες βρήκε φαίνεται ιδανικές συνθήκες υγρασίας αλλά και σάπιας ύλης από το σώμα του σε αρκετό βάθος πλατάνου και φύτρωσε εκεί. Φαίνεται επίσης πως την ανάπτυξή του βοήθησε αρκετά και η υγρασία που μαζεύονταν μέσα στην κουφάλα το περσινό ιδιαίτερα βροχερό καλοκαίρι κι έτσι έβγαλε τον πρώτο χρόνο της ζωής της.

Το ζήτημα είναι τι θα κάνει από εδώ και πέρα αφού για να μεγαλώσει και να γίνει δέντρο πρέπει να ρίξει βαθιές ρίζες, πράγμα που δεν μπορεί να κάνει μέσα στο υγιές σώμα του πλατάνου ο οποίος σίγουρα θα αντιδράσει όταν δει πως παραπαίρνει θάρρος. Δεν αποκλείεται όμως να της το επιτρέψει να μεγαλώσει στην αγκαλιά του και να χαίρεται κι αυτός την ανθοφορία της την άνοιξη και τα πουλιά που θα έρχονται μετά να φάνε τους καρπούς της. Αν γίνουν έτσι τα πράγματα, σίγουρα το γεγονός δεν θα περάσει απαρατήρητο από τα άλλα δέντρα του δάσους και ορισμένα μπορεί να ζηλέψουν αυτή την ωραία σχέση που ανέπτυξαν ένας πλάτανος και μια αγριοκερασιά ενώ οι άνθρωποι, αν βρεθεί κανένας και περάσει από εκεί, μπορεί να μιλήσουν για ένα νέο είδος δέντρου που είδαν, την πλατανοκερασιά!  

ΑΘΗΝΑ, 21042016

ΕΝΑΣ ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛΑΤΟΥ

Τα δέντρα και τα φυτά έχουν την τύχη να μην γνωρίζουν ότι εμείς οι άνθρωποι τους δίνουμε φύλο· η μηλιά λέμε, ο κέδρος, το ρείκι ακολουθώντας την άποψη που είχε για κάθε είδος ο αρχαίος άνθρωπος που τα ονομάτισε και τα έβαλε σε κατηγορίες. Έτσι θεωρούμε πως ο πλάτανος είναι αρσενικός αν και πολλές φορές λέμε το πλατάνι, στο ουδέτερο και αυτό συμβαίνει σε κάποιες πολύ ειδικές αναφορές. Στην περίπτωση του ελάτου τώρα, λόγω και κύρους στην ιεραρχία του δάσους πιστεύουμε πως είναι αρσενικός αλλά ακούμε και ορισμένους επιστήμονες να χρησιμοποιούν τη λέξη ελάτη. Στα χωριά όμως ακούμε τους ανθρώπους να λένε, στον πληθυντικό όταν πρόκειται για πλήθος, τα έλατα και να γεμίζει το στόμα τους.

Τα λέω αυτά γιατί δεν μπορούσα να βρω άλλα λόγια σαν είδα προχθές στο ρέμα Μπλαροποτιστής πριν από τους Πλατάνους του Μαράθου που με τον Πάνο Νιαβή πήγαμε να επισκεφτούμε, ένα εκπληκτικό φυσικό σύμπλεγμα: Έναν πλάτανο με σώμα δυνατής γυναίκας να μοιάζει να θέλει να ξεφύγει από τον ευθύ, ως στύλο δεσμωτηρίου κορμό ενός ελάτου που είναι ακριβώς δίπλα του. Η κίνησή του έμοιαζε σαν να την είχε προετοιμάσει ένας γλύπτης προκειμένου να την περάσει σε ένα πιο ανθεκτικό, απ’ ότι τα ξύλα των δέντρων υλικό και πιθανόν να είχε στο νου την αποδέσμευση ενός σώματος από το άλλο.

Το ενδιαφέρον σύμπλεγμα των δέντρων στο ρέμα δεν θα το προσέχαμε αν δεν ήταν δίπλα στο δρόμο και είναι κάτι πολύ το φυσικό μέσα στο δάσος όπου κάθε δέντρο με κάθε τρόπο διεκδικεί το χώρο του και δημιουργεί μαζί με τα διπλανά του απίθανα συμπλέγματα συμβίωσης ή απώθησης που τις περισσότερες φορές δεν βλέπουμε. Στην περίπτωση φαίνεται πως ο έλατος φύτρωσε στη σκιά του πλατάνου πριν από καμιά τριανταριά χρόνια όπως υπολογίσαμε και μεγάλωσε στην αγκαλιά του αλλά ήρθε η ώρα να τελειώσει η σχέση τους γιατί καθώς ψηλώνει κι άλλο, αλλάζουν και οι συνθήκες και αυτό που πρέπει να φύγει είναι ο πλάτανος που στην αγκαλιά του μεγάλωσε και ήδη σήκωσε το ένα πόδι να φύγει…

ΑΘΗΝΑ, 20042016

ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΑΤΑΡΝΑΣ

Παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις αναρτήσεις των φίλων από τη Δυτική Ευρυτανία ( Γρηγόρης Φέρρας, Μίμης Μερμίγκης, Κώστας Χαραμής, Χαρά Βλαχάκη κ. ά.) και τούτο οφείλεται εκτός από την αγάπη γι’ αυτόν τον τόπο και σε κάτι πιο ιδιαίτερο γιατί τελευταία δημοσιεύουν πολλές και ωραίες φωτογραφίες από μια χαμένη πατρίδα – στην κυριολεξία, μια πατρίδα πνιγμένη από τα νερά του Αχελώου, του Μέγδοβα και του Αγραφιώτη και ένα σωρό άλλων μικρότερων παραποτάμων στη λίμνη των Κρεμαστών.

Δημοσιεύουν λοιπόν οι φίλες και οι φίλοι πολλές φωτογραφίες από την εποχή που δεν είχε κατακλυστεί η πατρίδα τους και έτσι γνωρίζουμε πως ήταν ο τόπος, ποια ήταν τα μνημεία του που θάφτηκαν στο βυθό. Ακόμη βλέπουμε πολλούς ανθρώπους καθώς και σκηνές από τη ζωή τους, σε πανηγύρια, γάμους , στα γεφύρια, στους δρόμους. Όλα αυτές οι φωτογραφίες αποτελούν σίγουρα την πρώτη ύλη για μια μεγάλη, αφιερωματική έκδοση για την πνιγμένη πατρίδα αλλά πιθανόν και για ένα μουσείο που θα στεγάσει τις μνήμες εκείνης της εποχής και το οποίο πρέπει να γίνει σύντομα γιατί από την γενιά που είδε τον τόπο να βουλιάζει πολύ λίγοι έχουν μείνει να αφηγηθούν την καταστροφή.

Πιθανόν να υπάρχουν τέτοιες σκέψεις και να μην τις γνωρίζω, αλλά, παρεμβαίνω κατά κάποιο τρόπο με αυτό το δημοσίευμα μετά από την φωτογραφία από το 1960 που είδα χθες στο χρονολόγιο του Μίμη Μερμίγκη και έδειχνε μια ομάδα συντοπιτών του με αυτόν στο κέντρο στη ράχη της γέφυρας της Τατάρνας που βυθίστηκε. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα φωτογραφία και παρέχει αρκετά στοιχεία για την εποχή αλλά εκείνο που την κάνει μοναδική είναι ότι ο μικρός Μίμης με το κεφάλι γουλί κρατάει στα χέρια ένα φορητό ραδιόφωνο που είχε γίνει μόδα ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας.

Μου άρεσε πολύ αυτή η φωτογραφία και σκέφτομαι να επισκεφτώ τον Μίμη στον Τριπόταμο που όπως κατάλαβα περνάει αρκετό καιρό από τότε που πήρε σύνταξη ως εκπαιδευτικός στη Λιβαδειά και να μιλήσουμε για τη φωτογραφία αυτή και είμαι βέβαιος πως θα ανακαλύψουμε και πολλές άλλες και θα φτιάξουμε μια ωραία σειρά κειμένων για την πνιγμένη πατρίδα της Δυτικής Ευρυτανίας. 

ΑΘΗΝΑ, 20042016

H ΕΚΘΕΣΗ HYPNOS PROJECT

Μια έκθεση που απογειώνει τον Ύπνο είναι ευκαιρία που δεν ήθελα να την προσπεράσω κι έτσι βρέθηκα χθες το απόγευμα στα εγκαίνιά της στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση (Συγγρού 107) αλλά δεν την απόλαυσα λόγω της κοσμοσυρροής και το άφησα να πάω μια άλλη μέρα που θα έχει λιγότερους επισκέπτες γιατί ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως ο ύπνος, θέλει και τον τρόπο του να το προσεγγίσεις…

ΑΘΗΝΑ, 19042016

Ο ΝΥΚΤΕΡΙΝΟΣ ΨΑΛΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Σας προτείνω, να πάτε και να στήσετε αυτί τις ώρες που σουρουπώνει στα παρκάκια της Αθήνας και θα ανακαλύψετε πως δεν είναι μόνο ο δικός μου κότσυφας, αλλά ένα σωρό άλλοι που ομορφαίνουν τις νύχτες στην πόλη.   

Tον ζήλεψα τον κότσυφα· νωρίς το απόγευμα να είναι κουρνιασμένος στο ψηλότερο κλαρί της κουτσουπιάς πίσω από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, στην οδό Σόλωνος και να ψέλνει ερωτικά καλέσματα στο ταίρι του που δεν φαίνονταν πουθενά. Αλλ’ αυτός φαίνεται πως ήξερε ότι κάπου εκεί γύρω είναι κρυμμένο και μπορεί να περιμένει να πέσει το σκοτάδι για να μην τους βλέπει ο κόσμος, για να ανταμώσουν σε κάποιο κλαρί και να αρχίσουν τον έρωτά τους με μόνο μάρτυρα το φεγγαράκι που λάμπει για όλους αδιακρίτως και εμπνέει πάθη της νύχτας και όχι μόνο…

ΑΘΗΝΑ, 19042016

ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Ορίζοντας στο χαμηλό κόσμο των αρχαίων κήπων· παρατεταγμένες οι πολυανθίες των ραδικιών ετοιμάζονται να αποκολληθούν από το μητρικό στέλεχος και να ταξιδέψουν με τα διαφανή αλεξίπτωτά τους στο χλιαρό αέρα· αειφόροι και πολυάριθμοι οι «κλέφτες» της Άνοιξης -όπως ονομάζονται τα άνθη των ταπεινών χόρτων- περιμένουν το πρώτο φύσημα.Το μέλλον τους ορίζοντας υποταγμένος μπροστά στης Άνοιξης τη βίαια εξέλιξη… 

Πριν η εποχή λιποψυχήσει, προτού ο Μάης καταλάβει ολόκληρη τη γη και ανοίξει τον δρόμο προς τον καυτό Ιούνιο, αυτοί πρέπει νάχουν προκάμει να σπείρουν την επόμενη γενιά. Σοφά εκμεταλλευόμενοι τις ιδιοτροπίες των ρευμάτων αφήνονται στα κύματα του αέρα, στροβιλίζονται μέχρι τις κορυφές των δέντρων, πιο ψηλά, μέχρι τα σύννεφα μπορούν να φτάσουν, ταξιδεύουν πέρα από τα σύνορα. Δεν νοιάζονται· όπου κάποια στιγμή κοπεί η ανάσα του αγέρα, εκεί ευλαβικά θα απιθώσουν τον πολύτιμο σπόρο της χρονιάς τους για να αναστηθεί η επόμενη γενιά τους την άλλη άνοιξη που θα' ρθει....

Από το ανέκδοτο άλμπουμ, "Η ΜΙΚΡΗ ΜΟΥ ΠΑΤΡΙΔΑ - ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ"

ΑΣΠΑΣΜΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΗΓΗ ΣΤΟΝ ΜΑΡΑΘΟ ΑΓΡΑΦΩΝ…

Τις κορυφές (των Αγράφων επί του προκειμένου που περπατήσαμε τις προηγούμενες ημέρες στον Μάραθο με τον Πάνο Νιαβή) τις χαιρετάμε με ψηλά το κεφάλι. Έτσι αρμόζει σε αυτά τα πράγματα. Τις πηγές όμως, τις σπάνιες πηγές που λειτουργούν ακόμη στα βουνά και στις μικρές πατρίδες, λόγω της εγκατάλειψης και την απουσία της φροντίδας από οποιονδήποτε, σκύβουμε και τις προσκυνάμε ακόμη να αν δεν διψάμε. Για να νιώθουν και τα νερά που βγαίνουν από τη γη ότι εκεί έξω είναι κάποιος που τα περιμένει και χείλη να τα ασπαστούν.  (Η φωτογραφία στην πηγή Φωνίσκα, από τον συνοδοιπόρο στο προσκύνημα στην γη του Μαράθου Πάνο Πεσλή, μόνιμο κάτοικο μιας μικρής πατρίδας που επιμένει να υπάρχει στ’ Άγραφα).  

ΑΘΗΝΑ, 15042016

Η ΣΟΥΔΑ Τ’ ΤΡΑΓΔΑΡΑ ΣΤΟN ΜΑΡΑΘΟ

Όταν αναφερόμαστε στ’ Άγραφα, ο νους μας πάει αμέσως σε μια σειρά από υψηλές  κορυφές αλλά πρόκειται για μια λειψή εντύπωση γιατί στη σύνθεση αυτού του μοναδικού κόσμου τεράστιο ρόλο, ισοδύναμο σχεδόν, παίζουν οι ποταμοί οι οποίοι μαζεύουν τα νερά της γης και του ουρανού και για να βγουν προς τη θάλασσα χαράζουν με τρομακτικό τρόπο ορισμένες φορές τον τόπο. Κύριοι ποταμοί των Αγράφων και οι οποίοι πηγάζουν από αυτό το ιδιαίτερο ορεινό συγκρότημα είναι ο Μέγδοβας βορειανατολικά και ο Αγραφιώτης δυτικά καθώς και ο μέγιστος Αχελώος που ορίζει την επικράτεια τους προς την Ήπειρο.

Από αναρίθμητες πηγές λοιπόν βγαίνουν τα νερά από τα σωθικά των Αγράφων και δημιουργώντας μικρά και μεγάλα ρέματα και χείμαρρους καταλήγουν στους ποταμούς χωρίς πλέον να παρέχουν καμιά υπηρεσία στην άρδευση ή την υδροκίνηση. Υπάρχουν όμως και ορισμένες περιπτώσεις που μεγάλες φλέβες νερού βρίσκουν, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς και πρώτους ανοιξιάτικους μήνες, διέξοδο σε κάποιο σημείο των επικλινών εδαφών και χάρη στον όγκο των νερών και την δύναμη που τους παρέχει η πίεση του υδροφόρου ορίζοντα δημιουργούν καταρράκτες που εντυπωσιάζουν όποιον τους βλέπει.

Ένας απ’ αυτούς τους καταρράκτες των Αγράφων είναι αυτός που εμφανίζεται αυτή την περίοδο κάτω από τον παρατημένο οικισμό του Μαράθου Παλιοχώρι, χύνει τα νερά του στον Αγραφιώτη και ονομάζεται η Σούδα του Τραγδάρα – από το παρατσούκλι της πολυπληθούς οικογένειας Λάμπρου που κατοικούσε επί σειρά δίπλα από αυτό το ωραίο φυσικό φαινόμενο αλλ’ αυτό από μόνο του δεν ήταν ικανό να τους κρατήσει κοντά του και διασκορπίστηκαν σε διάφορες άλλες περιοχές αναζητώντας καλύτερη τύχη.

Η Σούδα του Τραγδάρα είναι ένας καταρράκτης με κρέμαση πάνω από πενήντα μέτρα και ανάλογα τον όγκο των νερών καταβρέχει τις λογγές που βρίσκονται δίπλα από το σημείο της πτώσης τους και φαίνεται πολύ ολόκληρος από την παρακείμενη βραχώδη έξαρση στην κορυφή της οποίας βρίσκονται τα λείψανα ενός παλιού σπιτιού. Πολύ καλά επίσης διακρίνεται πριν φουντώσουν τα πλατάνια από την απέναντι πλαγιά, από τα παρατημένα σπίτια των Πεσλαίων καθώς και από τον δρόμο ψηλά που οδηγεί στο Μάραθο. Η καλύτερη όμως αίσθηση γι’ αυτόν δημιουργείται όταν κάποιος βρεθεί ακριβώς κάτω από την κρέμασή  του και τούτο μπορεί να γίνει αν αυτός πάρει την απόφαση να παλέψει με τα χέρια και με εργαλεία, με το άγριο δάσος που έχει καλύψει το παλιό μονοπάτι.  

ΑΘΗΝΑ, 15042016

ΘΕΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΟΡΥΦΕΣ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ

Από τα Άγραφα η σημερινή καλημέρα μας, με μια φωτογραφία από τον Αϊ – Λιά του Μαράθου με θέα το δυτικό συγκρότημα των κορυφών πάνω από τον Αγραφιώτη. Ήταν μια πολύ ωραία εξόρμηση – προσκύνημα στους παρατημένους συνοικισμούς του Μαράθου που κάναμε τις προηγούμενες ημέρες με τον Πάνο Νιαβή και όσα είδαμε και απολαύσαμε θα τα διαβάσετε σε αναρτήσεις που θα ακολουθήσουν. (Στη φωτογραφία διακρίνεται η ψηλή κορυφή της Λιάκουρας, πάνω από το Μοναστηράκι την οποία καμαρώνω πως πάτησα πριν από δώδεκα χρόνια). 

ΑΘΗΝΑ, 14042016

ΑΠΡΙΛΙΑΤΙΚΗ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΧΗ

Είναι όμορφος μήνας ο Απρίλης. Η μέρα μεγαλώνει, ζεσταίνει ο καιρός και η ανθοφορία θεμελιώνει την καρποφορία του καλοκαιριού και ενδεχομένως και μια καλή συγκομιδή. Είναι όμορφος παντού, ιδιαίτερα στις εξοχές γύρω από τα χωριά όπου ακόμη υποφώσκουν κάποια από τα παλιά χωράφια των προγόνων τα οποία χρόνο με το χρόνο πνίγονται στα αγριόδεντρα τα οποία ασφυκτικά κυκλώνουν και υποσκελίζουν με τη δύναμή τους τα ελάχιστα ήμερα δέντρα τα οποία επιμένουν να διεκδικούν τον ρόλο τους στον κόσμο πριν και αυτά εξαγριωθούν από την πίεση του δάσους. 

Τους περισσότερους μήνες του χρόνου αυτά δεν διακρίνονται λόγω της ταπείνωσης που υφίστανται διαρκώς από τα άγρια αλλά κατά το διάστημα της ανθοφορίας καταφέρνουν να δηλώσουν με τα λουλούδια τους για λίγες ημέρες την παρουσία τους ανάμεσα στο πυκνό πλήθος των ανταγωνιστών τους. Χωρίς να έχουν δίπλα τους ή σιμά τους τον άνθρωπό που τα φύτεψε ή τα ημέρωσε, τα παρατημένα καρποφόρα των εξοχών αλλά και πολλά που βρίσκονται μέσα στα χωριά προσπαθούν με την ανθοφορία τους να δηλώσουν την ύπαρξή τους και να προκαλέσουν κάποιον να πάει να απομακρύνει από δίπλα τους το φόβο του δάσους και να μπορέσουν κι αυτά να δέσουν και να μεγαλώσουν τον καρπό τους.  

Μοιάζει μάταιο αυτό το παιχνίδι αλλά με τους καιρούς που έρχονται, όλα είναι πιθανά πλέον και δεν αποκλείεται κάποια απ’ αυτά τα παρατημένα καρποφόρα να αποτελέσουν τη μαγιά για την ανάσταση κάθε τόπου.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 10042016

ΜΙΑ ΑΓΡΙΟΚΥΔΩΝΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΓΕΙΟ ΤΗΣ ΑΝΘΟΦΟΡΙΑΣ

Όλα τα καρποφόρα δέντρα έχουν ανθίσει τούτες τις ημέρες και ομορφαίνουν τον τόπο. Μου αρέσουν όλα αλλά εκείνα που έχω στην καρδιά μου είναι οι ανθισμένες αγριοκυδωνιές γιατί τα άνθη τους είναι τα πιο λεπτά και το άρωμά τους τόσο διακριτικό, πιο ερωτικό θα έλεγα μιας και το δέντρο είναι αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Απ’ αυτές λοιπόν κάποιες επιζούν σε μια άκρη του χωραφιού και χθες καθώς ήταν απογείωση της ανθοφορίας τους έμοιαζαν σαν ήταν στολισμένες με ένα ευωδιαστό στρώμα χιονιού.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 10042016

Η ΒΡΟΧΗ ΠΟΥ ΠΛΕΝΕΙ ΤΗΝ ΠΛΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΚΟΝΗ…

Ευχή για τον Απρίλη είναι να έχει πάντα δυο νερά – για να γεμίζει με χαρά τον γεωργό - αλλά τα τελευταία χρόνια μας συνήθισε και με τη σκόνη του η οποία αν και στομώνει κάπως τον ήλιο όταν αυτός εργάζεται στο χωράφι, παράλληλα του δυσκολεύει την αναπνοή και βεβαίως περιορίζει δραματικά την όραση του. Όταν όμως τυχαίνει να επικρατεί άπνοια και συννεφιά, τότε τα πράγματα θυμίζουν ολική έκλειψη ηλίου και μια ανησυχία διακρίνεται στην πλάση γιατί το φαινόμενο δεν είναι δα και από τα συνηθισμένα.

Τη λύτρωση από το τεράστιας κλίμακας φαινόμενο της σκόνης φέρνει πάντα μια βροχή, η οποία αν κρατήσει λίγη ώρα, όπως η αποψινή στο χωριό, θα παρασύρει όλη τη σκόνη και μπορεί να την κάνη λάσπη πάνω στα φύλλα και τα χόρτα αλλά η αυριανή μέρα αναμένεται να είναι από τις πιο λαμπρές του μήνα και η πλάση θα είναι σαν να βγήκε από την πλύση… 

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΨΗ, 09042016

ΤΟ ΞΗΜΕΡΩΜΑ ΕΝΟΣ ΚΟΤΣΥΦΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ..

Με την εικόνα ενός ωραίου αρσενικού κότσυφα, σας στέλνω νωρίς - νωρίς τη σημερινή καλημέρα μας και εύχομαι να τον βρείτε κι εσείς μπροστά σας κάπου στην πόλη και να τον ακούσετε, είτε νωρίς τώρα τα απριλιάτικα πρωινά ή τα απογεύματα, όταν αποσύρεται η μέρα και βγαίνουν για τροφή στα πάρκα και στις παρτέρια...  (Τον κότσυφα  της φωτογραφίας είδα σε ένα κηπάριο στα Ιλίσια και μάλλον φωλιάζει στο Λυκαβηττό).

ΑΘΗΝΑ, 04042016

Η ΕΥΡΥΤΑΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΕΥΓΕΝΙΟ ΤΟΝ ΑΙΤΩΛΟ

Διπλή γιορτή για τα ευρυτανικά πράγματα και πρόσωπα η χθεσινή εκδήλωση που διοργάνωσε η Πανευρυτανική Ένωση στην «Αίθουσα λόγου και Τέχνης» στη Στοά του βιβλίου και  όσοι παραβρέθηκαν θα έχουν να την θυμούνται.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του νέου επισκόπου Καρπενησίου κ. Γεωργίου και κατόπιν παρουσιάστηκε η δίτομη έκδοση των πρακτικών του Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στο Καρπενήσι κατά το έτος 2011 (7-9 Οκτωβρίου) υπό του Συνδέσμου «Ευγένιος ο Αιτωλός», και είχε ως θέμα θέμα του» «Όσιος Ευγένιος ο Αιτωλός και αι σχολαί των Αγράφων κατά την Τουρκοκρατίαν».  Για το έργο αυτό μίλησαν η ιστορικός – δημοσιογράφος Χαρίκλεια Δημακοπούλου και η Δρ. Φιλολογίας Μαντώ Μαλάμου ενώ συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Αιτωλικής Πολιτιστικής Εταιρείας (ΑΙ.ΠΟ.Ε) Παναγιώτης Κοντός.

Ακολούθησε απονομή τιμής στον ιστορικό Σύνδεσμο «Ευγένιος ο Αιτωλός» για τα υπέρα τα πενήντα (50) έτη παρουσίας του στα πνευματικά και πολιτιστικά δρώμενα της Ευρυτανίας.  Μίλησαν οι Κώστας Α. Παπαδόπουλος και Αθανάσιος Δ. Σταμάτης και απονεμήθηκε από τον επίσκοπο κ. Γεώργιο αναμνηστική πλακέτα με σχετικό δίπλωμα στον παραπάνω σύνδεσμο στο πρόσωπο του από της ιδρύσεώς του (1964) μέχρι σήμερα προέδρου του, Παναγιώτου Κων. Βλάχου.

Όποιος ενδιαφέρεται να αποκτήσει το δίτομο βιβλίο μπορεί να απευθυνθεί στην «Παμευρυτανική Ένωση», Κλεισθένους 17, τη. 2103240001, 2106920004 www.panevritaniki.gr. Και panevrytanikienosi@gmail.com

ΑΘΗΝΑ, 04042016